DECYZJA nr ZKŻ.8361.112,124.2015

Koszalin, dnia 15 czerwca 2016r.

Zachodniopomorski Wojewódzki
Inspektor Inspekcji Handlowej
ul. Wały Chrobrego 4
70-502 Szczecin

Krystyna Kawalec
Firma przedsiębiorcy:
Firma Handlowa „Bałtyk”
Krystyna Kawalec
ul. Lipowa 5, lok. 7
78-400 Szczecinek

 

 

DECYZJA nr ZKŻ.8361.112,124.2015
wymierzająca kary pieniężne

 

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kar pieniężnych przedsiębiorcy Krystynie Kawalec, wykonującej działalność gospodarczą pod firmą: Firma Handlowa „Bałtyk” Krystyna Kawalec,  z adresem głównego miejsca wykonywania działalności w Szczecinku przy ul. Lipowej 5:

na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 4 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 678 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23), wymierza ww. przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 1000 zł (słownie: jeden tysiąc złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu 2 porcji środka spożywczego pod nazwą smażony filet z soli o wartości 40,40 zł jako artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego w rozumieniu art. 3 pkt 10 lit. b) ww. ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych z uwagi na to, iż w jego oznakowaniu podano nazwę niezgodną z prawdą, oraz

na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 678 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23), wymierza ww. przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 600 zł (słownie: sześćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu:

• 15 rodzajów wyrobów kulinarnych oferowanych do sprzedaży bez opakowań o wartości 132,50 zł, nieodpowiadających wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29), gdyż w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nie podano wykazu składników,
• 2 rodzajów wódek o wartości 77,40 zł oferowanych do sprzedaży bez opakowań nieodpowiadających wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.) w związku z naruszeniem wymagań zadeklarowanych przez producenta w oznakowaniu z uwagi na niższą zawartość alkoholu.

Uzasadnienie

W dniach 07, 14 i 28.07.2015r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.), działając na podstawie upoważnień do przeprowadzenia urzędowej kontroli żywności nr ZKŻ/U-141/2015 i nr ZKŻ/U-156/2015, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy Krystyny Kawalec, zwanej dalej również „stroną”, w restauracji „U Kawalca”, Głodowa 17.

Podczas kontroli dokonano zakupu kontrolnego 2 porcji smażonego fileta z soli („smażonej ryby soli”) w ilości 0,505 kg o wartości 40,40 zł, oferowanego do sprzedaży bez opakowań, wyprodukowanego przez kontrolowaną przedsiębiorcę i stwierdzono, że nazwa ww. produktu uwidoczniona w ogólnodostępnym cenniku oraz na wydruku z wagi w kuchni określająca gatunek ryby, tj. „sola” była niezgodna z prawdą. Powyższe ustalono na podstawie okazanego dokumentu dostawy – faktury VAT 13210/KSK/2015 z dnia 03.07.2015r., poz. 3, wystawionej przez „Imperial-Kołobrzeg” A. Łuczka, Zb. Łuczka Sp. J., 78-100 Kołobrzeg, ul. Albatrosa 11, z której wynikało, że do restauracji dostarczono rybę pod nazwą „Limanda – Sola Filet B/Sk” oraz oświadczenia uzyskanego w toku kontroli od dostawcy wskazującego, że produkt na fakturze to „Limanda filet b/sk (Limanda aspera). Podane w oświadczeniu dostawcy naukowe oznaczenie gatunku ryby w języku łacińskim „Limanda aspera” oznacza w języku polskim gatunek ryby Limanda zółtopłetwa. Zgodnie z wykazem oznaczeń handlowych gatunków ryb oraz wodnych bezkręgowców wprowadzanych do obrotu na rynek polski, prowadzonym na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 05.12.2008r. o organizacji rynku rybnego (Dz. U. z 2015r., poz. 1970) przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa, Limanda żółtopłetwa (Limanda aspera) i Sola (Solea spp.) zostały wymienione jako dwa różne gatunki ryb i w taki też sposób powinny być rozróżniane na rynku polskim i oferowane konsumentom.

W związku z powyższym w toku kontroli stwierdzono, że podana w miejscu sprzedaży ww. produktu nazwa gatunku ryby niezgodna z prawdą, tj. Sola zamiast Limanda żółtopłetwa, wprowadza w błąd co do właściwości tego środka spożywczego,  a w szczególności co do jego charakteru i tożsamości, co stanowi naruszenie art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004(Dz. U. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.), dalej „rozporządzenia nr 1169/2011.

W świetle powyższych ustaleń uznano, że produkt, w którego oznakowaniu (cennik) podano nazwę gatunku ryby niezgodną z prawdą, jest artykułem rolno-spożywczym zafałszowanym w rozumieniu art. 3 pkt 10 lit. b) ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 678 ze zm.), dalej „ustawy o jakości”, a niezgodność ta w istotny sposób narusza interesy konsumentów finalnych.

Ponadto ustalono w przypadku ww. środka spożywczego oferowanego pod nazwą „smażony filet z soli”, że w miejscu jego sprzedaży, na wywieszce lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu, nie podano wykazu składników, co stanowiło naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29).

Podczas kontroli stwierdzono dodatkowo wprowadzenie do obrotu 15 rodzajów wyrobów kulinarnych oferowanych do sprzedaży bez opakowań o wartości 132,50 zł, wyprodukowanych przez kontrolowanego przedsiębiorcę, tj.: zup: kołduny w barszczu, barszcz czerwony z ziemniakami, rosół domowy, kołduny po litewsku (w rosole), rosół z żołądkami, pomidorowa, grochowa, żurek z ziemniakami, flaki wołowe, zupa rybna zabielana oraz flaki z kalmara zabielane, a także dań obiadowych: schab zawijany z sosem pieczeniowym, kotlet schabowy z serem i pieczarkami, placki ziemniaczane oraz pierogi ruskie i ustalono, że w miejscu ich sprzedaży, na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu, nie podano wykazu składników, co stanowiło naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29). W związku z powyższym stwierdzono, że ustalony stan faktyczny nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy o jakości.

W trakcie kontroli pobrano również do badań laboratoryjnych za protokołem pobrania próbki nr 000102 napoje alkoholowe będące przedmiotem zakupu kontrolnego, tj. wódkę Żołądkową w ilości 150g oraz wódkę Finlandię w ilości 150g oraz po 200g tych napojów z oryginalnie zamkniętych butelek w celu sporządzenia wzorca laboratoryjnego. Jednocześnie za protokołem  pobrania próbki nr 000103 pobrano próbki kontrolne ww. wódek w ilości odpowiadającej ilości pobranej do badań.

Przeprowadzone w Laboratorium Kontrolno – Analitycznym UOKiK w Olsztynie badania wykazały w przypadku wódki Żołądkowej zawartość alkoholu w ilości 38,1% (niepewność wyniku 0,4), natomiast w przypadku wódki Finlandia – 37,3% (niepewność wyniku 0,4), przy deklarowanej procentowej zawartości alkoholu 40%. Badania wzorców laboratoryjnych obu wódek nie wykazały niezgodności.

Powyższe udokumentowano w sprawozdaniach z badań nr 338/2015 z dnia 14.07.2015r., nr analizy 339/2015 wzorzec oraz nr  340/2015 z dnia 14.07.2015r. nr analizy 341/2015 wzorzec, które doręczono przedsiębiorcy w toku kontroli w dniu 28.07.2015r. pouczając jednocześnie o  prawie do złożenia wniosku o zbadanie próbek kontrolnych produktów, zgodnie  z art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz.U. z 2014, poz. 148 ze zm.). Kontrolowana nie skorzystała ze swojego uprawnienia.

Mając na względzie wyniki badań laboratoryjnych oraz uwzględniając niepewności wyniku 0,4% oraz zakres 0,3% objętości dopuszczalnych odchyleń dozwolonych w odniesieniu do oznaczania zawartości alkoholu według objętości zgodnie z załącznikiem XII do rozporządzenia nr 1169/2011 ustalono, że przedmiotowe wódki nie odpowiadają wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy o jakości w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej zadeklarowanych przez producenta w oznakowaniu z uwagi na niższą zawartość alkoholu.

W oznakowaniu powyższych napojów alkoholowych, tj. w cenniku, uwidocznione były nazwy wódek, natomiast na etykietach umieszczonych na butelkach z wódkami oraz w dokumencie dostawy (Faktura Vat FA/423/2015/2762 z 19.01.2015) podano nazwy wódek i zawartość (moc) alkoholu, tj. 40% obj.

Mając na uwadze ustalenia kontroli do przedsiębiorcy skierowano wystąpienie pokontrolne wzywające do usunięcia stwierdzonych uchybień. W odpowiedzi na wystąpienie pismem z dnia 06.10.2015r. kontrolowana poinformowała w odniesieniu do stwierdzonego braku wykazu składników, że jest w trakcie sporządzania informacji na temat wykazu składników, która będzie do wglądu dla klientów. Ustosunkowując się do ustalenia polegającego na stwierdzeniu niższej zawartości alkoholu w wódkach Żołądkowej i Finlandia kontrolowana poinformowała, że nie prowadzi obecnie sprzedaży wódki, gdyż nie było popytu na ten produkt oraz oświadczyła, że w jej opinii przyczyną zaniżenia mocy alkoholu w badanych porcjach wódek było odparowanie alkoholu, gdyż alkohol stał długo „otwarty-zakręcony”. W przypadku podmiany asortymentowej i wprowadzenia do obrotu artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego strona oświadczyła, że w cenniku podała nazwę sola, gdyż taka nazwa uwidoczniona była na fakturze zakupu oraz że obecnie nie handluje tą rybą.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej nie podzielił stanowiska strony w zakresie zafałszowanej ryby, gdyż na fakturze podano nazwy dwóch różnych gatunków ryb, tj. Limanda - Sola filet b/sk, a wyjaśnienie dostawcy uzyskane w toku kontroli przez inspektorów wyraźnie wyeliminowało wątpliwości w zakresie rzeczywistego gatunku ryby. Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą powinien sam dołożyć należytej staranności w celu wyjaśnienia u dostawcy jaką rybę faktycznie zakupił, tak by w cenniku uwidocznić rzetelną, zgodną z prawdą i niewprowadzającą w błąd informację. W przypadku odpowiedzi strony w zakresie zaniżonej ilości alkoholu w wódkach organ uznał w toku niniejszego postępowania, że cecha „odparowywania” alkoholu, o której strona ma świadomość, powinna być przez stronę uwzględniona przy wprowadzaniu napojów spirytusowych do obrotu, m.in. w ich oznakowaniu. W myśl rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 z dnia 15 stycznia 2008 r. (Dz. U. L 39, str. 16 ze zm.) minimalna objętościowa zawartość alkoholu w wódce wynosi 37,5 % (pkt 15 lit. b załącznika II). Badane porcje napojów spirytusowych wprowadzone przez stronę do obrotu pod nazwami wódek Żołądkowa i Finlandia spełniały wymagania dla wódki pod względem zawartości alkoholu po uwzględnieniu niepewności wyniku i zakresu dopuszczalnych odchyleń w oznaczaniu zawartości alkoholu według objętości, ale nie spełniały wymagań dla wódek pod powyższymi konkretnymi nazwami, których zawartość alkoholu wynosi 40%. Z drugiej strony Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił w tym zakresie okoliczność, że przedsiębiorca zaprzestała wprowadzania do obrotu tego typu napojów.

W związku z powyższym pismem z dnia 18.05.2016r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę Krystynę Kawalec o  wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kar pieniężnych z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego (smażony filet z soli) oraz środków spożywczych niewłaściwej jakości handlowej (15 rodzajów wyrobów kulinarnych oraz 2 rodzaje wódek).

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia. Udzieliła natomiast żądanej informacji o wielkości obrotów i przychodu w 2015r.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl przepisu art. 3 pkt 10 ustawy o jakości, artykułem rolno-spożywczym zafałszowanym jest produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych, albo produkt, w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące oznakowania, mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości, jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów finalnych, w szczególności jeżeli:

• dokonano zabiegów, które zmieniły lub ukryły jego rzeczywisty skład lub nadały mu wygląd produktu zgodnego z przepisami dotyczącymi jakości handlowej,
• w oznakowaniu podano nazwę niezgodną z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych albo niezgodną z prawdą,
• w oznakowaniu podano niezgodne z prawdą dane w zakresie składu, pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowej.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1169/2011 informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać w błąd, w szczególności co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

W świetle § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29), dalej „rozporządzenia w sprawie znakowania”, w przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się  wykaz składników - zgodnie z  art. 18-20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia. Zgodnie z § 19 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy o jakości, wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Pojęcie jakości handlowej zostało zdefiniowane w  art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jako cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.

Ustalenia kontroli dały podstawę do stwierdzenia, że produkt – smażony filet z soli -  jest artykułem rolno – spożywczym zafałszowanym w rozumieniu art. 3 pkt 10 lit. b) ustawy o jakości, gdyż w jego oznakowaniu podano nazwę niezgodną z prawdą, tj. zawierającą oznaczenie gatunku ryby „sola” zamiast „limanda żółtopłetwa”, a niezgodność ta istotnie narusza interesy konsumentów finalnych wprowadzając w błąd co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru i tożsamości, przez co stanowi naruszenie art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 1169/2011.

Dodatkowo przedmiotowy produkt nie spełniał również wymagań jakości handlowej nie posiadających cech zafałszowania określonych w § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania, gdyż w miejscu jego sprzedaży na wywieszce lub w inny sposób (cennik), w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu, nie podano wykazu składników.

Z uwagi na to, że każdy produkt zafałszowany jest jednocześnie produktem niewłaściwej jakości handlowej, co wprost wynika z definicji artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego, postępowanie dotyczące smażonego fileta z soli wszczęto i prowadzono na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości i przez pryzmat zafałszowania, przesądzającego w omawianym stanie faktycznym o  kwalifikacji prawnej, dokonano oceny elementów mających wpływ na wymiar kary pieniężnej.

W niniejszej sprawie na podstawie wyników kontroli stwierdzono ponadto, że w miejscu sprzedaży 15 rodzajów środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań, tj. wyrobów kulinarnych, na wywieszce lub w inny sposób (cennik), w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nie podano wykazu składników, co stanowi naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

Dodatkowo w przypadku 2 rodzajów wódek: Żołądkowej i Finlandia stwierdzono w niniejszym postępowaniu, że z uwagi na zaniżoną zawartość alkoholu produkty te nie odpowiadają wymaganiom zadeklarowanym przez producenta w oznakowaniu.

Środki spożywcze niespełniające wymagań przepisów rozporządzenia w sprawie znakowania (15 rodzajów wyrobów kulinarnych) oraz wymagań zadeklarowanych przez producenta w oznakowaniu (2 rodzaje wódek) są artykułami rolno-spożywczymi niewłaściwej jakości handlowej, a stan faktyczny polegający na niespełnieniu tych wymagań stanowi naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy o jakości. Wprowadzenie ich do obrotu skutkuje odpowiedzialnością z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości.

Ustawa o jakości nakłada na wprowadzających artykuły rolno-spożywcze do obrotu obowiązek zachowania wymagań w zakresie ich jakości handlowej, stanowiąc jednocześnie w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł.  

Ustawa o jakości w art. 40a ust. 1 pkt 4 stanowi natomiast, że każdy kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze zafałszowane, podlega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej jednak niż 1000 zł.

Przepis art. 3 pkt 4 ustawy o jakości odsyła w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty prowadzące przedsiębiorstwo spożywcze i podmioty działające na rynku pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

Dodatkowo, w myśl art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1169/2011, podmiotem działającym na rynku spożywczym odpowiedzialnym za informację na temat żywności jest podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy lub - jeżeli ten podmiot nie prowadzi działalności w Unii - importer danego środka na rynek Unii. W myśl art. 8 ust. 2 tego rozporządzenia, podmiot działający na rynku spożywczym odpowiedzialny za informację na temat żywności zapewnia obecność i rzetelność informacji na temat żywności zgodnie z mającym zastosowanie prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz z wymogami odpowiednich przepisów krajowych.

Przepis art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 1169/2011 stanowi natomiast, że bez uszczerbku dla ust. 2-4 podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają przestrzeganie w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą wymogów prawa dotyczącego informacji na temat żywności i odpowiednich przepisów krajowych mających znaczenie dla ich działalności i upewniają się, że wymogi te są spełnione.

W świetle powyższego przedsiębiorca Krystyna Kawalec ponosi odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej oraz zafałszowanego jako podmiot odpowiedzialny za informacje na temat żywności.

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kar pieniężnych Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, wielkość jego obrotów oraz przychodu, a także wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych, uwzględniając dodatkowo przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Wykonując dyspozycję ww. przepisów w odniesieniu do zafałszowanego artykułu rolno-spożywczego, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia go do obrotu uznał, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na podaniu w miejscu sprzedaży nieprawdziwej nazwy produktu wprowadzała konsumentów finalnych w błąd co do jego charakteru i tożsamości, a tym samym naruszała w sposób istotny ich interesy, uniemożliwiając im dokonanie właściwego wyboru produktu, zgodnego z ich oczekiwaniami. Użyta przez przedsiębiorcę nazwa ryby „sola” mylnie nadawała produktowi „smażony filet z soli” wyższe walory jakościowe, a przez to wpływała na atrakcyjność oferty i zachęcała do zakupu. Oznakowanie produktu nazwą ryby o ustalonej renomie w sytuacji oferowania ryby innego, mniej pożądanego gatunku naruszało istotnie prawo konsumentów do rzetelnej i prawdziwej informacji o produkcie, a także godziło w ich interesy ekonomiczne z uwagi na rynkowe wysokie ceny soli, przewyższające znacznie ceny limandy żółtopłetwej (według wiedzy powszechnie znanej). Stąd też uznano przy ocenie przedmiotowej przesłanki wymiaru kary, że wprowadzenie do obrotu środka spożywczego o stwierdzonych znamionach zafałszowania jest czynem najwyższej rangi szkodliwym, naruszającym nadrzędny cel prawa żywnościowego, którym jest zapewnienie konsumentom świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością oraz zapobieganie fałszowaniu żywności i praktykom mogącym wprowadzać konsumenta w błąd.

Ustalając z kolei zakres naruszenia wymagań w przypadku „smażonego fileta z soli” organ ocenił, że stwierdzone uchybienie było istotne z punktu widzenia właściwości produktu oraz interesów konsumentów, gdyż informacja o nazwie produktu jest jednym z głównych i  najważniejszych elementów oznakowania, decydującym o tożsamości środka spożywczego w obrocie. Ponadto było również istotne z punktu widzenia regulacji rynków rolnych, gdyż wobec podania nieprawdziwej nazwy ryby doszło do naruszenia podstawowych przepisów, celów i założeń prawa żywnościowego. Oceniając zakres naruszenia w przypadku tego produktu dodatkowo uwzględniono, że produkt nie spełniał również wymagań jakości handlowej polegających na braku w miejscu jego sprzedaży informacji o wykazie składników.

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych organ wziął pod uwagę, że w okresie ostatnich 24 miesięcy przedsiębiorca nie był  objęty kontrolą w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Biorąc pod uwagę kryterium wielkości obrotów i przychodu przedsiębiorcy, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej na podstawie przedstawionego zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2015 (PIT-36L wraz załącznikiem PIT/B) stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015r., poz. 584 ze zm.), strona należy do kategorii mikroprzedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że jej udział w obrocie rynkowym jest nieznaczny.

Oceniając z kolei wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych organ uwzględnił wartość 2 porcji smażonego fileta z soli, stanowiącą w toku kontroli kwotę w wysokości 40,40 zł.

Mając na uwadze opisane wyżej okoliczności dotyczące smażonego fileta z soli jako artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego, a także uwzględniając fakt, że najniższy możliwy wymiar kary za czyn wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych wynosi 1000 zł, górną granicę stanowi natomiast 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał za uzasadnione wymierzenie na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 1000 zł (słownie: jeden tysiąc złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono wymagania art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy na stwierdzoną nieprawidłowość o znamionach zafałszowania oraz dokonaną ocenę wszystkich przesłanek wymiaru kary, w tym dotychczasowej działalności podmiotu oraz wielkości jego obrotów, wymierzona kwota kary spełnia powyższe wymagania.

Dokonując oceny stopnia szkodliwości czynu wprowadzenia do obrotu 15 rodzajów wyrobów kulinarnych, tj. zup i dań obiadowych, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że w przypadku wyrobów oferowanych luzem oznakowanie w miejscu sprzedaży stanowi praktycznie jedyne źródło informacji dla nabywcy o rodzaju i właściwościach środka spożywczego. Dlatego też stwierdzono, że brak uwidocznienia wykazu składników w miejscu sprzedaży potraw narusza znacznie interes konsumentów w zakresie prawa do informacji, gdyż pozbawia ich istotnej i podstawowej wiedzy o nabywanych środkach spożywczych, tj. o składnikach wykorzystanych do produkcji tych środków spożywczych i obecnych w nich w momencie oferowania konsumentowi finalnemu. Uniemożliwia tym samym porównanie tych środków spożywczych z innymi znajdującymi się w obrocie i odróżnienie ich od innych, a przez to ogranicza konsumentom dokonanie świadomego wyboru określonych produktów zgodnych z ich oczekiwaniami. Zagwarantowanie tego wyboru jest natomiast nadrzędnym celem przepisów prawa żywnościowego. Dodatkowo – brak wykazu składników może godzić w zdrowotny interes konsumentów z uwagi na możliwą obecność w potrawach substancji lub produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji.

W przypadku 2 rodzajów wódek niewłaściwej jakości handlowej, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia ich do obrotu stwierdził, że moc alkoholu jest podstawową cechą charakteryzującą wódkę, a określona moc alkoholu konkretnych wyrobów spirytusowych występujących pod nazwami wódka Żołądkowa i wódka Finlandia, wpływa na tożsamość tych produktów w obrocie i jest istotnym wyznacznikiem ich jakości handlowej, a przez to staje się główną obok nazwy przesłanką decydującą o wyborze konsumentów. Z tego też względu oceniono, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na obniżonej mocy alkoholu w stosunku do deklarowanej wynikającej z podanych nazw narusza interes konsumentów w zakresie prawa do otrzymania produktu zgodnego z deklaracją, a sama deklaracja przestaje być wiarygodnym źródłem informacji o cechach i właściwościach produktu –  podane nazwy wódek błędnie sugerują konkretną zawartość alkoholu, tj. 40%., przez co uniemożliwiają konsumentom dokonanie świadomego wyboru produktu zgodnego z ich oczekiwaniami.

Ustalając zakres naruszenia w przypadku ww. 15 rodzajów wyrobów kulinarnych, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że informacja o składzie środków spożywczych stanowi jeden z najważniejszych elementów jakości handlowej. Stąd uznał, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na braku wykazu składników była znacząca zarówno z punktu widzenia właściwości produktów, jak i interesów konsumentów, a naruszone wymagania w zakresie oznakowania stanowiły podstawową część wymagań przewidzianych w przepisach prawa żywnościowego dla tego rodzaju produktów (środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań).

Ustalając zakres naruszenia wymagań jakości handlowej w przypadku wódek organ ocenił, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na zaniżeniu ilości alkoholu była znacząca z punktu widzenia właściwości produktów i interesów konsumentów, gdyż wpływała na tożsamość produktów funkcjonujących w obrocie pod nazwą wódek Żołądkowa i Finlandia. Ponadto Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ocenił, że zgodność produktu z deklaracją w jego oznakowaniu jest podstawowym i głównym wymogiem jakości handlowej.

Przy ocenie przesłanek odnoszących się do przedsiębiorcy (strony w niniejszym postępowaniu), tj. przesłanki dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych oraz wielkości jego obrotów i przychodu, organ wziął pod uwagę opisane wyżej okoliczności w tym zakresie.

Oceniając z kolei wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych organ uwzględnił w przypadku 15 rodzajów wyrobów kulinarnych zakwestionowanych z powodu nieprawidłowego oznakowania ich wartość wynoszącą w toku kontroli 132,50 zł, natomiast w przypadku 2 rodzajów wódek – ich wartość stanowiącą w toku kontroli kwotę w wysokości 77,40 zł.

Uwzględniając poddane ocenie okoliczności dotyczące artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej, tj. 15 rodzajów wyrobów kulinarnych i 2 rodzajów wódek oraz biorąc pod uwagę, że najniższy możliwy wymiar kary za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej wynosi 500 zł, górną granicę stanowi natomiast pięciokrotna wartość korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych produktów do obrotu, która w tym przypadku wynosi 1049,50 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał za uzasadnione  wymierzenie na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości kary pieniężnej w  wysokości 600 zł (słownie: sześćset złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono wymagania art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy na stwierdzone nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej oraz dokonaną ocenę wszystkich przesłanek wymiaru kary,  wymierzona kwota kary spełnia powyższe wymagania.

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zgodnie z kolei z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości kary pieniężne, o których mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 3 i 4 ww. ustawy wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W związku z powyższym organ orzekł jak w pkt 1 i 2 sentencji.

Pouczenia:

Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych kary pieniężne stanowiące dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kar stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015r., poz. 613 ze zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

W przypadku wniesienia odwołania od niniejszej decyzji nie należy uiszczać kar pieniężnych do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy.

Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

 

 

Z up. Zachodniopomorskiego
Wojewódzkiego Inspektora
Inspekcji Handlowej
Andrzej Kuśpiel
Dyrektor Delegatury