Informacja o wynikach prawidłowości obrotu wyrobami akcyzowymi w 2023 r.

Realizując wytyczne zawarte w programie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wynikające z programu Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie przeprowadził w powyższym temacie 16 kontroli u 16 przedsiębiorców.

Kontrolą objęto:

• 9 przedsiębiorców prowadzących działalność w placówkach detalicznych;
• 2 przedsiębiorców prowadzących działalność w placówkach gastronomicznych;
• 5 przedsiębiorców prowadzących hurtowy obrót napojami alkoholowymi w tym 3 przedsiębiorców prowadzących hurtowy i detaliczny obrót napojami alkoholowymi.

Nieprawidłowości stwierdzono u 2 przedsiębiorców.

Zakres kontroli obejmował sprawdzenie przestrzegania przepisów:

• ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2023 r., poz. 165 ze zm.);
• ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2023 r., poz. 700);
• ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U z 2023 r., poz. 1542).

Ustalenia kontroli, w odniesieniu do poszczególnych punktów programu, przedstawiają się następująco.

1.    Przestrzeganie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 

Wyniki kontroli przedsiębiorców prowadzących sklepy detaliczne i punkty gastronomiczne:

Zagadnienie to badano u 13 przedsiębiorców, w tym u 8 prowadzących sprzedaż detaliczną oraz 2 prowadzących lokal gastronomiczny i 3 hurtowni prowadzących detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych. Nieprawidłowości stwierdzono u 1 przedsiębiorcy prowadzącego lokal gastronomiczny:

a)    wszyscy przedsiębiorcy posiadali ważne zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. W ofercie znajdowały się wyłącznie napoje alkoholowe wymienione w zezwoleniach;

b)    opłaty za korzystanie z ww. zezwoleń wniesiono w ustawowych terminach przez wszystkich 13 przedsiębiorców;

c)    znajdujące się w sprzedaży napoje alkoholowe zakupiono u przedsiębiorców posiadających zezwolenia na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych;

d)    działalność w zakresie objętym zezwoleniem wykonywana była tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i tylko w miejscu wymienionym w zezwoleniach;

e)    przedsiębiorcy prowadzili działalność zgodnie z otrzymanymi zezwoleniami. 
U jednego przedsiębiorcy prowadzącego lokal gastronomiczny stwierdzono, że w okazanych  zezwoleniach na sprzedaż napojów alkoholowych jako miejsce sprzedaży podano inną nazwę niż stwierdzono w czasie kontroli. Zgodnie z art. 18 ust. 7 pkt. 7 ww. ustawy warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia w miejscu sprzedaży lub poza miejscem sprzedaży jest m.in. zgłaszanie organowi zezwalającemu zmian stanu faktycznego i prawnego, w stosunku do danych zawartych w zezwoleniu, w terminie 14 dni od dnia powstania zmiany. O powyższym poinformowano Urząd Miejski w Mielnie

f)     sprzedaż napojów alkoholowych odbywała się w godzinach określonych w zezwoleniach;

g)    znajdujące się w sprzedaży napoje alkoholowe były oznaczone znakami akcyzy. Zagadnienie to zbadano u 13 przedsiębiorców; 

h)    w miejscu sprzedaży uwidoczniono wywieszki informujące o szkodliwości spożywania alkoholu. Wszyscy przedsiębiorcy uwidocznili wymagane wywieszki informujące;

i)    nie kontrolowano placówek samoobsługowych o powierzchni powyżej 200 m2;

j)    w trakcie kontroli nie stwierdzono sprzedaży lub podawania alkoholu osobom nietrzeźwym, nieletnim, na kredyt lub pod zastaw;

k)     przestrzegano zakazu konsumpcji w punktach sprzedaży detalicznej napojów alkoholowych; Zagadnienie to zbadano u 11 przedsiębiorców prowadzących sprzedaż detaliczną; 

l)    nie badano zakazów sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych w miejscach wymienionych w ww. ustawie, w szczególności na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, domów studenckich, w obiektach komunikacji publicznej;

m)     kontrolowane placówki usytuowane były w miejscach, dla których gminy nie określiły zakazu sprzedaży napojów alkoholowych;

n)    w miejscach sprzedaży nie stwierdzono niedozwolonej reklamy i promocji napojów alkoholowych;

o)    kontrolowani przedsiębiorcy nie prowadzili sprzedaży napojów alkoholowych przez Internet. Zagadnienie to sprawdzono u 13 przedsiębiorców prowadzących sprzedaż detaliczną. 

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

Wyniki kontroli przedsiębiorcy prowadzącego hurtowy obrót napojami alkoholowymi.

Kontrolą objęto 5 przedsiębiorców prowadzących hurtowy obrót napojami alkoholowymi, nie stwierdzając nieprawidłowości. Ustalono, że:

a)    przedsiębiorcy posiadali ważne zezwolenia na prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi;

b)    kontrolowani sprzedawali napoje alkoholowe wyłącznie przedsiębiorcom posiadającym zezwolenie na obrót hurtowy lub sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych;

c)    znajdujące się w sprzedaży napoje były oznaczone znakami akcyzy;

d)    napoje alkoholowe pochodziły od producentów lub przedsiębiorców posiadających zezwolenia na obrót hurtowy tymi napojami;

e)    magazyny użytkowane przez kontrolowanych przedsiębiorców stanowiły jego własność; 

f)    przedsiębiorcy wykonywali działalność w miejscu określonym w zezwoleniach przez zatrudnionych przez siebie pracowników;

g)    przedsiębiorcy prowadzili działalność zgodnie z otrzymanymi zezwoleniami. 

2.    Przestrzeganie przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych 

Przestrzeganie postanowień ww. ustawy sprawdzono u 13 przedsiębiorców prowadzących działalność w placówkach detalicznych , placówkach gastronomicznych oraz hurtowniach.  

a)    W lokalach gastronomicznych był całkowity zakaz palenia; 

b)    u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców umieszczono w miejscach widocznych informacji w sposób słowny i graficzny dotyczących zakazu palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych i palenia papierosów elektronicznych na terenie obiektu, 

c)    w kontrolowanych placówkach (9 sklepów i 2 hurtownie) przestrzegany był zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18.
U jednego przedsiębiorcy prowadzącego detaliczną sprzedaż wyrobów tytoniowych stwierdzono niepełną informację o zakazie sprzedaży tych wyrobów tj. niezgodnie z wymaganiami art. 6 ust. 1 ww. ustawy. Wobec przedsiębiorcy inspektorzy wydali żądanie niezwłocznego usunięcia stwierdzonego uchybienia. W trakcie kontroli przedsiębiorca uwidocznił prawidłowe informacje w omawianym zakresie. W związku z popełnieniem wykroczenia określonego w art. 13 ust. 1 pkt. 1 ww. ustawy w stosunku do przedsiębiorcy zastosowano poza karne środki oddziaływania wychowawczego i przestrzeżono przed odpowiedzialnością karną za popełnione wykroczenie (art. 41 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń),
U pozostałych przedsiębiorców w miejscach sprzedaży uwidocznione były informacje  o których mowa w art. 6 ust. 1 ww. ustawy;

d)    nie przeprowadzano kontroli na terenie podmiotów wykonujących działalność leczniczą, szkół i placówek oświatowo-wychowawczych oraz obiektów sportowo-rekreacyjnych;

e)    u kontrolowanych przedsiębiorców nie stwierdzono sprzedaży wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych oraz ich części w automatach lub w systemie samoobsługowym;

f)    przestrzegany był zakaz sprzedaży papierosów luzem lub w opakowaniach zawierających mniej niż 20 sztuk;

g)    kontrolowani nie prowadzili sprzedaży tytoniu do stosowania doustnego;

h)    nie stwierdzono prowadzenia sprzedaży wyrobów tytoniowych na odległość, w tym transgranicznej sprzedaży na odległość wyrobów tytoniowych, a także papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych oraz ich części;

i)    nie stwierdzono niedozwolonej reklamy i promocji wyrobów tytoniowych, (…),

j)    nie stwierdzono eksponowania, w punktach detalicznych, przedmiotów imitujących opakowania wyrobów tytoniowych oraz przedmiotów imitujących opakowania papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych;

k)    etykiety opakowania jednostkowego i opakowania zbiorczego oraz wyroby tytoniowe nie zawierały jakichkolwiek elementów lub nie miały cech, które:
-    promują wyrób tytoniowy lub zachęcają do jego spożycia;
-    sugerują, że dany wyrób tytoniowy jest mniej szkodliwy niż inne;
-    odnoszą się do smaku, zapachu, środków aromatyzujących lub innych dodatków albo ich braku;
-    sprawiają, że wyrób tytoniowy przypomina produkt leczniczy, wyrób medyczny, środek spożywczy lub kosmetyk;
-    sugerują, że dany wyrób tytoniowy ma zwiększoną biodegradowalność lub inne cechy korzystne pod względem ochrony środowiska;
-    sugerują uzyskanie korzyści ekonomicznych w postaci dołączonych do nich drukowanych kuponów lub ofert wyrobów po obniżonej cenie lub darmowych, ofert w rodzaju dwa opakowania w cenie jednego lub innych podobnych ofert;

l)     na opakowaniach jednostkowych i zbiorczych wyrobów tytoniowych umieszczono:
-    mieszane ostrzeżenia zdrowotne, ostrzeżenie ogólne i wiadomość informacyjną – w przypadku wyrobów tytoniowych do palenia, w sposób określony w art. 9 i art. 9 a-c ww. ustawy;
-    ostrzeżenie zdrowotne - w przypadku wyrobów tytoniowych bezdymnych, w sposób określony w art. 9 i art. 9d ww. ustawy.

m)     w trakcie kontroli nie stwierdzono w ofercie handlowej wyrobów ziołowych do palenia;

n)     kontrolowani nie prowadzili sprzedaży wypełnionych płynem nikotynowym papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych. 

3.    Przestrzeganie przepisów ustawy o podatku akcyzowym 

Zagadnienie to zbadano w trakcie 16 kontroli, tj. w 9 placówkach detalicznych prowadzących sprzedaż artykułów tytoniowych i napojów alkoholowych, 2 placówkach gastronomicznych prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych oraz w 5 hurtowniach prowadzących sprzedaż hurtową i detaliczną napojów alkoholowych, przy czym nieprawidłowości nie stwierdzono. 

Badaniem objęto łącznie 285 partii produktów w tym 168 partii produktów napojów alkoholowych oraz 117 wyrobów tytoniowych (papierosów).

Ustalono, że: 

a)    banderole wyrobów alkoholowych i tytoniowych naklejone były w sposób prawidłowy i trwały, uniemożliwiający otwarcie opakowań bez ich uszkodzenia;

b)    banderole nie były zniszczone ani uszkodzone;

c)    znajdujące się w sprzedaży wyroby alkoholowe i tytoniowe były oznaczone banderolami nie wykazującymi cech zafałszowania;

d)    przedsiębiorcy sprzedający papierosy sprzedawali je po cenach wydrukowanych na opakowaniach jednostkowych;

e)    banderole były właściwe dla poszczególnych wyrobów i posiadały odpowiednie nominały.

Ponadto u 1 przedsiębiorcy prowadzącego lokal gastronomiczny stwierdzono, że paragon z kasy fiskalnej nie umożliwiał jednoznacznego zweryfikowania wyrobów będących przedmiotem zakupu kontrolnego. O powyższym poinformowano Urząd Skarbowy w Koszalinie.

Wykorzystanie ustaleń kontroli:

•  wobec 1 przedsiębiorcy za popełnione wykroczenie określone w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zastosowano pouczenia na podstawie art. 41 ustawy - Kodeks wykroczeń;
• wobec 1 przedsiębiorcy została przesłana informacja do Urzędu Skarbowego w Koszalinie o nieprawidłowym zaewidencjonowaniu produktów na paragonie oraz informacja do Urzędu Miejskiego w Mielnie o zmianie nazwy restauracji w stosunku do nazwy określonej w zezwoleniach.

Beata Manios- rzecznik 
Inspekcji Handlowej w Szczecinie 
Tel. 91 4225239 wew. 46