Informacja o wynikach kontroli prawidłowości obrotu akumulatorami samochodowymi i bateriami

Realizując program kontroli Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie w 2018 roku przeprowadził w ww. zakresie 9 kontroli, w tym:

- 1 kontrolę w sklepie wielkopowierzchniowym,

- 2 kontrole u przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie wymiany zużytych baterii,

- 2 kontrole w hurtowniach,

- 2 kontrole w sklepach detalicznych

- 2 kontrole w sklepach motoryzacyjnych.

Ww. kontrole przeprowadzono u przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w Szczecinie i w Koszalinie.

Sprawdzeniem w zakresie oznakowania baterii i akumulatorów objęto 28 partii towarów, w tym:

- 21 partii baterii przenośnych,

- 7 partii akumulatorów samochodowych.

Kontrolą objęto także 2 partie sprzętu wyposażonego w baterie, w celu sprawdzenia prawidłowości zaprojektowania tego sprzętu w zakresie bezpiecznego usunięcia zamontowanych w nich baterii lub akumulatorów. Nieprawidłowości w czasie prowadzonych kontroli stwierdzono u 3 przedsiębiorców. W odniesieniu do poszczególnych punktów programu, ustalenia kontroli przedstawiają się następująco:

1. Prawidłowość oznaczenia oferowanych do sprzedaży baterii i akumulatorów

W trakcie kontroli sprawdzono prawidłowość oznaczenia wszystkich 28 badanych partii baterii i akumulatorów oferowanych do sprzedaży u przedsiębiorców zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. z 2016 r., poz. 1803 ze zm.). W wyniku kontroli stwierdzono, że:

• wszystkie kontrolowane baterie i akumulatory posiadały w oznaczeniu widoczny, czytelny i trwały symbol selektywnego zbierania, którego wzór jest określony w załączniku nr 3 do ww. ustawy o bateriach i akumulatorach, zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy o bateriach i akumulatorach,
• akumulatory samochodowe kwasowo-ołowiowe posiadały dołączoną informację o warunkach i trybie zwrotu oraz zorganizowanych dla nich punktach zbierania, zgodnie z art. 31 ust. 3 ww. ustawy o bateriach i akumulatorach,
• akumulatory samochodowe kwasowo-ołowiowe posiadały w oznaczeniu symbol chemiczny Pb (zawierały powyżej 0,004% wagowo ołowiu) zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 4 ww. ustawy o bateriach i akumulatorach, zgodnie z art. 9 ust. 2 pkt 1 litera b tej ustawy.

2. Prawidłowość zaprojektowania i oznakowania sprzętu

U jednego z kontrolowanych przedsiębiorców prowadzącego obrót sprzętem elektrycznym i elektronicznym zasilanym bateriami lub akumulatorami, sprawdzono czy zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy o bateriach i akumulatorach możliwe jest łatwe usunięcie ze sprzętu zużytych baterii lub akumulatorów.

Do sprawdzenia prawidłowości zaprojektowania sprzętu w zakresie rodzaju zamontowanych baterii lub akumulatorów oraz bezpiecznego ich usunięcia wytypowano 2 partie niżej wymienionych towarów:

- ozdoby bożonarodzeniowe LED, Item No.: 293145, Model 264927,

- choinki LED, Item No.:293146, Model VM-XM-7037.

W wyniku kontroli ustalono, że ww. 2 partie sprzętu:

- posiadały przedziały na baterie (guzikowe) zamykane klapką. Konstrukcja przedziałów na baterie umożliwiała łatwe usunięcie z nich zużytych baterii, co spełniało wymagania art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy,

- wyposażono w instrukcje sporządzone w języku polskim, zawierające między innymi informacje o rodzaju zamontowanych baterii, co spełniało wymagania art. 11 ust. 2 i 3 ww. ustawy.

Ustalono, że w instrukcjach załączonych do ww. produktów nie zawarto informacji o sposobie bezpiecznego usunięcia baterii z tego sprzętu. Powyższe naruszało wymagania art. 11 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach. Kontrolowany przedsiębiorca usunął powyższe nieprawidłowości w kontrolowanym sklepie w Koszalinie oraz w pozostałych punktach handlowych w Polsce poprzez uzupełnienie instrukcji o informację o sposobie bezpiecznego usunięcia baterii ze sprzętu.

3. Prawidłowość wykonywania działalności

a) Sprzedawca detaliczny

W toku kontroli ustalono, że zgodnie z art. 48 ustawy o bateriach i akumulatorach, wszyscy przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż detaliczną baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych, których powierzchnia sprzedaży przekraczała 25 m2:

- przyjmowali selektywnie zebrane zużyte baterie przenośne i zużyte akumulatory przenośne od użytkownika końcowego przez udostępnienie pojemnika na zużyte baterie przenośne i zużyte akumulatory przenośne, bez żądania zapłaty za ich przyjęcie,

- przekazywali zebrane, zużyte baterie i zużyte akumulatory sprzedawcy hurtowemu lub zbierającemu zużyte baterie lub zużyte akumulatory.

Ustalono, że 2 sprzedawców detalicznych oferujących akumulatory samochodowe kwasowo-ołowiowe przyjmowało zużyte akumulatory samochodowe kwasowo-ołowiowe od użytkownika końcowego, zgodnie z art. 53 ust. 1 ww. ustawy oraz w widocznym miejscu umieścili informacje wymagane przepisami art. 53 ust. 2 pkt 1 i pkt 2 tej ustawy.

Pobierali także od kupujących opłatę depozytową oraz potwierdzali jej pobranie (jeżeli przy sprzedaży akumulatora kupujący nie przekazał zużytego akumulatora). Ustalono, że w terminie 30 dni od dnia pobrania opłaty depozytowej do przyjęcia zużytego akumulatora samochodowego kwasowo-ołowiowego, zwracano pobraną opłatę depozytową potwierdzając jej zwrot.

Potwierdzenie pobrania i zwrotu opłaty depozytowej dokonywano na dokumencie zgodnym ze wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie wzoru dokumentu potwierdzającego pobranie opłaty depozytowej i dokumentu potwierdzającego zwrot opłaty depozytowej (Dz. U. Nr 130, poz. 878). Jak informowali przedsiębiorcy, dokumenty związane z pobraniem opłaty depozytowej przechowywane są zgodnie z art. 54 ust. 5 wspomnianej ustawy o bateriach i akumulatorach.

b) Sprzedawca hurtowy

W toku kontroli ustalono, że stosownie do art. 49 ustawy o bateriach i akumulatorach, sprzedawcy hurtowi baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych:

- przyjmowali zużyte baterie przenośne i zużyte akumulatory przenośne od użytkownika końcowego oraz od sprzedawcy detalicznego, któremu przekazali baterie przenośne lub akumulatory przenośne, bez żądania od niego zapłaty za ich przyjęcie,

- przekazywali zużyte baterie i zużyte akumulatory zbierającemu zużyte baterie lub zużyte akumulatory.

c) Przedsiębiorca świadczący usługi w zakresie wymiany zużytych baterii i zużytych akumulatorów

Przestrzeganie art. 50 ustawy o bateriach i akumulatorach sprawdzono u dwóch przedsiębiorców. Ustalono, że pochodzące z wymiany zużyte baterie i akumulatory przyjmowane były od użytkowników bez żądania dodatkowej opłaty za ich przyjęcie i przekazywane zbierającemu zużyte baterie lub akumulatory.

4. Prawidłowość udzielania gwarancji

W czasie kontroli ustalono, że 2 przedsiębiorców oferujących do sprzedaży akumulatory samochodowe dołączało do nich gwarancje, które udzielane były bezpłatnie.

Ww. dokumenty gwarancyjne były sformułowane w sposób jasny i zrozumiały, w języku polskim, a gdy rodzaj informacji na to pozwalał – w powszechnie zrozumiałej formie graficznej, o czym stanowi art. 577¹ § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.) oraz zawierały podstawowe informacje potrzebne do wykonywania uprawnień z gwarancji – zgodnie z brzmieniem art. 577¹ § 2 wspomnianej ustawy. Wszystkie sprawdzane dokumenty gwarancyjne gwaranci wydawali utrwalone na papierze, zgodnie z art. 577² Kodeksu cywilnego. Nieprawidłowości w badanym zakresie nie stwierdzono.

5. Inne ustalenia kontroli

W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych, na podstawie okazanych faktur zakupu stwierdzono, że na fakturach jednego dostawcy (sprzedawca baterii WARTA) nie podano numeru rejestrowego Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, co jest niezgodne
z art. 30 ustawy o bateriach i akumulatorach.

W związku z tym informację o powyższym przesłano do właściwego marszałka województwa.

Pozyskane w toku wszystkich przeprowadzonych kontroli dane, dotyczące podmiotów wprowadzających baterie lub akumulatory, przesłano do właściwych marszałków województw, natomiast dane dotyczące sprzedawców, którzy zgodnie z wymaganiami art. 54 ustawy
o bateriach i akumulatorach pobierali opłatę depozytową – przekazano do właściwych urzędów marszałkowskich, którzy zgodnie z art. 70 wspomnianej ustawy sprawują kontrolę przestrzegania przepisów w zakresie opłaty depozytowej.

W czasie kontroli jeden przedsiębiorca nie okazał dokumentów zakupu (faktur VAT)
dotyczących sprawdzanych baterii. Informację o powyższym przesłano do właściwego urzędu skarbowego.

6. Badania laboratoryjne

W I kwartale 2018 r. w czasie prowadzonych kontroli u jednego ze sprzedawców detalicznych pobrano do badań laboratoryjnych na zawartość kadmu, ołowiu i rtęci próbkę (4 szt.) baterii alkalicznych guzikowych T&E, LR44, 357, G13, 1,55V. Do ustalonego na podstawie faktur VAT dostawcy (oraz wskazanego kolejnego dostawcy) skierowano pisemne żądania w celu ustalenia wprowadzającego do obrotu. Wysłana do kolejnego dostawcy korespondencja wróciła z adnotacją, że przedsiębiorca wyprowadził się.

Badania przeprowadzono w Specjalistycznym Laboratorium Produktów Włókienniczych i Analizy Instrumentalnej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Łodzi. Wyniki przeprowadzonych badań udokumentowane w sprawozdaniu z badań wykazały,
że ww. baterie zawierają zawartość:

• rtęci w ilościach: 0,152±0,019% i 0,178±0,022%, przy czym zgodnie z wymaganiami ww. ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach, ogniwa guzikowe oznakowane symbolem chemicznym Hg mogą zawierać powyżej 0,0005% wagowo rtęci,
• ołowiu w ilościach: 0,00414±0,00058% i 0,00454 ± 0,00064%, przy czym zgodnie z wymaganiami ww. ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach, zawartość ołowiu nie może być większa niż 0,004% wagowo dla baterii nieoznakowanej symbolem chemicznym ołowiu Pb.

Ustalono, że ww. baterie pobrane do badań laboratoryjnych nie były oznakowane symbolem chemicznym Hg i Pb, w związku z tym nie spełniały wymagań określonych w obowiązujących przepisach.

Doręczając przedsiębiorcy wyniki badań stwierdzono, że partia baterii z której pobrano
ww. próbkę została sprzedana lecz w ofercie znajduje się nowa partia baterii guzikowych, których oznakowanie jest identyczne (tożsame), jak tych pobranych wcześniej do badań laboratoryjnych. Ponieważ nowa partia była oznakowana tak samo jak ta, z której pobrano próbkę do badań, zachodziło podejrzenie, że baterie tej partii także nie spełniają wymagań określonych w obowiązujących przepisach. W związku z powyższym pobrano do badań laboratoryjnych próbkę (10 szt.) baterii alkalicznych guzikowych T&E, LR44, 357, G13, 1,55V i zabezpieczono pozostałe baterie.

Na podstawie badań laboratoryjnych wykonanych w Specjalistycznym Laboratorium Produktów Włókienniczych i Analiz Instrumentalnych z siedzibą w Łodzi, udokumentowane w sprawozdaniu z badań stwierdzono, że w ww. baterie zawierają:

• rtęć w ilościach: 0,210±0,026% i 0,201±0,025%, przy czym zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. z 2016 r., poz. 1803 ze zm.) ogniwa guzikowe oznakowane symbolem chemicznym Hg mogą zawierać powyżej 0,0005% wagowo rtęci,
• ołów w ilościach: 0,00489±0,00069% i 0,00551 ± 0,00078%, przy czym zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach zawartość ołowiu nie może być większa niż 0,004% wagowo dla baterii nieoznakowanej symbolem chemicznym ołowiu Pb.

Przedmiotowe sprawozdanie z badań doręczono kontrolowanemu przedsiębiorcy, który nie skorzystał z uprawnienia do badania próbki kontrolnej. Z otrzymanych odpowiedzi od kolejnych dostawców wynikało, że dostawcą poprzednich baterii był przedsiębiorca,
o którym pozyskaliśmy informację, że się wyprowadził.

Mając na uwadze oznakowanie przedmiotowych baterii, wyniki przeprowadzonych badań laboratoryjnych oraz wymagania przepisu art. 9 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach, zgodnie z którym ogniwa guzikowe powinny być oznakowane symbolem chemicznym Hg, jeżeli zawierają powyżej 0,0005% wagowo rtęci i symbolem Pb, jeżeli zawierają powyżej 0,004% wagowo ołowiu ustalając, że jakość przedmiotowych baterii nie odpowiada wymaganiom określonym w przepisach, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej po uprzednim uchyleniu zabezpieczenia wydał decyzję zarządzającą wycofanie z obrotu przedmiotowych baterii guzikowych.

O ustaleniach kontroli i wynikach badań przedmiotowych baterii guzikowych poinformowano:

- Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego oraz Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego (w zakresie dostawców oraz braku numeru rejestrowego wprowadzajacego),

- Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (w zakresie otrzymanych wyników badań laboratoryjnych).

Wydano także dla kontrolowanego przedsiębiorcy decyzję zobowiązującą go do uiszczenia kosztów badań laboratoryjnych.

W IV kwartale 2018 r. do badań laboratoryjnych na zawartość kadmu, ołowiu i rtęci pobrano 1 próbkę baterii alkalicznych „paluszki” „OKTAN MAX” LR6 AA 1,5V (0% Hg, 0% Cd) EAN 5907646175008 1 opakowanie (blister 4 szt.). Badania przeprowadzono w Specjalistycznym Laboratorium Produktów Włókienniczych i Analizy Instrumentalnej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Łodzi. Wykazały one, że badana próbka pod względem zawartości ww. pierwiastków chemicznych była zgodna z wymaganiami ustawy o bateriach i akumulatorach. Nieprawidłowości nie stwierdzono.

7. Legalność prowadzonej działalności gospodarczej

Trzech kontrolowanych przedsiębiorców zgłosiło prowadzoną działalność do Krajowego Rejestru Sądowego, a sześciu przedsiębiorców do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Prowadzona przez kontrolowanych przedsiębiorców działalność gospodarcza była zgodna z zarejestrowanym zakresem.

Wykorzystanie ustaleń

Materiały z przeprowadzonych kontroli były podstawą do:

• wydania decyzji wycofującej z obrotu zakwestionowane baterie guzikowe,
• wydania decyzji dot. zwrotu kosztów badań,
• skierowania pisma do Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie,
• skierowania 5 pism do właściwych marszałków województw,
• skierowania pisma do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Warszawie,
• skierowania pisma do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie,
• skierowania pisma do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Beata Manios- rzecznik Inspekcji Handlowej w Szczecinie

Tel. 91 4225239 wew. 36