Informacja o wynikach kontroli prawidłowości oznakowania niebezpiecznych substancji i mieszanin niebezpiecznych, w tym zimowych płynów i koncentratów do spryskiwaczy szyb samochodowych oraz płynów do chłodnic samochodowych, a także prekursorów materiałów wybuchowych.

Realizując wytyczne Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ujęte w programie kontroli Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie przeprowadził w IV kwartale 2019 r. 4 kontrole. Kontrolą objęto 4 przedsiębiorców, spośród których 3 prowadziło sprzedaż detaliczną kolejno w: Gryfinie, Gryficach i Białogardzie (sklepy wielkopowierzchniowe), a 1 prowadził sprzedaż hurtową w Starych Bielicach.

Kontrolą objęto łącznie 10 partii mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie, oferowanych do sprzedaży przez kontrolowanych przedsiębiorców, tj.:
-    4 partie zimowych płynów do spryskiwaczy samochodowych,
-    5 partii płynów do chłodnic samochodowych,
-    1 partię płynu hamulcowego.
Nieprawidłowości stwierdzono u 2 przedsiębiorców przy 3 partiach towarów a dotyczyły one braku w oznakowaniu informacji o adresie e-mailowym, pod którym dostępne powinny być arkusze danych (dot. oznakowania w zakresie detergentów) oraz niewłaściwego oznakowania w zakresie deklarowanych przez producentów dat przydatności oraz numerów serii produkcyjnych.

Ustalenia kontroli, w odniesieniu do poszczególnych punktów programu, przedstawiają się następująco:

1.    Prawidłowość wprowadzania do obrotu i oznakowania wyrobów
1.1 Obowiązek dokonania wymaganej rejestracji substancji oraz obowiązek dostarczania odbiorcy substancji lub mieszaniny wymaganej karty charakterystyki
Sprawdzeniem w powyższym zakresie objęto 10 partii mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie. Ich dostawcy zgodnie z art. 31 rozporządzenia (WE) Nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (Dz. Urz. UE L z 30.12.2006 r., Nr 396 str. 1 ze zm.) nie mieli obowiązku dostarczać karty charakterystyki, karty te powinny być jednak dostępne na żądanie. Ustalono, że wszyscy skontrolowani przedsiębiorcy posiadali karty charakterystyki dla objętych kontrolą mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od kontrolowanych przedsiębiorców, karty charakterystyki dostarczane były użytkownikom na żądanie. Informacje zawarte w kartach pozwalają użytkownikowi na podjęcie niezbędnych środków dotyczących ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska. W przedmiotowych kartach charakterystyki podane były informacje o substancjach wchodzących w skład mieszanin, zawierały one także numery CAS (oznaczenie numeryczne pozwalające na identyfikację substancji) i numery WE (numer przypisany substancji chemicznej).
1.2. Prawidłowość oznakowania substancji i mieszanin oraz ich opakowań
W czasie kontroli dokonano oceny zgodności oznakowania mieszanin niebezpiecznych z obowiązującymi przepisami. Wszystkie badane partie mieszanin chemicznych były sklasyfikowane i oznakowane jako mieszaniny chemiczne stwarzające zagrożenie oraz posiadały odpowiedni piktogram GHS określający rodzaj zagrożenia.
W związku z powyższym sprawdzono zgodność oznakowania 10 badanych partii mieszanin chemicznych z przepisami rozporządzenia nr 1272/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE, nr 1907/2006 ( rozporządzenia CLP).
W wyniku sprawdzania jw. stwierdzono, że zostały one opatrzone etykietami zawierającymi następujące dane: nazwę, adres i numer telefonu dostawcy, nominalną ilość substancji lub mieszaniny, identyfikator produktu (określony w art. 18 ww. rozporządzenia), piktogramy określające rodzaj zagrożenia (zgodnie z art. 19), hasła ostrzegawcze (zgodnie z art. 20), zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (zgodnie z art. 21) i odpowiednie zwroty wskazujące środki ostrożności (zgodnie z art. 22 ust. 1).
Etykiety ww. mieszanin zostały sporządzone w języku polskim zgodnie z wymaganiami art. 17 ust. 2 ww. rozporządzenia. Ponadto, ww. etykiety były w sposób trwały przytwierdzone bezpośrednio do powierzchni opakowania zawierającego mieszaninę i umożliwiały odczytanie ich treści w poziomie, gdy pakunek był ustawiony w typowy sposób. Kolor i układ każdej etykiety dobrano w taki sposób, by piktogram określający rodzaj zagrożenia był wyraźnie widoczny, co zgodne było z wymaganiami art. 31 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia.
Opakowania objętych kontrolą mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie spełniały wymogi określone w art. 35 ust. 1 ww. rozporządzenia. Ponadto w myśl przepisu art. 35 ust.2 ww. rozporządzenia, opakowania tych produktów nie miały kształtu ani nie były zaprojektowane w sposób, który stwarza prawdopodobieństwo przyciągnięcia uwagi dzieci, wzbudzenia ich ciekawości lub wprowadzenia w błąd konsumentów. Nie wyglądały, ani nie były zaprojektowane w sposób podobny do opakowań środków spożywczych, pasz dla zwierząt, produktów leczniczych lub kosmetycznych, co mogłoby wprowadzić w błąd konsumentów.
Opakowania 10 partii ww. mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie nie podlegały wymaganiom przepisów sekcji 3.1.1. załącznika II do rozporządzenia CLP (dotyczące opakowań wyposażonych w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci). Natomiast podlegały przepisom sekcji 3.2.1. ww. załącznika (dotyczące opakowań wyposażonych w wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie) W powyższym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.

Ponadto, 1 partię oznakowania zimowego płynu do spryskiwaczy sprawdzono również w oparciu o przepisy rozporządzenia (WE) Nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie detergentów (Dz. U. UE L z 08.04.2004 r., Nr 104 str. 1), z uwagi na to, iż w swoim składzie chemicznym zawierał substancje powierzchniowo czynne przeznaczone do procesu mycia i czyszczenia (detergent).
Stwierdzono, że na opakowaniu jednostkowym ww. płynu do spryskiwaczy nie zawarto informacji wymaganych art. 11 ust. 2 litera c, ww. rozporządzenia, tj. w oznakowaniu detergentu nie podano informacji o adresie e-mail (podano adres i nr telefonu), pod którym dostępne były arkusze danych, zgodnie z wymaganiami art. 9 ust. 3 ww. rozporządzenia. Ustalono, że adres e-mail dostępny był w karcie charakterystyki sporządzonej dla ww. mieszaniny, oraz na fakturze sprzedaży wystawionej przez producenta mieszaniny.
Ponadto ustalono, że detergent ten na opakowaniu jednostkowym w sposób trwały, za pomocą czytelnych, widocznych liter, zawierał (za wyjątkiem ww. nieprawidłowości) informacje zgodne z art. 11 ust. 2 rozporządzeniu (WE) nr 648/2004.
Opakowanie detergentu zgodnie z wymaganiami art. 11 ust. 3 ww. rozporządzenia w sprawie detergentów, wskazywało zawartości składników zgodnie ze specyfikacją przedstawioną w załączniku VII A ww. rozporządzenia, w tym: procent wagowy, instrukcję użycia i specjalne środki ostrożności. Informacje te były sporządzone w języku polskim - co zgodne było z wymaganiami art. 7a ust. 1 ustawy o języku polskim (Dz. U. z 2019 r., poz. 1480), w związku z art. 11 ust. 5 ww. rozporządzenia. Ponadto producent wskazał w składzie m.in. kompozycje zapachowe, zgodnie z wymaganiami ww. rozporządzenia.
Do przedsiębiorcy oraz producenta skierowano wystąpienia pokontrolne z wnioskami usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. W odpowiedzi producent detergentu poinformował o uzupełnieniu etykiety o brakujące ww. informacje. Natomiast przedsiębiorca w odpowiedzi wskazał, iż w porozumieniu z producentem uzupełnił oznakowanie przedmiotowej mieszaniny o ww. adres e-mailowy.

1.3 Zimowe płyny do spryskiwaczy samochodowych - badania laboratoryjne w zakresie zawartości metanolu
W toku kontroli pobrano do badań laboratoryjnych 1 próbkę płynu zimowego do spryskiwaczy samochodowych. W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych przez Laboratorium UOKiK w Łodzi stwierdzono, że próbka zgodna była pod względem stężenia metanolu z wymaganiami rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów.

1.4. Płyny do chłodnic samochodowych oraz płyny/koncentraty do spryskiwaczy szyb samochodowych - badania laboratoryjne w zakresie stopnia krystalizacji
W toku kontroli do badań laboratoryjnych w zakresie stopnia krystalizacji pobrano 1 próbkę płynu do chłodnic samochodowych.
W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych przez Specjalistyczne Laboratorium Badania Paliw i Produktów Chemii Gospodarczej UOKiK w Bydgoszczy stwierdzono, że badana próbka była zgodna pod względem zbadanego wskaźnika z deklaracją producenta na opakowaniu.
2.    Przestrzeganie obowiązku informowania konsumentów o odpadach opakowaniowych produktów.
W czasie kontroli dokonano oceny przestrzegania przepisów ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r.
O gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 542 ze zm.). Kontrolowani przedsiębiorcy prowadził jednostki handlu detalicznego/hurtowego i sprzedawali produkty w opakowaniach. Stwierdzono, że przekazywali użytkownikom tych produktów informacje o opakowaniach i odpadach opakowaniowych w zakresie:

• dostępnych systemów zwrotu, zbierania i odzysku, w tym recyklingu, odpadów opakowaniowych,
• właściwego postępowania z odpadami opakowaniowymi,
• znaczenia oznaczeń stosowanych na opakowaniach,

poprzez wywieszenie informacji w miejscu sprzedaży, co zgodne było z wymaganiami przepisu art. 42 pkt 1, 2 i 3 ww. ustawy. Ponadto sprawdzono, czy zgodnie z wymaganiami art. 41 ww. ustawy, produkty w opakowaniach wprowadzonych do obrotu przez wprowadzającego te produkty zostali wpisani do rejestru. W tym celu na stronie https://bdo.mos.gov.pl (REJESTR BDO - baza danych o produktach opakowanych oraz gospodarce odpadami) dokonano sprawdzenia czy wprowadzający produkty do obrotu dokonali stosownego wpisu do rejestru. W wyniku powyższego, stwierdzono, że przedsiębiorcy jako wprowadzający do obrotu produkty zostali zarejestrowani w ww. rejestrze.
Ponadto zgodnie z treścią art. 40a ww. ustawy, sprawdzono czy przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu, oferują lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce i pobierają opłatę recyklingową od nabywającego lekką torbę na zakupy.
Stwierdzono, że dwóch z czterech przedsiębiorców oferowało takie torby, ponadto ustalono, że zgodnie z art. 40a ww. ustawy, pobierali oni opłaty recyklingowe w prawidłowej wysokości zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie stawki opłaty recyklingowej (Dz. U z 2019 r., poz. 1639) od nabywającego taką torbę na zakupy.
Pozostałych dwóch przedsiębiorców poinformowano o obowiązkach wynikających z art. 40a ww. ustawy oraz wskazano, że nieprzestrzeganie powyższych obowiązków jest sankcyjne administracyjnie karami pieniężnymi w wysokości od 500 zł do 20.000 zł.

3.    Przestrzeganie okresów trwałości - przydatności do użycia
Kontrolą w zakresie przestrzegania okresów trwałości - przydatności do użycia towarów oferowanych do sprzedaży objęto 6 partii mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie.
W wyniku powyższego stwierdzono, że opakowania 2 produktów (2 partie), tj. partia zimowego płynu do spryskiwaczy samochodowych i partia płynu do chłodnic samochodowych posiadały uwidocznione informacje na etykietach o brzmieniu: „Termin przydatności i nr partii na opakowaniu” - bez podania tych danych. Natomiast bezpośrednio na opakowaniach ww. mieszanin odpowiednio umieszczono informacje: „Data produkcji” - „10.10.2019”, „14.10.2019”.
W świetle obowiązujących przepisów ustawodawca nie nałożył obowiązku na producenta zamieszczenia informacji o terminach trwałości i numerach partii w zakresie oznakowania mieszanin, jednakże zamieszczenie informacji o terminie przydatności i numerze serii bez podania ww. informacji świadczy o pozbawieniu konsumenta uzyskania tych informacji. W powyższym zakresie skontaktowano się z producentem, który wyjaśnił, iż brak ww. informacji podyktowane zostało przeoczeniem podczas projektowania etykiet.
Z uwagi na to, że kontrolowany przedsiębiorca będący również dystrybutorem po wycofaniu z obrotu handlowego zakwestionowanych produktów nie poinformował tut. Inspektoratu o podjęciu działań w zakresie prawidłowości oznakowania, przesłano do niego wystąpienie pokontrolne.
Do czasu sporządzenia informacji nie otrzymano odpowiedzi. Natomiast producent ww. produktów poinformował tut. Inspektorat o fakcie wycofania z rynku już wprowadzonych do obrotu ww. mieszanin chemicznych, poprawieniu ich oznakowania i ponownym wprowadzaniu ich do obrotu.

4.    Prekursory materiałów wybuchowych
Sprawdzono przestrzeganie przepisów art. 4 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 98/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych (Dz. Urz. UE L 2013 r., poz. 38, s.1).
W powyższym zakresie kontrolą objęto 10 partii mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie. Na podstawie informacji o substancjach wchodzących w skład mieszanin chemicznych, zamieszczonych na ich opakowaniach jak i w kartach charakterystyki stwierdzono, że przedmiotowe mieszaniny chemiczne nie zawierały substancji wymienionych w załączniku I do ww. rozporządzenia, w stężeniu wyższym niż stężenie graniczne podane w tym samym załączniku.
Wykorzystanie ustaleń
Materiały z przeprowadzonej kontroli dały podstawę do:
-    skierowania wystąpienia pokontrolnego do 1 producenta z wnioskami o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości,
-    skierowania 2 wystąpień pokontrolnych do kontrolowanych przedsiębiorców z wnioskami usunięcia nieprawidłowości.

Beata Manios- rzecznik
Inspekcji Handlowej w Szczecinie
                        Tel. 91 4225239 wew. 36