Realizując program kontroli UOKiK w zakresie kontroli jakości i oznakowania jaj spożywczych Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie oraz Delegatura w Koszalinie przeprowadzili na terenie województwa zachodniopomorskiego łącznie 11 kontroli u 10 przedsiębiorców.

Kontrole przeprowadzono u przedsiębiorców w Szczecinie, Choszcznie, Stargardzie Szczecińskim, Mielnie, Świdwinie i Koszalinie. Kontrolą objęto sklepy sieci handlowych i mniejsze sklepy detaliczne.  

Ogółem skontrolowano 33 partie jaj spożywczych, z czego zakwestionowano 13 partii jaj.

W układzie tematycznym wyniki kontroli przedstawiały się następująco:

1)      Prawidłowość zadeklarowanej w oznakowaniu klasy wagowej jaj

Prawidłowość klasyfikacji jaj według masy sprawdzono w odniesieniu do wymagań art. 4 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U. L 163 z 24.6.2008, s. 6 ze zm.)oraz w stosunku do deklaracji producenta zamieszczonej w oznakowaniu produktu u 9 przedsiębiorców.

Oceną objęto 13 partii jaj kurzych klasy wagowej (XL, L, M), w tym 3 partie jaj bez opakowań (luzem) i 10 partii w opakowaniach jednostkowych z czego zakwestionowano 2 partie jaj w opakowaniach.

Nieprawidłowości stwierdzono u następujących przedsiębiorców:

-  w Szczecinie, gdzie zakwestionowano jedną partię 66 jaj – wyprodukowanych dla kontrolowanego przedsiębiorcy – zadeklarowaną w klasie wagowej „XL” oferowaną do sprzedaży w 11 opakowaniach po 6 szt. jaj w opakowaniu – z uwagi na stwierdzenie 23 jaj w klasie niższej graniczącej z klasą wagową zadeklarowaną, co stanowi 34,8%, tj. o 24,8% więcej niż dopuszcza tolerancja wagowa określona w art. 27 ww. rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 – tj. nie więcej niż 10%. Powyższe jaja posiadały zaniżoną masę w stosunku do zadeklarowanej klasy wagowej w granicach 1 – 3 gramy.

Powyższe wskazuje na zafałszowanie produktu, o którym mowa w art. 3 pkt 10 lit. c ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) w związku z naruszeniem wymagań określonych w art. 27 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U. L 163 z 24.6.2008, s. 6 ze zm.).

W związku z powyższym przesłano wystąpienie pokontrolne do przedsiębiorcy i do producenta oraz skierowano informację do WIJHARS, właściwego terytorialnie ze względu na siedzibę producenta. Materiały z kontroli zostaną skierowane do postępowania administracyjnego. W odpowiedzi producent wyjaśnił, że utrata masy jaj jest wynikiem ich starzenia się, ponadto oświadczył iż dokonał kontroli i kalibracji urządzeń wagowych w celu wykluczenia ewentualnych niezgodności. Przedsiębiorca kontrolowany w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne poinformował, że zostały podjęte odpowiednie kroki mające na celu wyjaśnienie zaistniałych niezgodności. Ponadto będzie wprowadzał do sprzedaży jaja zgodne z wymaganiami.

- w Stargardzie Szczecińskim gdzie zakwestionowano jedną partię 72 jaj – wyprodukowanych dla kontrolowanego przedsiębiorcy – zadeklarowaną w klasie wagowej „L” oferowaną do sprzedaży w 12 opakowaniach po 6 szt. jaj w opakowaniu– z uwagi na stwierdzenie 29 jaj w klasie niższej graniczącej z klasą wagową zadeklarowaną, co stanowi 40%, tj. o 30% więcej niż dopuszcza tolerancja wagowa określona w art. 27 ww. rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 – tj. nie więcej niż 10%. Powyższe jaja posiadały zaniżoną masę w stosunku do zadeklarowanej klasy wagowej w granicach 1 – 3 gramy.

Powyższe wskazuje na zafałszowanie produktu, o którym mowa w art. 3 pkt 10 lit. c ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) w związku z naruszeniem wymagań określonych w art. 27 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U. L 163 z 24.6.2008, s. 6 ze zm.).

W związku z powyższym przesłano wystąpienie pokontrolne do przedsiębiorcy i 2 producentów (w tym 1 do wprowadzającego do obrotu dla którego wyprodukowano produkt) oraz skierowano informację do WIJHARS, właściwego terytorialnie ze względu na siedzibę producenta. Materiały z kontroli zostaną skierowane do postępowania administracyjnego. W odpowiedzi wytwórca produktu wyjaśnił, że przyczyną tej sytuacji okazała się sortownica z wmontowaną wagą elektroniczną, która się rozregulowała z przyczyn niewyjaśnionych i usterkę usunięto natychmiast. Kontrolowany przedsiębiorca poinformowali, że przyczyną stwierdzonej niedowagi była awaria sortownicy producenta.

2)     Prawidłowość oznakowania jaj spożywczych

Prawidłowość oznakowania jaj kurzych sprawdzono w świetle następujących przepisów:

·            rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”) (Dz. U. L 299 z 16.11.2007 s. 1 ze zm.),

·            rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U. L 163 z 24.6.2008, s. 6 ze zm.) art. 9 ust 1, art.12, art.14 i art.16,

·            rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 01.02.2002, s. 1 ze zm.) – art. 16 dotyczącego prezentacji środków spożywczych,

·            ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.),

·            ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 z późn. zm.),

·            rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 966 z późn. zm.),-w szczególności §33 dotyczącego znakowania jaj

·            rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą (Dz. U. Nr 137, poz. 967 ze zm.).

Ocenie prawidłowości oznakowania jaj poddano 32 partie jaj spożywczych jednostkowych, z czego zakwestionowano 10 partii jaj w tym 4 partie w opakowaniach jednostkowych i 6 partii sprzedawanych luzem.

W trakcie kontroli u przedsiębiorców nie stwierdzono jaj ekologicznych         

            2.1.  Oznakowanie jaj zamieszczone na skorupie

Badaniem objęto 32 partie jaj spożywczych.

U wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców oznakowanie jaj kodem producenta zamieszczone na skorupie badanych partii zgodne było z wymogami przepisów: części A pkt III ust. 1 załącznika XIV do rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”) (Dz. U. L 299 z 16.11.2007 s. 1 ze zm.) oraz art. 9 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U. L 163 z 24.6.2008, s. 6 ze zm.).

W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.

             2.2. Oznakowanie opakowań jednostkowych jaj spożywczych

Oceniono oznakowanie opakowań jednostkowych 26 partii jaj kurzych w szczególności zwracając uwagę na elementy oznakowania wymagane przepisem art. 12 ww. rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008, z czego zakwestionowano 4 partie jaj spożywczych.

Nieprawidłowości stwierdzono u jednego przedsiębiorcy (w trakcie dwóch kontroli) w sklepie spożywczo-przemysłowym w Mielnie, gdzie zakwestionowano 4 partie jaj konsumpcyjnych w opakowaniach jednostkowych, tj.:

- 2 partie jaj kurzych w opakowaniach zawierających po 10 szt. oznaczonychklasą jakości „A”, klasą wagową „M”, kodem producenta na skorupie: 2 PL 32131302 („2”-oznaczającym m.in., że jaja pochodzą:z chowu ściółkowego),z uwagi na to, żeww. produkty były oznakowane w sposób niezrozumiały dla konsumenta, ponieważ na opakowaniach pod nazwą handlową 10 świeżych jaj umieszczono napis: „jaja z chowu klatkowego”, natomiast na dodatkowej etykiecie handlowej umieszczonej na opakowaniu podano - jaja z chowu ściółkowego, co stanowi naruszenie przepisów art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 21.12.2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005r., nr 187, poz. 1577 ze zm.) w związku z art. 48 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 ze zm.),

- 1 partię jaj kurzych pod nazwą „10 jaj ze wsi”, w opakowaniach zawierających po 10 szt., klasy jakości „A”, klasy wagowej „M”, z uwagi na umieszczenie w oznakowaniu na opakowaniu nieprawidłowego wyrażenia poprzedzające datę minimalnej trwałości, tj.: „spożyć przed:…..”, zamiast „najlepiej spożyć przed:.....”, co stanowi naruszenie przepisu § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 ze zm.),

- 1 partię jaj kurzych pod nazwą „Świeże wiejskie jaja”, w opakowaniach zawierających po 10 szt., z uwagina to że, produkt pod nazwą „świeże wiejskie jaja” może swoim oznakowaniem, tj. przede wszystkim nazwą podaną z przodu opakowania w powiązaniu z elementami graficznymi przedstawiającymi fragment łanu zboża wprowadzać konsumentów w błąd co do charakterystyki tych środków spożywczych, w tym m.in. ich właściwości, źródła pochodzenia oraz metod produkcji. Człon nazwy „wiejskie jaja” oraz elementy graficzne sugerują, że jaja pochodzą z chowu na wolnym wybiegu, podczas gdy faktycznie są to jaja z chowu klatkowego, o czym świadczy oznakowanie zamieszczone na skorupie jaj (kod producenta) „3” oraz informacja o metodzie chowu „z chowu klatkowego”, zamieszczona na bocznej powierzchni opakowania, co stanowi naruszenie przepisu art. 6 ust. 2 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.), w związku z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a cytowanej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 ze zm.).

Wobec powyższego do przedsiębiorcy przesłano wystąpienie pokontrolne, do producentów skierowano 2 wystąpienia pokontrolne oraz skierowano 2 informacje do właściwych terytorialnie WIJHARS w zakresie nieprawidłowego oznakowania ww. jaj.

Ponadto zostanie przeprowadzone postępowanie administracyjne z ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zmierzające do wymierzenia kary pieniężnej.

W trakcie kontroli zakwestionowaną partię świeżych wiejskich jaj  zwrócono do dostawcy.

Nie uzyskano od przedsiębiorcy odpowiedzi na wystąpienia pokontrolne.

            2.3. Oznakowanie jaj sprzedawanych luzem w miejscu sprzedaży

Oceną objęto 6 partii jaj spożywczych oferowanych do sprzedaży luzem, stwierdzając przy wszystkich brak w miejscu sprzedaży informacji dla konsumenta wymaganych przepisem art. 16 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 jw., tj.:

- klasy jakości,

- klasy wagowej,

- oznaczenia metody chowu,

- objaśnienia znaczenia kodu producenta,

- daty minimalnej trwałości.

Powyższą nieprawidłowość stwierdzono u 3 przedsiębiorców:

­         w Szczecinie, gdzie przy 2 partiach jaj nie uwidoczniono żadnej z powyższych informacji;

­         w Szczecinie, gdzie przy 1 partii jaj uwidoczniono jedynie „klasę jakości”;

­         w Świdwinie, gdzie przy 3 partiach jaj uwidoczniono jedynie „klasę wagową”.

Brak ww. informacji stanowi naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005r., nr 187, poz. 1577 ze zm.) w związku z naruszeniem art. 16 lit. a, c, d, e rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23.06.2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U.L 163 z 24.06.2008, s. 6 z późn. zm.).

Omawiane 6 partii jaj konsumpcyjnych luzem oznakowane były kodem producenta umieszczonym na skorupie jaj.

Przedsiębiorcy w Szczecinie uwidocznili powyższe brakujące informacje w trakcie czynności kontrolnych.

Wobec powyższego do przedsiębiorcy w Świdwinie przesłano wystąpienie pokontrolne z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień.

Przedsiębiorca w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne poinformował, że wszystkie nieprawidłowości stwierdzone w toku kontroli zostały usunięte.

Wobec wszystkich przedsiębiorców zostaną przeprowadzone postępowania administracyjne z ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zmierzające do wymierzenia kary pieniężnej.

Ponadto oceniono prawidłowość oznakowania ww. jaj konsumpcyjnych bez opakowań (luzem) w odniesieniu do przepisu zawartego w § 17 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. jw.). W miejscu sprzedaży ww. partii jaj oferowanych luzem na wywieszce handlowej podano m.in. nazwę producenta.

3)     Przestrzeganie obowiązku monitorowania (śledzenie) przemieszczania się żywności.

U wszystkich przedsiębiorców sprawdzono przestrzeganie przepisu art. 18 cytowanego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002r. wskazującym na istniejący obowiązek monitorowania („śledzenia”) przemieszczania się żywności. W przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego, sprawdzono również przestrzeganie rozporządzenia Komisji (UE) nr 931/2011 z dnia 19 września 2011r. w sprawie wymogów dotyczących możliwości śledzenia ustanowionych rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego(Dz.U. UE L 242 z 20.09.2011, str. 2). Informacje dotyczące identyfikacji dostawców badanych produktów, wymagane na podstawie ww. przepisów uzyskano na podstawie okazanych dokumentów dostaw. W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.

4)     Przestrzeganie aktualności dat minimalnej trwałości

Sprawdzono przestrzeganie dat minimalnej trwałości w stosunku do podanych przez producentów jaj spożywczych oferowanych do sprzedaży oraz na podstawie okazanych dokumentów dostaw u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców.

Badaniem objęto 33 partie jaj spożywczych, stwierdzając 1 partię jaj dzień po upływie daty minimalnej trwałości u przedsiębiorcyw Stargardzie Szczecińskim.Osobę odpowiedzialną ukarano mandatem karnym kredytowanym za wykroczenie z art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia w wysokości 150,00 zł.

W trakcie kontroli towar przeterminowany wycofano z obrotu i zagospodarowano we własnym zakresie.

W związku ze sprzedażą jaj po dacie minimalnej trwałości, skierowano informację do właściwych władz sanitarnych.

U pozostałych przedsiębiorców nie wniesiono uwag co do daty minimalnej trwałości dla jaj w opakowaniach jednostkowych.

U przedsiębiorców sprzedających jaja luzem stwierdzono, że daty minimalnej trwałości nie przekraczały daty ustalonej na nie więcej niż 28 dni od dnia zniesienia (co ustalono na podstawie dowodów dostaw).

5)     Przestrzeganie warunków przechowywania jaj

Sprawdzono przestrzeganie warunków przechowywania jaj uwzględniając pkt 7 preambuły i art. 2 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz. U. L 163 z 24.6.2008, s. 6 ze zm.), a także sekcję X załącznika III do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. L.139 z 30.04.2004r., str. 55 ze zm.) u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców.

Badaniem objęto 32 partie jaj kurzych, nie stwierdzając nieprawidłowości w badanym zakresie.

6)     Identyfikacja przedsiębiorcy

W trakcie przeprowadzonych kontroli u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców dokonano identyfikacji przedsiębiorcy zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004r.o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013r. poz. 672 ze zm.).Identyfikacji kontrolowanych przedsiębiorców dokonano w oparciu owpis do Informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców i w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej CEIDG. Nieprawidłowości w badanym zakresie nie stwierdzono.

7)     Przestrzeganiepostanowień art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.)

Wszyscy przedsiębiorcy przechowywali i udostępnili na żądanie kontrolujących orzeczenia lekarskie wydawane osobom bezpośrednio stykającym się z żywnością do celów sanitarno – epidemiologicznych.

8)     Inne zagadnienia

Rzetelność obsługisprawdzono u 10 przedsiębiorców poprzez dokonanie zakupu kontrolnego,nie stwierdzając w badanym zakresie nieprawidłowości.

Materiały z przeprowadzonych kontroli dały podstawę do:

­         ukarania 1 osoby mandatem karnym kredytowanym w kwocie 150 zł, za wykroczenia z art.100 ust.1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia,

­         wysłania4 wystąpień pokontrolnych do przedsiębiorców wprowadzających jaja do obrotu o usunięcie stwierdzonych uchybień,

­         wysłania5 wystąpień pokontrolnych do producentów kwestionowanych jaj (w tym 1 do wprowadzającego do obrotu dla którego wyprodukowano produkt)

­         skierowania 1 informacji do właściwych władz sanitarnych o oferowaniu do sprzedaży  przeterminowanych jaj,

­         przesłania 4 informacji do właściwegoterytorialnie WIJHARS.

Ponadto z 6 spraw zostanie przeprowadzone postępowanie administracyjne w zakresie wymierzenia kary pieniężnej na podstawie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych

                                                                                  Beata Manios- rzecznik Inspekcji Handlowej w Szczecinie

Tel. 91 4225239 wew. 36