Informacja o wynikach kontroli jakości i prawidłowości oznakowania ryb i przetworów rybnych w tym mrożonych produktów w glazurze z uwzględnieniem badań w kierunku zgodności gatunku z deklarowanym

Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie oraz Delegatura w Koszalinie, zgodnie z programem kontroli, przeprowadzili łącznie na terenie województwa zachodniopomorskiego 12 kontroli u 10 przedsiębiorców.

Przedsiębiorców do kontroli wytypowano według własnego rozeznania.

Kontrolą objęto niżej wymienionych przedsiębiorców:

• 4 HURTOWNIE: (Koszalin, Szczecin)
• 2 SKLEPY SIECI HANDLOWYCH: (Szczecin)
• 4 POZOSTAŁE SKLEPY: (Świdwin, Szczecinek , Świnoujście, Szczecin)

Ogółem skontrolowano 56 partii produktów rybołówstwa o wartości 13680 zł, z czego zakwestionowano 7 partii o wartości 495 zł co stanowi 12,5 %.

Badaniem objęto produkty w poszczególnych grupach asortymentowych:

• Ryby świeże – 5 partii o wartości 445 zł, nie kwestionując zbadanych partii,
• Ryby wędzone – 14 partii o wartości 950 zł, z czego zakwestionowano 3 partie o wartości 180 zł,
• Ryby mrożone w glazurze– 7 partii o wartości 9470 zł, nie kwestionując zbadanych partii,
• Marynaty rybne- 9 partii o wartości 621 zł, z czego zakwestionowano 1 partię o wartości 60 zł,
• Sardynki, tuńczyk, bonito- 5 partii o wartości 571 zł, nie kwestionując zbadanych partii,
• Konserwy rybne pozostałe- 15 partii o wartości 1575 zł, z czego zakwestionowano 2 partie o wartości 207 zł,
• Inne produkty/ kotlety rybne– 1 partia o wartości 48 zł, którą zakwestionowano.

Nieprawidłowości stwierdzono u 4 przedsiębiorców, w tym u 2 kontrolowanych zakwestionowano użytkowanie wag z nieważnym dowodem kontroli metrologicznej.

W układzie tematycznym wyniki kontroli przedstawiały się następująco:

 

I. Ocena jakości produktów rybołówstwa w zakresie cech organoleptycznych i fizykochemicznych w odniesieniu do obowiązujących przepisów oraz deklaracji w oznakowaniu

Badania jakościowe mrożonych produktów rybołówstwa przeprowadzono w Laboratorium Kontrolno - Analitycznym UOKiK w Poznaniu dokonując sprawdzenia zgodności cech organoleptycznych, fizycznych i chemicznych z obowiązującymi przepisami oraz deklaracjami producentów na opakowaniu.

Ogółem zbadano 18 partii (74 opakowania) o wartości 3513 zł produktów rybołówstwa
w poszczególnych grupach asortymentowych:

• Ryby świeże – 1 partię,
• Ryby mrożone w glazurze – 5 partii,
• Sardynki, tuńczyk, bonito – 4 partie,
• Konserwy rybne pozostałe – 8 partii.

W wyniku przeprowadzonych badań zakwestionowano 2 partie konserw rybnych o wartości 207 zł, tj.:

• filety śledziowe ze skórą w oleju rzepakowym a`170 g oznaczone m.in. najlepiej spożyć przed końcem 12.2019, kodem identyfikacyjnym partię produkcyjną 033/16/12/0168/1, gdzie w wyniku przeprowadzonych badań i ich analizy stwierdzono, że produkt nie odpowiada deklaracji producenta z uwagi na niższą zawartość białka, tj.: wynik badania: 10,1g; niepewność wyniku: 0,9; wartość zgodnie z wymaganiami: 15g. (Szczegóły zawiera sprawozdanie z badań Nr 98/2017 z dnia 08.05.2017 r.)

Uznano, że zawartość białka jest niezgodna z wymaganiami określonymi w deklaracji producenta podanej na opakowaniu.

Powyższe nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust.1 ustawy z dnia 21.12.2000r.
o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604 ze zm.).

• filety z makreli ze skórą w oleju rzepakowym a`170 g, oznaczone m.in. najlepiej spożyć przed końcem 02.2020, kodem identyfikacyjnym partię produkcyjną 040/17/02/0115/1 gdzie w wyniku przeprowadzonych badań i ich analizy stwierdzono, że produkt nie odpowiada deklaracji producenta z uwagi na niższą zawartość białka tj.: wynik badania: 10,6g; niepewność wyniku: 0,9; wartość zgodnie z wymaganiami: 15 g. (Szczegóły zawiera sprawozdanie z badań Nr 99/2017 z dnia 08.05.2017 r.)

Uznano, że zawartość białka jest niezgodna z wymaganiami określonymi w deklaracji producenta podanej na opakowaniu.

Powyższe nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust.1 ustawy z dnia 21.12.2000r.
o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604 ze zm.).

Wobec powyższego:

• przesłano wystąpienie pokontrolne do ww. przedsiębiorcy z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień,
• skierowano wystąpienie pokontrolne do producenta kwestionowanych produktów z wnioskami o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości,
• skierowano informację do właściwego terytorialnie WIJHARS,
• zostanie przeprowadzone postępowanie administracyjne z ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zmierzające do wymierzenia kary pieniężnej,
• zostanie wszczęte postępowanie administracyjne zmierzające do wydania decyzji w sprawie uiszczenia kosztów przeprowadzonych badań laboratoryjnych.

W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne producent wyjaśnił, że deklarowane na etykiecie ww. konserw zawartości białka i tłuszczu wynikają z przeprowadzonych badań laboratoryjnych wykonywanych w laboratorium zewnętrznym. Surowiec w badanych konserwach pochodził z różnych okresów połowowych w celu uśrednienia prawidłowości wyników. Wartość średnia przeprowadzonych badań określa ilość białka i tłuszczu zawartego w konserwie danego asortymentu, odzwierciedlając jednocześnie ilości w odniesieniu do sezonowej zmienności, mającej istotny wpływ na zmianę wartości odżywczej konserwy. Dodatkowo zwrócił uwagę, że ryby pochodzą ze stref wolnożyjących i brak jest monitoringu składu ryb w stadach wolnożyjących, co do zawartości odżywczych. Dodatkowo wartości są średnie i zmieniają się w zależności od wieku i miejsca żerowania.

W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne przedsiębiorca informuje, że wyznaczenie średniej wartości odżywczej jest problematyczne i złożone, gdyż surowce rybne zwłaszcza poławiane z mórz takie, jak śledź i makrela charakteryzują się znaczną sezonowością zależną od różnorodnych czynników, jak pora roku, wiek osobnika, stadium rozwojowe i wiele innych, przez co nie jest możliwe ustalenie wartości odżywczych na stałym i niezmiennym poziomie. Zawartość składnika odżywczego w produkcie oznaczona analitycznie w pojedynczej próbce może różnić się od tej podanej w informacji żywieniowej na etykiecie, ponieważ w wartości podanej na etykiecie, zgodnie z wymaganiami prawa uwzględnić należy wartości średnie. Do oceny poprawności informacji wskazanych na etykiecie powinny zostać uwzględnione wszystkie dane zgromadzone przez producenta, które posłużyły do wskazania wartości średnich, tj. wyniki badań, wyliczenia i dostępne dane literaturowe.

Mając na uwadze przepisy ustawy z dnia 07 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. z 2015r., poz. 1161) w trakcie badań laboratoryjnych sprawdzono zgodność zawartości masy netto deklarowanej przez producentów w oznakowaniu opakowań jednostkowych z rzeczywistą.

W powyższym zakresie badaniem objęto 18 partii produktów rybołówstwa w ilości 74 opakowań jednostkowych, nie kwestionując żadnego opakowania jednostkowego.

 

II. Prawidłowość oznakowania produktów rybołówstwa

Prawidłowość oznakowania produktów rybołówstwa sprawdzono w odniesieniu do przepisów:

• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 304 z 22.11.2008 str. 18. z późn. zm.),
• ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. 2016r. poz. 1604 z późn. zm.);
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L Nr 354 z 31.12.2008 str. 16 z późn. zm.);
• rozporządzenia Rady (EWG) nr 1536/92 z dnia 9 czerwca 1992 r. ustanawiające wspólne normy handlowe w odniesieniu do konserwowanego tuńczyka, pelamidy i tunka (Dz. Urz. U L. Nr 163 z 1992 str. 1 z późn. zm.);
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE L Nr 31 z 01.02.2002 str. 1 z późn. zm.);
• rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej (Dz. U. 2004 Nr 83, poz. 772);
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 853/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L Nr 139 z 30.04.2004 str. 55 z późn. zm.);
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1379/2013 z dnia 11 grudnia 2013r., w sprawie wspólnej organizacji rynków rybołówstwa i akwakultury, zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1184/2006 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 104/2000 (Dz. Urz. UE L Nr 354 z 28.12.2013. str. 1 z późn. zm.),
• rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 roku w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 29 ze zm.).

Badaniem objęto 51 partii produktów rybołówstwa o wartości 13392 zł, nie kwestionując zbadanych partii.

Przestrzeganie aktualności dat minimalnej trwałości i terminów przydatności do spożycia oraz warunków przechowywania

Przestrzeganie dat minimalnej trwałości i terminów przydatności do spożycia produktów rybołówstwa oferowanych do sprzedaży sprawdzono u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców.

Badaniem objęto 51 partii produktów rybołówstwa o wartości 13392 zł, nie kwestionując zbadanych partii.

Warunki i sposób przechowywania produktów rybołówstwa sprawdzono uwzględniając zalecenia producentów i przepisy rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L Nr 139 z 30.04.2004 str.1 z późn.zm.) oraz wymagania rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie składowania i transportu głęboko mrożonych artykułów rolno-spożywczych ( Dz. U. Nr. 177, poz. 1733 ze zm.).

Badaniem objęto 56 partii produktów rybołówstwa o wartości 13680 zł, z czego zakwestionowano: 5 partii produktów rybołówstwa o wartości 288 zł u 2 przedsiębiorców, a mianowicie:

• w niewłaściwych warunkach termicznych, tj. poza urządzeniem chłodniczym przechowywano 3 kg makreli patroszonej b/gł. wędzonej na gorąco o wartości 48 zł, zamiast zgodnie z zaleceniem producenta w temp. od 2ºC do + 8ºC.

Powyższe stanowi naruszenie przepisów załącznika II rozdział IX pkt. 2 i 3 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L Nr 139 z 30.04.2004 str.1 z późn.zm.).

W trakcie kontroli ww. produkty zostały wycofane z obrotu.

O powyższym poinformowano właściwy terytorialnie organ Inspekcji Sanitarnej.

• w niewłaściwych warunkach termicznych, tj. poza urządzeniem chłodniczym, niezgodnie z zaleceniem producentów przechowywano:
  • partię 6 kg makreli patroszonej b/gł. wędzonej na gorąco o wartości 96 zł, zamiast zgodnie z zaleceniem producenta w temp. od +2ºC do + 8ºC,
  • partię 3 kg szprota wędzonego o wartości 36 zł, zamiast zgodnie z zaleceniem producenta w temp. od 0ºC do + 5ºC,
  • 5 kg tuszki śledziowej marynowanej o wartości 60 zł, zamiast zgodnie z zaleceniem producenta w temp. od +2ºC do + 8ºC,
  • 3 kg kotletów rybnych smażonych o wartości 48 zł, zamiast zgodnie z zaleceniem producenta w temp. od 0ºC do + 8ºC.

Powyższe stanowi naruszenie przepisów załącznika II rozdział IX pkt. 2 i 3 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L Nr 139 z 30.04.2004 str.1 z późn.zm.).

W trakcie kontroli ww. produkty zostały wycofane z obrotu.

O powyższym poinformowano właściwy terytorialnie organ Inspekcji Sanitarnej.

Sprawdzono również stan opakowań produktów rybołówstwa w opakowaniach jednostkowych, nie stwierdzając w badanym zakresie nieprawidłowości.

 

IV. Identyfikowalność towarów

U wszystkich przedsiębiorców sprawdzono przestrzeganie przepisów art. 18 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28.01.2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE L Nr 31 z 01.02.2002 str.1. z późn. zm.), art. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 931/2011 z dnia 19 września 2011 r. w sprawie wymogów dotyczących możliwości śledzenia ustanowionych rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L Nr 242 z 20.09.2011 str.2), art. 58 ust. 5 rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 847/96, (WE) nr 2371/2002, (WE) nr 811/2004, (WE) nr 768/2005, (WE) nr 2115/2005, (WE) nr 2166/2005, (WE) nr 388/2006, (WE) nr 509/2007, (WE) nr 676/2007, (WE) nr 1098/2007, (WE) nr 1300/2008, (WE) nr 1342/2008 i uchylające rozporządzenia (EWG) nr 2847/93, (WE) nr 1627/94 oraz (WE) nr 1966/2006 (Dz. Urz. UE L Nr 343 z 22.12.2009 str. 1 z późn. zm ) oraz art. 67 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 404/2011 z dnia 8 kwietnia 2011 r. ustanawiającego szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa (Dz. Urz. UE L Nr 112 z 30.04.2011 str. 1 z późn. zm.).

Badaniem objęto 51 partii produktów rybołówstwa. Kontrolowani przedsiębiorcy okazali dowody dostaw i inne dokumenty, co umożliwiało identyfikację dostawców ocenianych produktów. W badanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono.

 

V. Identyfikacja przedsiębiorcy

Identyfikacji kontrolowanych przedsiębiorców dokonano w oparciu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego bądź Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej CEIDG. Nieprawidłowości w badanym zakresie nie stwierdzono.

 

VI. Inne Zagadnienia

Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2016r., poz. 884 z późn. zm.)

Nieprawidłowości w powyższym zakresie stwierdzono u dwóch przedsiębiorców:

• u pierwszego przedsiębiorcy stwierdzono użytkowanie wagi z nieważnym dowodem kontroli metrologicznej „CE 12”.

Powyższe narusza art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2016r., poz. 884 z późn. zm.) i stanowi wykroczenie z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2016r., poz. 884 z późn.zm.).

Wobec przedsiębiorcy zastosowano postępowanie mandatowe.

Decyzją przedsiębiorcy przedmiotową wagę wycofano z użytkowania.

O powyższym poinformowano Urząd Miar.

• u drugiego przedsiębiorcy stwierdzono użytkowanie wagi z nieważnym dowodem kontroli metrologicznej „CE”10”.

Powyższe narusza art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2016r., poz. 884 z późn. zm.) i stanowi wykroczenie z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2016r., poz. 884 z późn.zm.).

Wobec przedsiębiorcy zastosowano postępowanie mandatowe.

Decyzją przedsiębiorcy przedmiotową wagę wycofano z użytkowania.

O powyższym poinformowano Urząd Miar.

Materiały z przeprowadzonych kontroli dały podstawę do:

• wysłania 2 wystąpień pokontrolnych do przedsiębiorców z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień,
• wysłania 1 wystąpienia pokontrolnego do producenta z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości,
• przesłania 2 informacji do właściwych terytorialnie PPIS,
• ukarania 2 osób mandatami karnymi na łączną kwotę 500 zł,
• przesłania 1 informacji do właściwego terytorialnie WIJHARS,
• przesłania 2 informacji do właściwych Urzędów Miar.

Ponadto w związku z ustaleniami kontroli:

• materiały z 1 kontroli skierowane zostaną do Komisji WIIH z wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego z ustawy o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych zmierzające do wymierzenia kary pieniężnej,
• zostanie wszczęte 1 postępowanie administracyjne zmierzające do wydania decyzji w sprawie uiszczenia kosztów przeprowadzonych badań laboratoryjnych zakwestionowanego produktu.

 

Beata Manios - rzecznik Inspekcji Handlowej w Szczecinie
tel. 0-91 4225239 wew. 36