Informacja o wynikach kontroli produktów mlecznych w kierunku ujawniania zafałszowań tłuszczem niemlecznym, zamiany gatunku mleka pochodzącego od innych zwierząt niż deklarowane w oznakowaniu oraz nieuzasadnionego stosowania substancji dodatkowych

Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie, zgodnie z programem kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeprowadził łącznie na terenie województwa zachodniopomorskiego 10 kontroli u 10 przedsiębiorców.

Kontrole działalności gospodarczej podjęto na podstawie art. 3 ust. 1, 2, 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. UE. L 165 z 30.4.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.), w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1,2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2016r., poz. 1059 ze zm.).

Przedsiębiorców do kontroli wytypowano z własnego rozeznania.
Urzędowe kontrole żywności przeprowadzono w:

HURTOWNIA – 1 przedsiębiorca;
SKLEPY SIECI HANDLOWYCH – 7 przedsiębiorców;
POZOSTAŁE SKLEPY – 2 przedsiębiorców.

Kontrole przeprowadzono u 10 przedsiębiorców w 10 placówkach i u 2 stwierdzono nieprawidłowości.
W trakcie przeprowadzonych kontroli zbadano ogółem 61 partii produktów mlecznych o wartości 10721,00zł, w tym 9 partii produktów z mleka koziego o wartości 655,00 zł.
Zakwestionowano 12 partii produktów mlecznych o wartości 259,00zł, tj.: 7 partii nieprawidłowo oznakowanych i 5 partii „przeterminowanych”. Produktów z mleka koziego nie kwestionowano.

Kontrolą objęto:

• 2 partie masła o wartości 4434,00 zł;
• 31 partii serów dojrzewających o wartości 1763,00zł, w tym 3 partie z mleka koziego o     wartości 391,00zł, z czego zakwestionowano 12 partii o wartości 259,00zł;
• 3 partie śmietany i śmietanki o wartości 449,00zł;
• 4 partie mleka o wartości 312,00zł, w tym 1 partię z mleka koziego o wartości 54,00zł;
• 7 partii napojów mlecznych fermentowanych o wartości 210,00zł, w tym 1 partię z mleka koziego o wartości 15,00zł;
• 10 partii serów twarogowych o wartości 1124,00zł, w tym 4 partie z mleka koziego o wartości 195,00zł
• 3 partie serów topionych o wartości 157,00zł;
• Inne: 1 partię sera homogenizowanego o wartości 2272,00 zł.

W układzie tematycznym wyniki kontroli przedstawiały się następująco:

Ocena laboratoryjna jakości produktów mlecznych, w tym z mleka koziego

Badania jakościowe artykułów rolno-spożywczych przeprowadzono w UOKiK Laboratorium Kontrolno-Analitycznym z siedzibą w Poznaniu pod kątem zgodności cech fizyko-chemicznych i organoleptycznych z obowiązującymi przepisami oraz deklaracjami producentów na opakowaniu, w tym prawidłowości zastosowania substancji dodatkowych oraz w kierunku zafałszowania tłuszczem obcym.

Ogółem do badań laboratoryjnych pobrano próbki z 20 partii produktów mlecznych, w tym 3 partie z mleka koziego, tj.:

• 1 partię masła,
• ­8 partii serów dojrzewających, w tym 2 partie z mleka koziego,
• 1 partię śmietany,
• 1 partię mleka spożywczego,
• ­3 partie napojów mlecznych fermentowanych,
• ­4 partie sera twarogowego, w tym 1 partię z mleka koziego,
• 2 partie sera topionego.

W wyniku przeprowadzonych badań i ich analizy nie kwestionowano żadnej partii.

Sprawdzenie ilości rzeczywistej produktu

W trakcie badań laboratoryjnych sprawdzono zgodność deklarowanej ilości netto z rzeczywistą, mając na względzie przepisy ustawy z dnia 07.05.2009r. o towarach paczkowanych (Dz. U. z 2015r., poz. 1161).

W powyższym zakresie przebadano 57 opakowań jednostkowych nie kwestionując ilości rzeczywistej w stosunku do deklarowanej przez producentów na opakowaniu.

Badania laboratoryjne w powyższym zakresie przeprowadzono w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Poznaniu.

Prawidłowość oznakowania produktów

A. Sprawdzono prawidłowość oznakowania produktów mlecznych, w tym z mleka koziego, w opakowaniach jednostkowych,  w odniesieniu do przepisów:

• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U.UE. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.),
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 853/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. U.UE. L 139 z 30.4.2004 s. 55 ze zm.) – art. 5 i załącznik II, sekcja I Znaki identyfikacyjne,
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. U. UE. L347 z 20.12.2013 str. 671 ze zm.),
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. UE.L 354 z 31.12.2008 s. 16 ze zm.),
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1334/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o właściwościach aromatyzujących do użycia w oraz na środkach spożywczych oraz zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1601/91, rozporządzenia (WE) nr 2232/96 oraz (WE) nr 110/2008 oraz dyrektywę 2000/13/WE (Dz. U.UE. L 354 z 31.12.2008, s. 34 ze zm.),
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U.UE. L 31 z 01.02.2002, s. 1 ze zm.) - art.16,
• ustawy z dnia 25.08.2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015r., poz. 594 ze zm.),
• ustawy z dnia 21.12.2000r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.).

W powyższym zakresie poddano kontroli 50 partii opakowanych produktów mlecznych, w tym 9 partii z mleka koziego, z czego zakwestionowano 7 partii produktów mlecznych, które były przygotowane, zapakowane w sklepie przez pracowników i oferowane do sprzedaży na sali samoobsługowej bez udziału sprzedawcy.

Stan opakowań ww. badanych partii produktów mlecznych był prawidłowy.

Poddane kontroli w zakresie oznakowania produkty mleczne, w tym z mleka koziego, zweryfikowano również w zakresie numerów weterynaryjnych uwidocznionych w oznakowaniu opakowań jednostkowych z listą zakładów zatwierdzonych. W powyższym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.

Nieprawidłowości stwierdzono u następujących przedsiębiorców:

1) U przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w Szczecinie, gdzie stwierdzono w ofercie handlowej 4 partie produktów mlecznych, tj.:

• 3 partie sera pakowanego w plastrach o wartości 60,80 zł,
• 1 partię sera tartego pakowanego („Mix ser tarty do piz”) o wartości 18,51 zł,

które były przygotowane, zapakowane w sklepie przez pracowników i oferowane do sprzedaży na sali samoobsługowej bez udziału sprzedawcy, nieodpowiadające wymaganiom jakości handlowej określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2015r. poz. 678 ze zm.) w związku z naruszeniem przepisów wskazanych w art. 9 ust. 1 lit. a, b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006
i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy komisji 87/2502/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i rady, dyrektywy Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. L. 304 z 22.11.2011, s. 18 z późn. zm.) z uwagi na to, że nie uwidoczniono w oznakowaniu na opakowaniach:

• przy 3 partiach sera pakowanego w plastrach jw. – wykazu składników (lit. b),   
• przy 1 partii sera tartego pakowanego jw.– nazwy żywności i wykazu składników (lit. a, b).

Ponadto stwierdzono brak znaku identyfikacyjnego na 4 partiach ww. opakowaniach jednostkowych serów, co jest niezgodne z art. 5 ust. 1 i załącznika nr II sekcja I pkt A1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. UE L. 139 z 30.04.2004r. s. 55 ze zm.) w zakresie obowiązku naniesienia znaku identyfikacyjnego przed opuszczeniem zakładu produkcyjnego przez produkt.

Z uwagi na powyższe wystosowano wystąpienie pokontrolne do przedsiębiorcy z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień. W odpowiedzi przedsiębiorca poinformował, że wycofał kwestionowane produkty ze sprzedaży.

Przesłano również informację do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie.

Wobec przedsiębiorcy przeprowadzone zostanie postępowanie administracyjne z ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zmierzające do wymierzenia kary pieniężnej.

2) U innego przedsiębiorcy, prowadzącego działalność gospodarczą w Maszewie, gdzie stwierdzono w ofercie handlowej 3 partie serów dojrzewających pakowanych w plastrach o wartości 48,55zł, które były przygotowane, zapakowane w sklepie przez pracowników i oferowane do sprzedaży na sali samoobsługowej bez udziału sprzedawcy, nieodpowiadające wymaganiom jakości handlowej określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2015r. poz. 678 ze zm.) w związku z naruszeniem przepisów wskazanych w art. 9 ust. 1 lit. h), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy komisji 87/2502/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i rady, dyrektywy Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. UE L. 304 z 22.11.2011, s. 18 z późn. zm.) z uwagi na to, że nie uwidoczniono w oznakowaniu na opakowaniach ww. serów nazwy lub firmy i adresu podmiotu działającego na rynku spożywczym.

Ponadto stwierdzono brak znaku identyfikacyjnego na opakowaniach jednostkowych serów, co jest niezgodne z art. 5 ust. 1 i załącznika nr II sekcja I pkt A1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. UE L. 139 z 30.04.2004r. s. 55 ze zm.) w zakresie obowiązku naniesienia znaku identyfikacyjnego przed opuszczeniem zakładu produkcyjnego przez produkt.

Z uwagi na powyższe wystosowano wystąpienie pokontrolne do przedsiębiorcy z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień. W odpowiedzi przedsiębiorca poinformował, że stwierdzone w toku kontroli niezgodności zostaną w trybie pilnym usunięte.

Przesłano również informację do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Goleniowie. W odpowiedzi PPIS poinformował Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, że przeprowadził kontrolę u przedsiębiorcy stwierdzając szereg nieprawidłowości, w wyniku czego zastosuje postępowanie przewidziane przepisami prawa.

Wobec przedsiębiorcy przeprowadzone zostanie postępowanie administracyjne z ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zmierzające do wymierzenia kary pieniężnej.

B. Sprawdzono prawidłowość oznakowania serów dojrzewających, oferowanych do sprzedaży luzem, bez opakowań jednostkowych, losowo wybranych do kontroli, w odniesieniu do przepisów:

• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U.UE. L.2011. 304.18. ze zm.),
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U.UE. L 31z 01.02.2002r. ze zm.),
• rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz.29),
• ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. 2015r.  poz. 678 ze zm.).

W powyższym zakresie poddano kontroli 6 partii produktów mlecznych – serów dojrzewających, które sprzedawano bezpośrednio z bloków oznaczonych pełnymi informacjami na etykietach, a ponadto w miejscu sprzedaży na etykiecie z ceną znajdowały się informacje wymagane § 19 ust. 1 pkt 1, 2, 3 oraz § 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych jw.

W powyższym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono.

Przestrzeganie aktualności dat minimalnej trwałości i terminów przydatności do spożycia oraz warunków i sposobu przechowywania

Sprawdzenie aktualności dat minimalnej trwałości i terminów przydatności do spożycia produktów mlecznych, w tym z mleka koziego, przeprowadzono u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców. W powyższym zakresie kontrolą objęto ogółem 61 partii o wartości 10721,00 zł i zakwestionowano 5 partii produktów mlecznych
o wartości 131,00zł.

Nieprawidłowości w powyższym zakresie stwierdzono u 1 przedsiębiorcy,
a przedstawiały się one następująco:

-  w ofercie handlowej stwierdzono 5 partii produktów mlecznych po upływie terminu przydatności do spożycia, tj.:

1. 3op. sera dojrzewającego (0,312kg; 0,312kg; 0,264kg), o wartości 17,76zł;
2. 5op. sera dojrzewającego (0,270kg; 0,166kg; 0,220kg; 0,224kg; 0,254kg), o wartości 55,55zł;
3. 3op. sera dojrzewającego  (0,204kg; 0,262kg; 0,272kg), o wartości 35,41zł;
4. 1op. sera dojrzewającego  (0,262kg), o wartości 12,84zł;
5. 2op. sera dojrzewającego  (0,346kg; 0,116kg), o wartości 9,24zł.

Ww. produkty oferowano do sprzedaży po upływie terminu przydatności do spożycia, tj. 1 dnia w stosunku do podanego na opakowaniu.

Powyższe narusza art. 52 ustawy z dnia 25.08.2006r. o bezpieczeństwie żywności
i żywienia (Dz. U. z 2015r. poz. 594 ze zm.) i stanowi wykroczenie z art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.08.2006r.  o bezpieczeństwie żywności i żywienia jw.

Za wykroczenie z art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia jw. wobec osoby odpowiedzialnej zastosowano postępowanie mandatowe.

W trakcie kontroli osoba odpowiedzialna wycofała z obrotu ww. produkty, celem zagospodarowania ich w sposób niezwiązany ze sprzedażą.

O będących w obrocie towarach przeterminowanych poinformowano właściwy terytorialnie organ Inspekcji Sanitarnej.

Warunki i sposób przechowywania środków spożywczych objętych kontrolą sprawdzono w świetle zaleceń producentów umieszczonych w oznakowaniu opakowań jednostkowych oraz przepisów rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. L 139 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.). Stwierdzono, że warunki i sposób przechowywania badanych produktów, znajdujących się w ofercie handlowej u wszystkich przedsiębiorców objętych kontrolą, były prawidłowe i uwzględniały zalecenia producentów oraz przepisy ww. rozporządzenia. Nieprawidłowości w powyższym zakresie nie stwierdzono.

Identyfikowalność produktów

Celem identyfikowalności towarów, zgodnie z wymogami art. 18 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28.01.2002r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L 31 z 01.02.2002r. ze zm.) i art. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 931/2011 z dnia 19 września 2011r. w sprawie wymogów dotyczących możliwości śledzenia ustanowionych rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. UE. L 242 z 20.09.2011, s. 2), sprawdzono pokrycie dowodowe na produkty objęte kontrolą. Przedsiębiorcy przedstawili dokumenty pozwalające na identyfikację ocenianych produktów. W badanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono.

Identyfikacja kontrolowanych przedsiębiorców

Identyfikacji kontrolowanych przedsiębiorców dokonano w oparciu o wpisy do CEIDG oraz o wpisy do KRS, w świetle przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015r., poz. 584 ze zm.). Powyższe zagadnienie sprawdzono podczas kontroli u wszystkich przedsiębiorców. Kontrolowani przedsiębiorcy dokonali zgłoszenia prowadzonej działalności gospodarczej do CEIDG oraz do KRS. Zakres i rodzaj prowadzonej działalności przez kontrolowanych przedsiębiorców był zgodny z wpisami do CEIDG oraz do KRS. Nie stwierdzono w powyższym zakresie nieprawidłowości.

Przestrzeganie postanowień art. 59 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia

Sprawdzono przestrzeganie postanowień art. 59 ust. 4, 5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015r., poz. 594 ze zm.) u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców. Okazano kontrolującym aktualne orzeczenia lekarskie osób bezpośrednio stykających się z żywnością do celów sanitarno-epidemiologicznych. W powyższym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono.

Beata Manios- rzecznik Inspekcji Handlowej w Szczecinie
Tel. 0-91 4225239 wew. 36