Informacja o wynikach prawidłowości obrotu wyrobami alkoholowymi i nikotynowymi w I-III kw. 2021 r.

Realizując wytyczne zawarte w programie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie w podanym wyżej zakresie i okresie przeprowadził 22 kontrole u 22 przedsiębiorców.

Kontrolą objęto:

•     17 przedsiębiorców prowadzących działalność w placówkach detalicznych;
•     2 przedsiębiorców prowadzących działalność w placówkach gastronomicznych;
•     3 przedsiębiorców prowadzących hurtowy obrót napojami alkoholowymi (w tym 2 prowadzących również detaliczny obrót napojami alkoholowymi).

Nieprawidłowości stwierdzono u 2 przedsiębiorców.

Badaniem objęto łącznie 403 partie produktów o wartości 9.848,00 zł, w tym 213 napojów alkoholowych o wartości 6.947,00 zł oraz 190 wyrobów tytoniowych (papierosów) o wartości 2.901,00 zł.
    
Zakres kontroli obejmował sprawdzenie przestrzegania przepisów:

•     ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2021 r., poz. 1119 );
•     ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2021 r., poz. 276);
•     ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U z 2020 r., poz. 722 ze zm.).

Ustalenia kontroli, w odniesieniu do poszczególnych punktów programu, przedstawiają się następująco.
1.        Przestrzeganie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

W sklepach detalicznych i punktach gastronomicznych:

Zagadnienie to badano u 19 przedsiębiorców (17 placówkach detalicznych, 2 placówkach gastronomicznych) i ustalono, że:

a)    wszyscy przedsiębiorcy posiadali ważne zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
W ofercie znajdowały się wyłącznie napoje alkoholowe wymienione w zezwoleniach;

b)    opłaty za korzystanie z ww. zezwoleń wniesiono w ustawowych terminach przez wszystkich 19 przedsiębiorców;

c)    znajdujące się w sprzedaży napoje alkoholowe zakupiono u przedsiębiorców posiadających zezwolenia na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych;

d)    działalność w zakresie objętym zezwoleniem wykonywana była tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i tylko w miejscu wymienionym w zezwoleniach;

e)    przedsiębiorcy prowadzili działalność zgodnie z otrzymanymi zezwoleniami:

f)     sprzedaż napojów alkoholowych odbywała się w godzinach określonych w zezwoleniach;

g)    znajdujące się w sprzedaży napoje alkoholowe były oznaczone znakami akcyzy. Zagadnienie to zbadano podczas 20 kontroli u 20 przedsiębiorców (16 sklepów, 2 punkty gastronomiczne, 2 hurtownie prowadzące sprzedaż detaliczną). Jeden przedsiębiorca prowadzący działalność w placówce detalicznej sprzedawał wyłącznie piwo;

h)    w miejscach widocznych znajdowały się wywieszki informujące o szkodliwości spożywania alkoholu;

i)    nie kontrolowano placówek samoobsługowych o powierzchni powyżej 200 m2;

j)    w trakcie kontroli nie stwierdzono sprzedaży lub podawania alkoholu osobom nietrzeźwym, nieletnim, na kredyt lub pod zastaw;

k)     przestrzegano zakazu konsumpcji w punktach sprzedaży detalicznej napojów alkoholowych; Zagadnienie to zbadano u 17 przedsiębiorców prowadzących sprzedaż detaliczną oraz 2 prowadzących hurtowy oraz detaliczny obrót napojami alkoholowymi;

l)    nie badano zakazów sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych w miejscach wymienionych w ww. ustawie, w szczególności na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, domów studenckich, w obiektach komunikacji publicznej;

m)    kontrolowane placówki usytuowane były w miejscach, dla których gminy nie określiły zakazu sprzedaży napojów alkoholowych;

n)    nie stwierdzono w miejscach sprzedaży napojów alkoholowych, niedozwolonej reklamy i promocji;

o)    kontrolowani przedsiębiorcy nie prowadzili sprzedaży napojów alkoholowych przez Internet. Zagadnienie to sprawdzono u 19 przedsiębiorców (17 sklepów, 2 hurtownie w których prowadzono sprzedaż detaliczną).

W hurtowniach:

Kontrolą objęto 3 przedsiębiorców, w tym 2 prowadzących sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych. Ustalono, że:

a)    przedsiębiorcy posiadali ważne zezwolenia na prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi;

b)    kontrolowani sprzedawali napoje alkoholowe wyłącznie przedsiębiorcom posiadającym zezwolenie na obrót hurtowy lub sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych;

c)    znajdujące się w sprzedaży napoje były oznaczone znakami akcyzy;

d)    napoje alkoholowe pochodziły od producentów lub przedsiębiorców posiadających zezwolenia na obrót hurtowy tymi napojami;

e)    magazyny użytkowane przez kontrolowanych przedsiębiorców stanowiły ich własność lub były przez nich dzierżawione;

f)    przedsiębiorcy wykonywali działalność w miejscach określonych w zezwoleniach, osobiście lub przez zatrudnionych przez siebie pracowników;

g)    przedsiębiorcy prowadzili działalność zgodnie z otrzymanymi zezwoleniami.

2.        Przestrzeganie przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych

Przestrzeganie postanowień ww. ustawy sprawdzono u 20 przedsiębiorców:

•     17 przedsiębiorców prowadzących działalność w placówkach detalicznych,
•     2 przedsiębiorców prowadzących działalność gastronomiczną,
•     1 przedsiębiorcy prowadzącego hurtowy obrót wyrobami tytoniowymi;

a)    nie kontrolowano przestrzegania w lokalach gastronomicznych przepisów o dopuszczalności palenia jedynie w wyznaczonej palarni, ponieważ takich nie wyznaczono;

b)    w placówkach objętych kontrolą w miejscach widocznych umieszczono odpowiednie oznaczenie słowne i graficzne informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych;

c)    w kontrolowanych placówkach (17 sklepów, 1 hurtownia) przestrzegany był zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom niepełnoletnim. Podczas kontroli w punktach detalicznych sprawdzono, czy uwidocznione zostały informacje, o których mowa w art. 6 ust. 1 ww. ustawy. Nieprawidłowości stwierdzono u 2 przedsiębiorców, którzy nie uwidocznili informacji o treści: „Zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18 (art. 6 ust. 1 ww. ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych)”. Obaj przedsiębiorcy usunęli nieprawidłowości w toku kontroli.
W związku z popełnieniem wykroczeń, na podstawie art. 41 ustawy z dnia 20.05.1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2021 r., poz. 281) pouczono obydwu przedsiębiorców o obowiązku wynikającym z art. 6 ust.1 ww. ustawy o ochronie zdrowie przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych i przestrzeżono przed odpowiedzialnością karną za popełnienie ww. wykroczenia.

U pozostałych przedsiębiorców w miejscach sprzedaży uwidocznione były ww. informacje;
d)    nie przeprowadzano kontroli na terenie podmiotów wykonujących działalność leczniczą, szkół i placówek oświatowo wychowawczych oraz obiektów sportowo – rekreacyjnych;

e)    u kontrolowanych przedsiębiorców nie stwierdzono sprzedaży wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych oraz ich części w automatach lub w systemie samoobsługowym;

f)    przestrzegany był zakaz sprzedaży papierosów luzem lub w opakowaniach zawierających mniej niż 20 sztuk;

g)    kontrolowani nie prowadzili sprzedaży tytoniu do stosowania doustnego;

h)    nie stwierdzono prowadzenia sprzedaży wyrobów tytoniowych na odległość, w tym transgranicznej sprzedaży na odległość wyrobów tytoniowych, a także papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych oraz ich części;

i)    w kontrolowanych placówkach nie stwierdzono niedozwolonej reklamy lub promocji wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych, pojemników zapasowych lub rekwizytów tytoniowych oraz produktów imitujących te wyroby;

j)    nie stwierdzono eksponowania, w punktach detalicznych i hurtowni, przedmiotów imitujących opakowania wyrobów tytoniowych oraz przedmiotów imitujących opakowania papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych;

k)    etykiety opakowania jednostkowego i opakowania zbiorczego oraz wyroby tytoniowe
nie zawierały jakichkolwiek elementów lub nie miały cech, które:

•     promują wyrób tytoniowy lub zachęcają do jego spożycia;
•     sugerują, że dany wyrób tytoniowy jest mniej szkodliwy niż inne;
•     odnoszą się do smaku, zapachu, środków aromatyzujących lub innych dodatków albo ich braku;
•     sprawiają, że wyrób tytoniowy przypomina produkt leczniczy, wyrób medyczny, środek spożywczy lub kosmetyk;
•     sugerują, że dany wyrób tytoniowy ma zwiększoną biodegradowalność lub inne cechy korzystne pod względem ochrony środowiska;
•     opakowania jednostkowe i opakowania zbiorcze nie sugerowały korzyści ekonomicznych w postaci dołączonych do nich drukowanych kuponów lub ofert wyrobów po obniżonej cenie lub darmowych, ofert w rodzaju dwa opakowania w cenie jednego lub innych podobnych ofert;

l)     na opakowaniach jednostkowych i zbiorczych wyrobów tytoniowych umieszczono:

•     mieszane ostrzeżenia zdrowotne, ostrzeżenie ogólne i wiadomość informacyjną – w przypadku wyrobów tytoniowych do palenia, w sposób określony w art. 9 i art. 9 a-c ww. ustawy;
•     ostrzeżenie zdrowotne - w przypadku wyrobów tytoniowych bezdymnych, w sposób określony art. 9 i art. 9d ww. ustawy.

m)    w trakcie kontroli nie stwierdzono w ofercie handlowej wyrobów ziołowych do palenia;

n)     kontrolowani nie prowadzili sprzedaży wypełnionych płynem nikotynowym papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych.

3.    Przestrzeganie przepisów ustawy o podatku akcyzowym

Zagadnienie to zbadano w trakcie 22 kontroli, w 17 placówkach detalicznych, 2 gastronomicznych oraz w 3 hurtowniach, przy czym nieprawidłowości nie stwierdzono. Ustalono, że:

a)    banderole wyrobów alkoholowych i tytoniowych naklejone były w sposób prawidłowy i trwały, uniemożliwiający otwarcie opakowań bez ich uszkodzenia;

b)    banderole nie były zniszczone ani uszkodzone;

c)    znajdujące się w sprzedaży wyroby alkoholowe i tytoniowe były oznaczone banderolami nie wykazującymi cech zafałszowania;

d)    przedsiębiorcy sprzedający papierosy sprzedawali je po cenach wydrukowanych na opakowaniach jednostkowych;

e)    banderole były właściwe dla poszczególnych wyrobów i posiadały odpowiednie nominały.

Podsumowanie i wnioski

Materiały z kontroli dały podstawę do zastosowania wobec 2 przedsiębiorców naruszających przepisy ww. ustawy 2 pouczeń jako środków oddziaływania wychowawczego na podstawie art. 41 ww. ustawy Kodeks wykroczeń.

Beata Manios- rzecznik
Inspekcji Handlowej w Szczecinie
tel. 91 4225239 wew. 46