Informacja o wynikach kontroli prawidłowości przekazywania przez przedsiębiorców informacji o cenach towarów i usług ? oferowanych po obniżonych cenach

Realizując program kontroli UOKiK Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej 
w Szczecinie przeprowadził 18 kontroli. Nieprawidłowości stwierdzono w trakcie 13 kontroli. Skontrolowano 16 placówek należących do sieci handlowych oraz 2 placówki detaliczne. Kontroli poddano 181 produktów, z czego zakwestionowano 107.

Ustalenia kontroli, w odniesieniu do poszczególnych punktów programu, przedstawiają się następująco.

1.    Sprawdzenie wymagań art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług

Kontroli w tym zakresie poddano 18 przedsiębiorców. W trakcie kontroli ocenie poddano 181 produktów oferowanych do sprzedaży po obniżonej cenie. 

Z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości zakwestionowano u 13 przedsiębiorców (12 sieci handlowych, 1 placówka detaliczna) 107 produktów, i tak:

• u 2 przedsiębiorców przy 20 produktach stwierdzono brak informacji o najniższej cenie towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, o której mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 09 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2023 r.,  poz. 168), 
• u 3 przedsiębiorców przy 30 produktach nie podano treści informacji o najniższej cenie towarów, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, o której mowa w art. 4 ust. 2 ww. ustawy,
• u 4 przedsiębiorców przy 40 produktach informacje określające najniższą cenę z 30 dni były niewłaściwie sformułowane (np. „najniższa cena z 30 dni”, „najniższa cena produktów z ostatnich 30 dni”, „najniższa cena w ostatnich 30 dniach”), niezgodnie z przepisem art. 4 ust. 2 ww. ustawy,
• u 3 przedsiębiorców przy 12 produktach sprzedawanych według masy i objętości stwierdzono nieprawidłowo wyliczoną cenę jednostkową, niezgodnie z wymaganiami art. 4 ust. 1 ww. ustawy, 
• u 5 przedsiębiorców stosujących procentowe obniżki prezentowane w stosunku do najniższej ceny, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki ceny 28 produktów objętych promocją były niejednoznaczne i wprowadzające w błąd (źle wyliczona cena), wymaganych przepisem art. 4 ust. 1 ww. ustawy,
• u 2 przedsiębiorców przy 6 produktach błędnie wskazano najniższą cenę towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, niezgodnie z przepisem art. 4 ust. 2 ww. ustawy,
• u 1 przedsiębiorcy przy 1 produkcie nie wskazano (w sposób równoważny) wielkości procentowej obniżki w stosunku do ceny najniższej z 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, zastosowano wyłącznie procentową obniżkę w stosunku do ceny regularnej, niezgodnie z wymaganiami art. 4 ust. 1 ww. ustawy. 

W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami:

• 7 przedsiębiorców w trakcie kontroli usunęło stwierdzone nieprawidłowości,
• skierowano 4 wystąpienia pokontrolne do kontrolowanych przedsiębiorców w celu usunięcia stwierdzonych uchybień,
• zostaną skierowane 2 wystąpienia pokontrolne,
• zostanie wszczętych 11 postępowań administracyjnych w związku z naruszeniem art. 4 ust. 1 i 2 ww. ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. 

2.    Ocena sposobu prezentowania ceny oraz informacji o najniższej cenie towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki 

Kontroli w tym zakresie poddano 181 produktów u 18 przedsiębiorców.
Sposób prezentowania wartości cenowej oraz treści informacji o najniższej cenie towaru,  która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki różnił się  w zależności od kontrolowanego przedsiębiorcy. Przedsiębiorcy informowali o obowiązującej promocji poprzez zastosowanie m.in. wywieszek oraz etykiet  w różnych zwracających uwagę klienta kolorach takich jak np. pomarańczowy, żółty, czerwony, różowy umieszczonych na półkach przy oferowanych towarach. 
Na wywieszkach bądź etykietach przedsiębiorcy, stosując różne wielkości czcionki do poszczególnych informacji, wskazywali informacje m.in. o cenie regularnej, cenie regularnej przekreślonej, procentowej wartości obniżki, cenie obniżonej. 

Na 18 skontrolowanych przedsiębiorców 17 na wywieszkach stosowało dodatkowo różne formy prezentacji obniżki, i tak:

• 1 stosował procentowe i kwotowe wskazanie wartości obniżki,
• 6 stosowało procentowe wskazanie wartości obniżki oraz prezentowało cenę regularną,
• 10 stosowało wyłącznie cenę regularną.

Spośród skontrolowanych 5 przedsiębiorców na wywieszkach lub etykietach wskazywało datę obowiązywania promocji.

Do prezentacji obniżek towarów przedsiębiorcy stosowali różne formy zwrócenia uwagi klientów na aktualną promocję, i tak:

• 1 przedsiębiorca zastosował również laminowane tabliczki w formacie A4 umieszczone przy towarach z zastosowaniem czerwonej czcionki z zaprezentowaniem treści informacji oznaczonej gwiazdką „*” o najniższej cenie towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki,
• 3 przedsiębiorców korzystało z możliwości prezentacji promocyjnej oferty poprzez zastosowanie banerów w oknach wystawowych z zastosowaniem treści: „WYPRZEDAŻ”, „SALE”,
• 4 przedsiębiorców stosowało m.in. ekspozytory z użyciem informacji „WIR WYPRZEDAŻY do 70 %”, „SALE”,
• 1 przedsiębiorca stosował reklamy multimedialne wyświetlające promocyjną ofertę przedsiębiorcy.

Ponadto u 1 przedsiębiorcy w przypadku 9 produktów cena poprzedzająca obniżkę na jednej stronie etykiety została przekreślona (jako nieobowiązująca), a na drugiej stronie etykiety ta sama wartość pozostała nie przekreślona, co mogło wprowadzać klienta  w błąd, co do faktycznej wysokości ceny produktu. Niezgodności przedsiębiorca usunął w trakcie trwania kontroli.

Przykładowe informacje stosowane przez przedsiębiorców:

• Przedsiębiorca I – w każdym przypadku bezpośrednio przy towarze na wywieszce, pomarańczowej naklejce, uwidoczniona była cena aktualna obniżona opisana czcionką większą od pozostałych informacji oraz najniższa cena z 30 dni przed obniżką w sposób jasny, nie budzący wątpliwości; wskazano także procent obniżki; dodatkowo w przypadku kilku produktów uwidoczniona była cena regularna; różna wielkość czcionek nie miała wpływu na czytelność wywieszki; w oknie wystawowym salonu widniała informacja „SALE”, a przy wybranych grupach produktów podano informację „KOLEKCJA PRZECENIONA -50% NA DRUGI TAŃSZY PRODUKT” z dopiskiem „promocja obowiązuje od 27.07.2023 r. do 9.08.2023 r.”;
• Przedsiębiorca II – w każdym przypadku na wywieszkach cenowych uwidoczniono aktualną cenę obniżoną oraz najniższą cenę w okresie 30 dni przed obniżką z informacją „najniższa cena z 30 dni przed obniżką” lub „najniższa cena w okresie 30 dni przed obniżką”; podano także ceny jednostkowe przy towarach, które tego wymagały; na wywieszkach podano również procentowe lub kwotowe wielkości obniżki oraz przyczyny obniżki, tj. „promocja” lub „wyprzedaż”, a także okres obowiązywania obniżki; na ekspozytorach reklamowych podano informacje: „2-22.08 WIR WYPRZEDAŻY do -70%” oraz dopisek „Oferta ważna 2-22.08.2023 r. lub do wyczerpania zapasu, gwarantowana w ilościach detalicznych. Regulamin promocji dostępny w sklepie i na leroymerlin.pl”; dodatkowo naklejono na podłodze  i wywieszono plakaty w górnej części regałów o treści „WIR WYPRZEDAŻY do -70%”; 
• Przedsiębiorca III – stosowano 3 rodzaje wywieszek (pomarańczowe na półkach przy towarach, laminowane o formacie A4 przy towarach, stojak z tabliczką) z dużym drukowanym i wytłuszczonym napisem „PROMOCJA” z nazwą produktu, ceną aktualną zapisaną większą czcionką i ceną regularną przekreśloną o mniejszej czcionce oraz informacjami: „najniższa cena produktu z ostatnich 30 dni”, „najniższa cena w ostatnich 30 dniach” lub „najniższa cena z ostatnich 30 dni”.

3.    Sprawdzenie prawidłowości podania ceny towaru lub usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki

Po ustaleniu daty wprowadzenia obniżki w celu uzyskania dokumentów dotyczących kształtowania się cen w okresie 30 dni od dnia wprowadzenia obniżki 5 przedsiębiorcom wydano żądania. W odniesieniu do pozostałych 13 kontrolowanych przedsiębiorców niezbędne dane pozyskano podczas prowadzonych kontroli. 

Na podstawie przedłożonych dokumentów i wyjaśnień ustalono najniższe ceny w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Na podstawie weryfikacji tych danych z informacjami umieszczonymi na wywieszkach przy towarach stwierdzono nieprawidłowości u 2 przedsiębiorców przy 6 produktach.
Stwierdzono, że:
a)    spółka błędnie wskazała najniższą cenę produktu, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, w odniesieniu do 3 produktów, podając ceny produktów wyższe niż wynikające z przedstawionych dokumentów. I tak: 

• buty - uwidoczniono na wywieszce cenę najniższą w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki jako: 299,99 zł, zgodnie z dokumentami dotyczącymi kształtowania się cen winno być: 189,99 zł,
• buty - uwidoczniono: 199,99 zł, a winno być: 159,99 zł,
• buty  - uwidoczniono: 329,99 zł, a winno być: 239,99 zł,

b)    przedsiębiorca błędnie wskazał najniższą cenę produktu, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki w odniesieniu do 3 produktów podając ceny produktów niezgodne z przedstawionymi dokumentami. I tak:

• karma dla kotów - uwidoczniono na wywieszce cenę najniższą w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki jako: 49,99 zł, natomiast zgodnie z dokumentami dotyczącymi kształtowania się cen winno być: 60,24 zł,
• karma dla kotów z kaczką - uwidoczniono: 4,32 zł, winno być: 4,28 zł,
• karma dla kotów - uwidoczniono: 4,99 zł, winno być: 5,99 zł.

Powyższe ustalenia stanowią naruszenie art. 4 ust. 2 ww. ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami do 1 przedsiębiorcy skierowano wystąpienie pokontrolne. 1 przedsiębiorca usunął nieprawidłowości w trakcie kontroli. Inspektorzy zweryfikowali uzupełnione ceny, stwierdzili, że podano je we właściwej wysokości. W obydwu przypadkach zostanie wszczęte postępowanie administracyjne.

4.    Sprawdzenie prawidłowości wyliczenia ceny po obniżce 

Spośród 18 skontrolowanych przedsiębiorców 6 stosowało obniżki procentowe, a 1 procentowe i kwotowe. Pozostałych 11 przedsiębiorców nie stosowało procentowych  i kwotowych obniżek. Nieprawidłowości polegające na naruszeniu przepisu art. 4 ust. 1 ww. ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług stwierdzono u 4 przedsiębiorców.

W odniesieniu do 4 przedsiębiorców stwierdzono, że błędnie wyliczono 27 cen przy zastosowaniu obniżek procentowych wyliczonych w odniesieniu do cen najniższych sprzed 30 dni przed obniżką. W przypadku 5 produktów (u 1 przedsiębiorcy) nieprawidłowo wyliczono także cenę po obniżce o deklarowaną wielkość procentową od ceny regularnej.  

Przykłady nieprawidłowości:
a)    u przedsiębiorcy I przy produkcie: damski top uwidoczniono cenę obowiązującą: 49,90 zł, cenę regularną: 79,90 zł, najniższą cenę 30 dni przed wprowadzeniem obniżki: 59,90 zł. Informowano o 17% obniżce w stosunku do ceny sprzed 30 dni. Na podstawie wyliczenia ustalono, że cena winna wynosić 49,72 zł zamiast 49,90 zł.  Dodatkowo przedsiębiorca wskazał na 38 % obniżkę w stosunku do ceny regularnej. Na podstawie wyliczenia ustalono, że cena winna wynosić 49,54 zł zamiast 49,90 zł. 
Z przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego wynikało, że przedsiębiorca w każdym przypadku podaje ceny po obniżce z „końcówką” 90 groszy bez względu na faktyczną wartość wyliczenia.
b)    Firma II przy produkcie: sofa uwidoczniła cenę obowiązującą: 6489,00 zł, cenę regularną: 9268,00 zł, najniższą cenę 30 dni przed wprowadzeniem obniżki: 9268,00 zł. Informowano o 30% obniżce w stosunku do ceny sprzed 30 dni i ceny regularnej. Na podstawie wyliczenia ustalono, że cena winna wynosić 6487,60 zł zamiast 6489,00 zł.  

Stwierdzone uchybienia były podstawą do skierowania 2 wystąpień pokontrolnych do kontrolowanych przedsiębiorców. 1 przedsiębiorca usunął stwierdzone nieprawidłowości w trakcie kontroli. 

Ustalenia kontroli będą podstawą do:

• skierowania 1 wystąpienia pokontrolnego,
• wszczęcia 2 postępowań administracyjnych w związku z naruszeniem art. 4 ust. 1 ww. ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług.

Materiały z przeprowadzonych kontroli były podstawą do:

• usunięcia nieprawidłowości w trakcie kontroli przez 7 przedsiębiorców,
• skierowania 4 wystąpień pokontrolnych.

Na podstawie materiałów sprawy:

• zostaną skierowane 2 wystąpienia pokontrolne,
• zostanie wszczętych 11 postępowań administracyjnych naruszenie art. 4 ust. 1 i 2 ww. ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług.

Beata Manios- rzecznik 
Inspekcji Handlowej w Szczecinie 
Tel. 91 4225239 wew. 46