ZKŻ.8361.147.2014

Koszalin, dnia 20 kwietnia 2015 r.

 

 

Zachodniopomorski Wojewódzki

Inspektor Inspekcji Handlowej

ul. Wały Chrobrego 4

70-502 Szczecin

………………………………………..

(pieczęć nagłówkowa organu Inspekcji Handlowej)

 

„Żagiel” spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

ul. Lutosławskiego nr 3

76-150 Darłowo

 

DECYZJA nr ZKŻ.8361.147.2014

wymierzająca karę pieniężną

 

Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014 r., poz. 669 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013, poz. 267 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego,Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wymierza przedsiębiorcy „Żagiel” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Darłowie,karę pieniężną w wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych)z tytułu wprowadzenia do obrotu 2 partii przetworów mięsnych o wartości 60,71 zł, nieodpowiadających wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014r., poz. 669 ze zm.) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.) z uwagi na wprowadzające w błąd informacje co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, metod wytwarzania lub produkcji.

 

Uzasadnienie

 

W dniach 02 i 04.09.2014r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2014r., poz. 669 ze zm.) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.), działając na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia  urzędowej kontroli żywności nr 00013413, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy „Żagiel” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Darłowie, zwanego dalej również „stroną”, wykonującego działalność gospodarczą w supermarkecie spożywczo-przemysłowym „Intermarche” w Darłowie przy ul. Lutosławskiego nr 3.

 

Podczas kontroli stwierdzono wprowadzenie do obrotu 2 partii przetworów mięsnych o wartości 60,71 zł, wyprodukowanych przez  Zakłady Mięsne „PEKPOL Ostrołęka” S.A., ul. Przemysłowa 1, 07-410 Ostrołęka dla SCA PR Polska spółka z ograniczona odpowiedzialnością, ul. Janikowska 33, 61-070 Poznań, tj. partię 9 opakowań produktu pod nazwą Szynka wieprzowa gotowana Szynka wysokowydajna, wędzona, parzona, a’100g, zawierające w oznakowaniu określenie „WIEJSKIE PYSZNOŚCI”, o wartości 32,31 zł, oraz partię 8 opakowań produktu pod nazwą Polędwica sopocka Wędzonka wieprzowa, wędzona, parzona, a’100g, zawierające w oznakowaniu określenie „WIEJSKIE PYSZNOŚCI”, o wartości 28,40 zł, które poddano sprawdzeniu pod kątem przepisów o jakości handlowej.

 

W wyniku kontroli stwierdzono, że  Szynka wieprzowa gotowana zawiera w składzie m.in.: białko sojowe, dekstrozę, maltodekstrynę, białko kolagenowe, aromaty przypraw naturalnych, ekstrakt z drożdży, ekstrakty roślinne, aromat dymu wędzarniczego oraz liczne (dozwolone) substancje dodatkowe, tj.: stabilizatory: E450, E451, E262, E261, E326, substancje zagęszczające: E 1422, E407, E407a, przeciwutleniacze E316, E306, wzmacniacz smaku: E621, substancja konserwująca E250; a Polędwica sopocka m.in.: m.in.: białko sojowe, aromat naturalny oraz liczne (dozwolone) substancje dodatkowe, tj. stabilizatory: E451i, E450i, E261, E326, substancje zagęszczające: E1422, E407, wzmacniacz smaku: E621, przeciwutleniacz E316, emulgator E331, substancja konserwująca E250.

 

Mając na uwadze zastosowanie w oznakowaniu przedmiotowych środków spożywczych określenia „WIEJSKIE PYSZNOŚCI” – wyraźną, drukowana czcionką, a także wyeksponowanie w czołowej części etykiety elementu graficznego, tj. pejzażu zabudowy i pól uprawnych (okolic wiejskich) uznano, że takie oznakowanie w zestawieniu z informacjami dotyczącymi składu tych środków spożywczych, zawartymi na opakowaniu wprowadza konsumentów w błąd co do charakterystyki środka spożywczego, w szczególności co do jego składu, właściwości, metod wytwarzania i produkcji poprzez sugerowanie, że środek spożywczy wytworzono w warunkach wiejskich, w domowy, prosty sposób, a nie w drodze skomplikowanej technologii przemysłowej.

 

W związku z powyższym w toku kontroli uznano, iż taki wprowadzający konsumenta w błąd sposób oznakowania stanowi naruszenie przepisu art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014r., poz. 669 ze zm.), dalej „ustawy o jakości”, w związku z naruszeniem przepisu art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r., Nr 136, poz. 914 ze zm.).

 

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia do kontrolowanego przedsiębiorcy oraz do producentów zakwestionowanych środków spożywczych, tj. podmiotów widniejących w oznakowaniu produktów, wystosowano wystąpienia pokontrolne wzywające do usunięcia stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości. W odpowiedzi na wystąpienie pismem z dnia 03.10.2014r. strona oświadczyła, iż nie podziela stanowiska Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, jakoby oznakowanie badanych produktów wprowadzało konsumentów w błąd. Dodatkowo poinformowała, że określenie „Wiejskie Pyszności” jest zarejestrowanym i używanym od lat przez Grupę Intermarche oraz jej kontrahentów słowno-graficznym znakiem towarowym i nie odnosi się do składu produktów, metod wytwarzania czy produkcji. Określenie „wiejski” budzi jedynie, zdaniem strony, skojarzenia z wiejskim klimatem, jedzeniem i stylem życia i może co najwyżej wskazywać na pochodzenie surowców użytych do wyrobu produktów, a nie na określoną metodę wytwarzania. Słowo „pyszny” natomiast ma za zadanie zachęcić do zakupu produktu, jest jednak określeniem wartościującym i ocennym, nie podlegającym weryfikacji pod kątem jego prawdziwości.

Wytwórca kwestionowanych produktów – Zakłady Mięsne „PEKPOL Ostrołęka” S.A. w odpowiedzi na wystąpienie pismem z dnia 10.10.2014r. również nie podzielił stanowiska organu. Podniósł w swoim piśmie, że kwestionowany element oznakowania znajdujący się nad nazwą produktu w ramach specjalnego oznaczenia słowno-graficznego jest zarejestrowanym znakiem towarowym. Ponadto podniósł, że przywołane przez Inspekcję Handlową przepisy prawa żywnościowego, a także inne, nieprzywołane, dotyczące oznakowania, nie zakazują stosowania określenia „wiejski” w stosunku do produktów zawierających w składzie substancje dodatkowe oraz dodatki. Z tego też względu, zdaniem producenta, teza iż użycie tego określenia do produktów wytwarzanych w warunkach przemysłowych wprowadza konsumentów w błąd nie znajduje uzasadnienia. Główną natomiast przyczyną umieszczenia na etykietach produktów określonej szaty graficznej z napisem „Wiejskie Pyszności” była chęć odróżnienia produktów Intermarche od innych. Oznakowanie produktów jako całość, gdzie zastosowanie substancji dodatkowych i dodatków nie zostało zatajone, nie sugeruje wiejskiej receptury czy metody produkcji, tym bardziej, że autentyczny produkt wiejski czy domowy w ogóle nie może być przedmiotem obrotu na rynku. Zdaniem producenta organ kontroli niesłusznie przyjął, że w domowej produkcji wędlin nie mają obecnie zastosowania substancje dodatkowe wykorzystywane w produkcji przemysłowej, jak również organ niesłusznie utożsamił określenie „wiejskie” z „domowe”, które nie widniało w oznakowaniu produktów. Odniósł się również producent do słowa „pyszne”, jako określenia nie przypisującemu produktom żadnych szczególnych cech i właściwości, a także powołał się na pojęcie tzw. przeciętnego konsumenta, który jest osobą należycie poinformowaną, ostrożną i racjonalną, wykazującą odpowiedni stopień krytycyzmu wobec działań, których jest adresatem. Dodał ponadto, że przesłanką wprowadzającego w błąd oznakowania jest jego potencjalny wpływ na decyzję konsumenta co do nabycia towaru co oznacza, że błąd ma mieć charakter istotny, tj. wpływać na określone zachowania konsumentów.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poddał powyższe odpowiedzi na wystąpienia pokontrolne analizie pod kątem ich wpływu na wynik sprawy administracyjnej na skutek czego podtrzymał swoje stanowisko wynikające z ustaleń kontroli.

Odnosząc się do argumentów zawartych w uzyskanych odpowiedziach organ wskazuje, że stosowanie w oznakowaniu środków spożywczych określenia „wiejski” przy jednoczesnym użyciu do ich produkcji m.in. dekstrozy,  maltodekstryny oraz licznych substancji dodatkowych, takich jak stabilizatory, wzmacniacze smaku, substancje zagęszczające i przeciwutleniacze, może wprowadzać konsumentów w błąd, sugerując niezgodnie ze stanem faktycznym właściwości wyrobu gotowego, w tym dotyczące metod wytwarzania lub produkcji tym bardziej, iż przekaz dotyczący wiejskiego charakteru kwestionowanych produktów wzmocniony został w oznakowaniu elementami graficznymi. Zdaniem organu, poprzez zastosowanie terminu „wiejski” w oznakowaniu produktu konsument ma prawo spodziewać się  - zwłaszcza obecnie przy tak bogatej ofercie produktów na rynku, że produkt został wytworzony  w warunkach na jakie wskazuje takie określenie czyli w gospodarstwie wiejskim, prostą technologią, a nie w drodze produkcji przemysłowej. Produkty „wiejskie” powinny mieć możliwie ograniczony wykaz składników dodatkowych, tak by termin „wiejski” umieszczony w oznakowaniu takich produktów był informacją uzasadnioną. Uzasadnieniem użycia tego terminu może być obok technologii produkcji dostawa produktu w ramach tzw. sprzedaży bezpośredniej gdyż kwalifikacja do takiej sprzedaży powoduje, że produkt został wytworzony bezpośrednio w gospodarstwie rolnym i zasługuje na miano „wiejski”.

Okoliczność podniesiona zarówno przez kontrolowanego, jak i wytwórcę kwestionowanych przetworów mięsnych, stanowiąca przyczynę użycia spornego oznakowania, którą jest chęć odróżnienia tych produktów od innych znajdujących się w obrocie, potwierdza tylko zdaniem organu zasadność dokonanej w toku kontroli kwalifikacji. Przedmiotowe przetwory mięsne nie wyróżniały się bowiem szczególnie od innych tego rodzaju produktów konwencjonalnych wprowadzonych do obrotu ani zawartością mięsa ani ilością substancji dodatkowych, a samo tylko oznakowanie stanowiło czynnik odróżniający, niezasadnie sugerujący konsumentom lepszą jakość i tym samym ograniczający świadomy i suwerenny wybór określonego środka spożywczego spośród wielu podobnych.

W rozpatrywanej sprawie przy ocenie możliwości wprowadzenia konsumentów w błąd nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że przedmiotowe artykuły spożywcze należą do kategorii produktów codziennego użytku powszechnie i systematycznie nabywanych przez konsumentów. Zasadniczo są to produkty będące przedmiotem zakupów rutynowych i z tego względu przyjąć należy, że konsument dość szybko podejmuje decyzję o zakupie takich produktów. Również zatem i poziom uwagi, jaki przykłada do analizy oznakowania tego rodzaju produktów, nie jest szczególnie wysoki. Umieszczony po obu stronach opakowania produktów i wyeksponowany na tle całości oznakowania słowno-graficzny znak towarowy „Wiejskie Pyszności” sprawia, że nawet przeciętny konsument może podjąć decyzję o zakupie określonego produktu pod wpływem sugestii i pierwszego wywołanego takim oznakowaniem wrażenia. Cechy przeciętnego konsumenta takie jak rozsądek, uwaga i ostrożność oraz wiedza i orientacja w rzeczywistości nie oznaczają, że przeciętny konsument posiada wiedzę kompletną i profesjonalną, pozwalającą na ocenę pewnych stanów faktycznych jak profesjonalista. Przeciętny konsument rozumie kierowane do niego informacje i potrafi je wykorzystać do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej produktu, o ile informacje te są rzetelne i jednoznaczne, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca. Okoliczność, że kwestionowane oznakowanie jest zarejestrowanym znakiem towarowym nie oznacza, że nie może być ono poddane weryfikacji pod kątem spełniania wymogów prawa żywnościowego. Zatem również i zarejestrowane znaki towarowe użyte w określonym kontekście muszą w sposób jednoznaczny umożliwiać konsumentom rozpoznanie właściwości środka spożywczego oraz dokonanie świadomego wyboru. Wszelkie elementy oznakowania produktów powinny  tworzyć jednoznaczną i spójną całość, co w tym przypadku oznacza, że określenie „Wiejskie Pyszności” powinno korespondować z podanym na opakowaniu wykazem składników, tak by w czytelny sposób odzwierciedlać cechy produktu i nie pozostawiać w tym zakresie żadnych wątpliwości.

Nadmienić w tym miejscu należy, że przedmiotem kwestionowania był zwrot „Wiejskie Pyszności” w powiązaniu z szatą graficzną, nie zaś samo określenie „pyszności”, które jak wskazała zarówno strona, jak i producent nie powinno podlegać weryfikacji pod kątem prawdziwości z racji wartościującego i ocennego charakteru tego określenia.

 

Niezależnie od przedstawionego stanowiska, Zakłady Mięsne „PEKPOL Ostrołęka” S.A. przekazały do wiadomości zlecającego wytworzenie produktów - SCA PR Polska sp. z o.o. wystąpienie pokontrolne organu w celu odstąpienia od używania zakwestionowanego oznakowania.

Przedsiębiorca SCA PR Polska sp. z o.o. w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne poinformował w piśmie z dnia 12.12.2014r., że dostosuje opakowania produktów do zaleceń oraz wytycznych organów Inspekcji poprzez zastąpienie sformułowania „Wiejski Pyszności” zwrotem „Nasze Pyszności”, a także poprzez zmianę elementów graficznych znaku towarowego, w tym usunięcie elementów, które mogą wywoływać u konsumenta skojarzenia z wsią lub tradycyjnymi metodami wytwarzania, na dowód czego nadesłał projekt nowej etykiety.

 

Mając na uwadze ustalenia kontroli oraz uwzględniając okoliczność, iż z dniem 13 grudnia 2014r. nastąpiła zmiana przepisów krajowego prawa żywnościowego, która spowodowała uchylenie m.in. przepisu art. 6 ust. 2 ustawy o jakości oraz art. 46 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r., Nr 136, poz. 914 ze zm.), i jednocześnie w tej dacie zaczęło obowiązywać wprost rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektywy Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U.UE L 304 z 22.11.2011r., s. 18 ze zm.), zwane dalej „rozporządzeniem 1169/2011”, stwierdzone w toku kontroli naruszenie art. 6 ust. 2 ustawy o jakości w związku z art. art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r., Nr 136, poz. 914 ze zm.) zakwalifikowano na potrzeby niniejszego postępowania jako naruszenie wymagań określonych w art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 1169/2011.

 

W związku z powyższym pismem z dnia 23.03.2015r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę „Żagiel” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Darłowie o  wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. środków spożywczych niewłaściwej jakości handlowej.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów. Strona skorzystała ze swojego uprawnienia nadsyłając pismo z wyjaśnieniami z dnia 30.03.2015r. (data doręczenia organowi 02.04.2015r.) podtrzymujące stanowisko wyrażone w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne z dnia 03.10.2014r. Jednocześnie strona wskazała, że wobec wątpliwości podnoszonych przez organy Inspekcji Handlowej co do stosowania kwestionowanego oznakowania „Wiejskie Pyszności”, w ścisłej współpracy z Grupą Intermarche, podjęła decyzję o wdrożeniu procedury dostosowującej oznakowanie produktów do zaleceń Inspekcji Handlowej poprzez zastąpienie spornego sformułowania zwrotem „Nasze Pyszności”, a także poprzez zmianę elementów graficznych znaku towarowego, o czym organ został poinformowany przez SCA PR Polska sp. z o.o. pismem z dnia 12.12.2014r. Powyższe poddano ocenie pod kątem przydatności dla niniejszego postępowania i stwierdzono, że pismo w części podtrzymującej stanowisko strony odpowiada w swej treści odpowiedzi strony na wystąpienie pokontrolne, które było przedmiotem szczegółowej analizy organu i do którego organ odniósł się w treści niniejszej decyzji, a podniesione przez stronę argumenty nie pozwalają na zmianę kwalifikacji prawnej ustalonego w toku kontroli stanu faktycznego. Okoliczność podniesioną przez stronę, a dotyczącą podjęcia działań naprawczych zmieniających oznakowanie produktów uwzględniono natomiast przy ocenie stopnia zawinienia, o czym niżej.

 

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

 

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno- spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy o jakości wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

 

Celem prawa żywnościowego jest szeroko rozumiana ochrona interesów konsumentów. Artykuł 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002” precyzuje, że celem tego prawa jest ochrona interesów konsumentów i umożliwienie im świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością. Prawo żywnościowe ma przeciwdziałać oszukańczym lub podstępnym praktykom, fałszowaniu żywności oraz wszelkim innym praktykom mogącym wprowadzić konsumentów w błąd.

 

Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 2 ustawy o jakości uchylonego z dniem 13.12.2014r., którego naruszenie stwierdzone zostało w trakcie kontroli inspektorów Inspekcji Handlowej, do znakowania artykułów rolno-spożywczych stosuje się odpowiednio wymagania określone w (…) art. 46 ust. 1 pkt 1 (…) ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010r., Nr 136, poz. 914 ze zm.). W myśl natomiast uchylonego w tej samej dacie art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

 

Obecnie wymogi dotyczące informacji na temat żywności uregulowane są w rozporządzeniu 1169/2011, które jest aktem prawnym obowiązującym wprost w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

 

Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 1169/2011 informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

 

W myśl art. 2 ust. 2 lit. a) rozporządzenia 1169/2011 „informacje na temat żywności” oznaczają informacje dotyczące danego środka spożywczego udostępniane konsumentowi finalnemu za pośrednictwem etykiety, innych materiałów towarzyszących lub innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych lub przekazu ustnego. Zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. j) tego rozporządzenia „etykietowanie” oznacza wszelkie napisy, dane szczegółowe, znaki handlowe, nazwy marek, ilustracje lub symbole odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju opakowaniu, dokumencie, ulotce, etykiecie, opasce lub pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym się do niej.

 

Uwzględniając ustalenia kontroli i zmianę stanu prawnego związanego z wejściem w życie przepisów rozporządzenia 1169/2011 stwierdzono w niniejszym postępowaniu, że informacje umieszczone na etykietach 2 partii przetworów mięsnych, tj. określenie „Wiejskie Pyszności” i towarzyszące mu elementy graficzne, wprowadzają konsumenta w błąd co do właściwości tych środków spożywczych, tj. w szczególności co do ich charakteru, tożsamości, metod wytwarzania lub produkcji i uznano, że taki stan faktyczny stanowi naruszenie art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 1169/2011.

 

Przepisy rozporządzenia 1169/2011 należą do przepisów o jakości handlowej, a niespełniające ich wymagań środki spożywcze są artykułami rolno-spożywczymi niewłaściwej jakości, naruszającymi wymagania określone w art. 4 ust. 1 ustawy o jakości. Wprowadzenie takich środków spożywczych do obrotu skutkuje odpowiedzialnością z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości.

 

Ustawa o jakości stanowi w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia nr 178/2002, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania. Przytoczona definicja wskazuje krąg podmiotów odpowiedzialnych za jakość artykułów rolno-spożywczych, wliczając do nich zarówno producentów tych artykułów jak i  każde następne ogniwo handlu detalicznego.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

 

Dodatkowo, w myśl art. 8 ust. 3 rozporządzenia 1169/2011, podmioty działające na rynku spożywczym, które nie mają wpływu na informacje na temat żywności, nie mogą dostarczać żywności, o której wiedzą lub w stosunku do której mają podejrzenia – w oparciu o informacje posiadane w ramach działalności zawodowej, że jest niezgodna z mającym zastosowaniem prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz wymaganiami odpowiednich przepisów.

 

Przepis art. 8 ust. 5 rozporządzenia 1169/2011 stanowi natomiast, że bez uszczerbku dla ust. 2-4 podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają przestrzeganie w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą wymogów prawa dotyczącego informacji na temat żywności i odpowiednich przepisów krajowych mających znaczenie dla ich działalności i upewniają się, że wymogi te są spełnione.

 

W świetle powyższego przedsiębiorca „Żagiel” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Darłowie odpowiada za jakość handlową wprowadzanych przez siebie do obrotu artykułów rolno-spożywczych.

 

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych i wielkość jego obrotów, uwzględniając również przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

 

Wykonując dyspozycję ww. przepisów w odniesieniu do zakwestionowanych 2 partii przetworów mięsnych, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia ich do obrotu stwierdził, iż ujawnione nieprawidłowości w ich oznakowaniu naruszają interes konsumentów w zakresie prawa do rzetelnej informacji o produktach, mogącej przesądzić o dokonanym wyborze. Poprzez umieszczenie na opakowaniach produktów słowno-graficznego znaku towarowego „Wiejskie Pyszności” konsumenci otrzymują mylny przekaz o wprowadzonym do obrotu środku spożywczym, a jego oznakowanie przestaje być jednoznacznym źródłem wiedzy o właściwościach produktu, gdyż przymiotnik „wiejskie” sugeruje potencjalnym konsumentom prosty sposób produkcji, a co za tym idzie, również i określony charakter produktu o składzie bez licznych substancji dodatkowych.

W ocenie Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej informacja o rzeczywistych właściwościach produktu powinna wynikać nie tylko z wykazu składników, ale też z każdego innego elementu oznakowania, które z kolei powinno tworzyć spójną, jednoznaczną całość i nie budzić jakichkolwiek wątpliwości. Tylko taka informacja na temat żywności może bowiem stworzyć konsumentom warunki do dokonania świadomego wyboru określonego środka spożywczego, którego zapewnienie jest nadrzędnym celem przepisów prawa żywnościowego.

 

Przy ocenie stopnia zawinienia strony Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zważył, że strona jest przedsiębiorcą prowadzącym obrót środkami spożywczymi, a więc należy do podmiotów odpowiedzialnych za ich jakość handlową i powinny być jej znane przepisy dotyczące takiego obrotu. Z tego też względu strona ponosi odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych, które swoim oznakowaniem wprowadzają konsumentów w błąd, a zawinienie strony polega przede wszystkim na niedołożeniu wystarczających starań, mających na celu zapobieżenie nieprawidłowościom dotyczącym zakwestionowanych produktów poprzez na przykład weryfikację napisów umieszczonych na opakowaniach pod kątem spełniania wymogów prawa i egzekwowanie spełniania tych wymogów od swoich kontrahentów (właściciela marki Intermarche). Nie ma przy tym znaczenia, w kontekście przepisów regulujących zakres odpowiedzialności podmiotów działających na rynku, że strona nie jest producentem, pod którego wyłącznym nadzorem pozostaje proces produkcji, przetwarzania i dystrybucji i może nie mieć instrumentów bezpośrednio wpływających na jakość dostarczanych jej produktów. Strona, w swoim działaniu powinna odpowiadać wzorcowi starannego przedsiębiorcy, tj. wykazywać się zdolnością przewidywania, zapobiegliwością i rzetelnością przy wprowadzaniu artykułów rolno-spożywczych do obrotu, gdyż odpowiedzialność strony ma charakter obiektywny i absolutny. W przedmiotowej sprawie zauważyć należy, że strona oferuje do sprzedaży produkty pod marką należącą do Grupy Intermarche i również pod takim „szyldem” prowadzi swoją działalność, a więc powiązania strony z podmiotem odpowiedzialnym za informacje na temat żywności są większe niż w przypadku detalistów nie prowadzących działalności w ramach dużej sieci sprzedaży, i tym większa jest również odpowiedzialność strony za jakość wprowadzanych do obrotu artykułów rolno-spożywczych. Strona powinna więc upewniać się na swoim poziomie obrotu czy spełnia wymogi prawa żywnościowego tym bardziej, że produkty pod marką Intermarche „Wiejskie Pyszności” były przedmiotem oceny organów kontroli jeszcze przed kontrolą Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej. Z drugiej strony przy ocenie przedmiotowej przesłanki organ uwzględnił działania naprawcze podjęte przez stronę we współpracy z Grupą Intermarche.

 

Przy ocenie zakresu naruszenia Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę okoliczność, że stwierdzone nieprawidłowości były istotne z punktu widzenia właściwości produktów, interesów konsumentów i regulacji rynków rolnych, choć z drugiej strony przyjęto, że były jedynymi ujawnionymi w stosunku do poddanych kontroli środków spożywczych.

 

Przy ocenie dotychczasowej działalności strony Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił okoliczność, że strona nie była dotychczas kontrolowana w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

 

Biorąc pod uwagę piąty czynnik wpływający na wymiar kary pieniężnej, tj. wielkość obrotów przedsiębiorcy wprowadzającego do obrotu artykuły rolno - spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, w oparciu o informację uzyskaną w toku kontroli stwierdził, że w świetle kryteriów wprowadzonych w rozdziale 7ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.) strona należy do grupy tzw. „małych przedsiębiorców”, w związku z czym oceniono i wzięto pod uwagę fakt, że jej udział w rynku nie jest znaczny. Z tego też względu organ odstąpił od ustalania kwotowej wartości obrotów strony, uznając iż informacja w tym zakresie nie będzie miała wpływu na dokonaną ocenę przedmiotowej przesłanki i wymiar kary pieniężnej. Uznano ponadto, że posiadane dane o kategorii przedsiębiorcy są w tym przypadkuwystarczające do zakończenia sprawy administracyjnej, co pozostaje w zgodzie z zasadą szybkości postępowania, według której organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

 

Mając na uwadze opisane wyżej okoliczności, a także uwzględniając fakt, że najniższy możliwy wymiar kary za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej wynosi 500 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że w sprawie uzasadnione jest wymierzenie na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono wymagania art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy na stwierdzone naruszenie w kontekście rodzaju artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej oraz dokonaną ocenę przesłanek wymiaru kary, w tym przede wszystkim stopnia szkodliwości czynu wskazującą na naruszenie interesów konsumentów, wymierzona kwota kary spełnia powyższe wymagania.

 

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zgodnie z kolei z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości karę pieniężną, o której mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W związku z powyższym organ orzekł jak w sentencji.

 

 

Pouczenia:

1. Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin,nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP OddziałSzczecin w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

W przypadku wniesienia odwołania od niniejszej decyzji nie należy uiszczać kary pieniężnej do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy.

 

1. Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

 

Z up. Zachodniopomorskiego

Wojewódzkiego Inspektora

Inspekcji Handlowej

Andrzej Kuśpiel

Dyrektor Delegatury

......................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

                        służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

Otrzymują:

1. „Żagiel” spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

ul. Lutosławskiego nr 3

76-150 Darłowo,

1. aa.