Informacja o wynikach kontroli farb i lakierów zawierających lotne związki organiczne

Realizując wytyczne Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ujęte w programie kontroli, Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie w 2023 r. przeprowadził 4 kontrole przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w Koszalinie, Sławnie i Szczecinie. Kontroli poddano 15 partii produktów, przy czym zakwestionowano 6 partii u 1 przedsiębiorcy.

Ustalenia kontroli przedstawiają się następująco.

1.    Produkty poddane kontroli, do których zastosowanie mają przepisy rozporządzenia LZO

Kontroli poddano 15 partii produktów zawierających lotne związki organiczne, do których stosuje się przepisy § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 8 sierpnia 2016 r. w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych zawartych w niektórych farbach i lakierach przeznaczonych do malowania budynków i ich elementów wykończeniowych, wyposażeniowych oraz związanych z budynkami i tymi elementami konstrukcji oraz mieszaninach do odnawiania pojazdów (Dz.U. z 2016 r., poz. 1353) – dalej rozporządzenie LZO, w tym:
1)    4 partie farb zaliczających się do kategorii A, tj. „Farby i lakiery, przeznaczone do malowania budynków i ich elementów wykończeniowych, wyposażeniowych oraz związanych z budynkami i tymi elementami konstrukcji, stosowanych do celów dekoracyjnych, funkcjonalnych i ochronnych, z wyłączeniem farb i lakierów w aerozolu”, z tego: 

• 2 partie należące do podkategorii a (farby matowe na wewnętrzne ściany i sufity z połyskiem mniejszym lub równym 25 jednostkom przy kącie α = 60°),
• 1 partia należąca do podkategorii e (lakiery do malowania wewnętrznych lub zewnętrznych elementów wykończeniowych oraz bejce, włącznie z nieprzezroczystymi),
• 1 partia należąca do podkategorii i (farby jednoskładnikowe wysokojakościowe).

2)    11 partii mieszanin do odnawiania pojazdów zaliczających się do kategorii B, tj. „Mieszanin do odnawiania pojazdów, przeznaczonych do malowania pojazdów lub ich elementów, mieszanin stosowanych do częściowych napraw, konserwacji i dekoracji pojazdów poza instalacjami produkcyjnymi”, z tego:
- 2 partie produktów: „Kity szpachlowe, szpachlówki” (kat. B lp. 2 tab. 2),
- 1 partię produktu: „Farby do gruntowania” (kat. B lp. 3 tab. 2),
- 6 partii produktów: „Farby nawierzchniowe” (kat. B lp. 4 tab. 2),
- 2 partie produktów: „Farby wykończeniowe z efektami specjalnymi” (kat. B lp. 5 tab. 2).

Nieprawidłowości w badanym zakresie nie stwierdzono.

2.    Prawidłowość wprowadzania do obrotu i oznakowania wyrobów oraz etykieta produktów

W powyższym zakresie sprawdzeniem objęto 15 partii produktów wprowadzonych do obrotu na terytorium RP zawierających lotne związki organiczne, w oparciu o wymagania zawarte w § 4 ust. 1 oraz w § 5 ww. rozporządzenia w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych zawartych w niektórych farbach i lakierach przeznaczonych do malowania budynków i ich elementów wykończeniowych, wyposażeniowych oraz związanych z budynkami i tymi elementami konstrukcji oraz mieszaninach do odnawiania pojazdów.

Stwierdzono, że:
a)    w przypadku 4 partii farb oraz 5 partii mieszanin do odnawiania pojazdów podana na opakowaniu informacja była spójna z informacją o dopuszczalnej wartości maksymalnej zawartości LZO w g/l, w stosunku do danej kategorii produktu, określonej w zał. nr 1 do ww. rozporządzenia. Informacje o maksymalnej zawartości lotnych związków organicznych w produkcie gotowym do użytku podane na etykietach opakowań ww. 9 partii produktów nie przekraczały maksymalnych zawartości dla danej kategorii określonych w zał. nr 1 do ww. rozporządzenia.
Opakowania przedmiotowych wyrobów zawierały, zgodnie z przepisem § 5 ww. rozporządzenia, etykiety z informacjami o: produkcie i dopuszczalnej maksymalnej zawartości lotnych związków organicznych w g/l oraz o maksymalnej zawartości LZO w g/l, w produkcie gotowym do użytku,

b)    w przypadku 6 partii mieszanin do odnawiania pojazdów wprowadzonych do obrotu (udostępnionych stronie trzeciej) na etykietach zawartych na opakowaniach, umieszczono informacje o dopuszczalnej wartości maksymalnej zawartości lotnych związków organicznych i maksymalnej zawartości lotnych związków organicznych w produkcie gotowym do użytku (kod: 2004/42/IIB(d)(420)419) niezgodnie z wymaganiami § 5 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju oraz przepisami art. 4 dyrektywy 2004/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ograniczeń emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników organicznych
w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów, a także zmieniająca dyrektywę 1999/13/WE (Dz. Urz. UE L 143 str. 87 z dnia 30 kwietnia 2004 r.) z uwagi na to, że:

•  zamieszczone informacje nie zostały poprzedzone skrótem „LZO” (lotne związki organiczne), którego definicja jest zamieszczona w § 2 pkt 1 ww. rozporządzenia oraz w art. 2 pkt 5 ww. dyrektywy 2004/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady,
• nie wskazano, która wartość jest dopuszczalną wartością maksymalną zawartości LZO określonej w załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia, a która wartość jest maksymalną zawartością LZO w produkcie gotowym do użytku,
• przy wartościach liczbowych odnoszących się zarówno do dopuszczalnej wartości maksymalnej zawartości LZO jak i do maksymalnej zawartości LZO w produkcie gotowym do użytku nie podano jednostki miary: „g/l”. 

3.    Przepisy karne

Powyższe nieprawidłowości dotyczące 6 partii mieszanin do odnawiania pojazdów naruszają przepisy określone w art. 167 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2022 r., poz. 2556 ze zm.) i stanowią wykroczenie określone w art. 348 ust. 2 tej ustawy.

4.    Badania laboratoryjne

Do badań laboratoryjnych w zakresie zawartości lotnych związków organicznych (LZO), pobrano 2 próbki farb przeznaczonych do malowania budynków i ich elementów wykończeniowych, wyposażeniowych oraz związanych z budynkami i tymi elementami konstrukcji, stosowanych do celów dekoracyjnych, funkcjonalnych i ochronnych, tj.: 
-    Lateksowa farba do ścian i sufitów, Zawiera składniki roślinne, Mat, kategoria A/a, dopuszczalna zawartość LZO od 2010 r. 30g/l, produkt zawiera poniżej 10g/l LZO.
Badanie oznaczenia zawartości LZO w produkcie „gotowym do użycia” przeprowadzono metodą chromatografii gazowej wg. normy PN-EN ISO 11890-2:2013-06. Otrzymane wyniki badań wykazały, że ww. farba zawiera 1,4 g/l LZO, tj. zgodnie z deklaracją producenta poniżej 10 g/l LZO oraz zgodnie z wymaganiami maksymalnej zawartości LZO w g/l, w produkcie gotowym do użytku ujętym w ww. rozporządzeniu (30 g/l),
-    farba na różne powierzchnie biały satyna RAL 9016, 0,75 l, kategoria A/i, dopuszczalna zawartość LZO od 2010 r. 500 g/l, produkt zawiera maks. 350 g/l.
Badanie oznaczenia zawartości LZO w produkcie „gotowym do użycia” przeprowadzono metodą różnicową wg. normy PN-EN ISO 11890 2:2013-06. Otrzymane wyniki badań wykazały, że ww. farba zawiera 320,7 g/l LZO, tj. zgodnie z deklaracją producenta poniżej 350 g/l LZO i zgodnie z wymaganiami maksymalnej zawartości LZO w g/l, w produkcie gotowym do użytku ujętym w ww. rozporządzeniu (500 g/l).

Badania prowadzono w laboratorium Sieci Badawczej Łukasiewicz - Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Oddział Farb i Tworzyw w Gliwicach. Nieprawidłowości w badanym zakresie nie stwierdzono. 

5.    Wykorzystanie ustaleń kontroli

Ustalenia kontroli były podstawą do skierowania:

• 1 wystąpienia  pokontrolnego do dostawcy i wprowadzającego zakwestionowane wyroby z wnioskiem o usunięcie nieprawidłowości,
• 1 pisma informującego o stwierdzonych nieprawidłowościach  do WIIH w Warszawie, w celu służbowego wykorzystania,
• 1 wniosku o ukaranie do sądu.

Beata Manios- rzecznik 
Inspekcji Handlowej w Szczecinie 
Tel. 91 4225239 wew. 46