ZKŻ.8361.95.2016

Koszalin, dn. 22 listopada 2016 r.

Zachodniopomorski Wojewódzki

Inspektor Inspekcji Handlowej

ul. Wały Chrobrego 4

70-502 Szczecin

………………………………………..

(pieczęć nagłówkowa organu Inspekcji Handlowej)

Elżbieta Szeląg

Firma przedsiębiorcy:

Firma Handlowo - Usługowa DES

Elżbieta Szeląg

Biesiekierz 28 a

76-039 Biesiekierz

DECYZJA nr ZKŻ.8361.95.2016

nakładająca karę pieniężną

Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2014 r., poz. 915) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U z 2016 r., poz. 23 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej nakłada na przedsiębiorcę Elżbietę Szeląg wykonującą działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo - Usługowa DES Elżbieta Szeląg karę pieniężną w wysokości 300 zł (słownie: trzysta złotych) z tytułu niewykonania obowiązków, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2014 r., poz. 915) w związku z naruszeniem § 3 ust. 2 i § 4 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług (Dz. U. z 2015 r., poz. 2121) z uwagi na to, iż w miejscu sprzedaży detalicznej nie uwidoczniono cen jednostkowych towarów.

Uzasadnienie

W dniach 7 i 8 czerwca 2016 r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz.U. UE. L 165 z 30.04.2004, s. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2015 r., poz. 678 ze zm.), art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz.U. z 2016 r., poz. 884) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz.U. z 2016 r., poz. 1059 ze zm.), inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy Elżbiety Szeląg, zwanej dalej również „stroną”, wykonującej działalność gospodarczą w sklepie spożywczo - przemysłowym w Biesiekierzu 28 a. 

W toku kontroli, zgodnie z zakresem przedmiotowym określonym w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli, dokonano oceny m.in. prawidłowości uwidocznienia cen pod kątem przepisów ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2014 r., poz. 915), dalej „ustawy”, oraz wymogów rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług (Dz. U. z 2015 r., poz. 2121), zwanego dalej „rozporządzeniem”.

W wyniku dokonanego sprawdzenia stwierdzono, że przy sprawdzonych w toku kontroli towarach pakowanych przeznaczonych do sprzedaży według objętości lub masy, których dotyczy obowiązek uwidocznienia cen jednostkowych, na wywieszkach lub w innej formie dostępnej dla kupującego nie uwidoczniono cen jednostkowych tych towarów. Dotyczyło to następujących 24 towarów:

1. Sos kebab ostry Develey 250 ml

2. Sos chili do mięs Develey 200 ml

3. Majonez dekoracyjny Winiary 300 ml

4. Majonez dekoracyjny Winiary 400 ml

5. Majonez dekoracyjny Winiary 700 ml

6. Przyprawa do zup i potraw Kucharek 185 ml

7. Przyprawa w płynie Maggi 200 g

8. Ocet balsamiczny Develey 250 ml

9. Ocet jabłkowy 250 ml

10. Ketchup łagodny Pudliszki 480 g

11. Ketchup pikantny Kotlin 450 g

12. Ketchup łagodny Kotlin 450 g

13. Barszcz koncentrat Krakus 300 ml

14. Sos chrzanowy Winiary 250 ml

15. Ćwikła z chrzanem 300 g

16. Serek śmietankowy naturalny Piątnica 150 g

17. Serek śmietankowy ze szczypiorkiem Piątnica 150 g

18. Masło ekstra 82% tł. 200 g

19. Masło ekstra Osełka górska 83% tł. 300 g

20. Masło ekstra Paczka od krowy 200 g

21. Śmietana 12% tł. 180 g

22. Kefir augustowski 350 g

23. Śmietanka do kawy 12% 250 ml

24. Serek wiejski Piątnica 200 g

W związku z powyższym stwierdzono w toku kontroli, że stan faktyczny polegający na braku uwidocznienia cen jednostkowych towarów stanowi naruszenie obowiązków określonych w art. 4 ust. 1 ustawy w związku z § 3 ust. 2 i § 4 rozporządzenia.

Jednocześnie ustalono, że przy wszystkich badanych towarach w miejscu ogólnodostępnym i dobrze widocznym dla konsumentów uwidocznione były ceny.

W związku z powyższymi nieprawidłowościami do kontrolowanej przedsiębiorcy w dniu 22 czerwca 2016 r. wystosowano wystąpienie pokontrolne z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień. W odpowiedzi na wystąpienie przedsiębiorca poinformowała pisemnie (data wpływu pisma do organu 5 lipca 2016 r.), że uchybienie zostało usunięte, a wynikało ono z braku znajomości prawidłowej treści ustawy.

W odpowiedzi na wystąpienie przedsiębiorca podniosła także, że jest małym przedsiębiorcą, zatrudnia 6 osób i działalność prowadzi w trudnym rejonie, stara się prowadzić działalność bez naruszania przepisów i jest to jej pierwsze uchybienie. Przedsiębiorca podniosła, że koszty wykonywania działalności i utrzymania się na rynku nie pozwalają małym firmom na skorzystanie z obsługi prawnej, co powoduje popełnianie błędów. W piśmie przedsiębiorca prosiła o zrozumienie i nie wymierzanie grzywny, która będzie dodatkowym obciążeniem.

Mając na względzie dokonane ustalenia oraz uwzględniając brzmienie przepisu art. 6 ust. 1 ustawy, w świetle którego naruszenie obowiązków informacyjnych dotyczących cen, wymienionych w przepisie art. 4 tej ustawy daje podstawę do wszczęcia postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, pismem z dnia 28 października 2016 r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej z tytułu niewykonania obowiązków, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy w związku z naruszeniem § 3 ust. 2 i § 4 rozporządzenia Ministra Rozwoju (brak cen jednostkowych towarów).

Jednocześnie w ww. piśmie organ poinformował stronę o przysługującym jej prawie do wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia. Udzieliła natomiast żądanej informacji o wielkości obrotów i przychodu osiągniętych w 2015 r.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy, ceną jednostkową jest cena ustalona za jednostkę określonego towaru, którego ilość lub liczba jest wyrażona w jednostkach miar w rozumieniu przepisów o miarach.

W świetle art. 4 ust. 1 zd. 1 ustawy w miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru (usługi) w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. W myśl art. 4 ust. 2 tej ustawy minister właściwy do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, określi, w drodze rozporządzenia:

1)   sposób uwidaczniania cen towarów i usług, w tym cen jednostkowych towarów (usług),

2)   wykaz towarów, w przypadku których nie jest wymagane uwidocznienie ceny jednostkowej towarów (usług)

- mając na uwadze potrzebę zapewnienia dostępności informacji o cenie, a także uwzględniając przypadki, gdy uwidocznienie ceny jednostkowej towaru (usługi) nie byłoby przydatne ze względu na rodzaj lub przeznaczenie towaru (usługi).

W dniu 1 stycznia 2016 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług (Dz. U. z 2015 r., poz. 2121).

W myśl przepisów § 3 ust. 2 rozporządzenia, cenę jednostkową uwidacznia się w szczególności na wywieszce, w cenniku, w katalogu, na obwolucie, w postaci nadruku lub napisu na towarze lub opakowaniu.

Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, cena jednostkowa dotyczy odpowiednio ceny za:

1) litr lub metr sześcienny - dla towaru przeznaczonego do sprzedaży według objętości;

2) kilogram lub tonę - dla towaru przeznaczonego do sprzedaży według masy;

3) metr - dla towaru przeznaczonego do sprzedaży według długości;

4) metr kwadratowy - dla towaru przeznaczonego do sprzedaży według powierzchni;

5) sztukę - dla towarów przeznaczonych do sprzedaży na sztuki.

W szczególnych przypadkach uzasadnionych rodzajem, przeznaczeniem lub zwyczajowo oferowaną ilością towarów przy uwidacznianiu cen jednostkowych dopuszcza się stosowanie dziesiętnych wielokrotności i podwielokrotności legalnych jednostek miar innych niż określone w ust. 1 (§ 4 ust. 2). W przypadku towaru pakowanego oznaczonego liczbą sztuk dopuszcza się stosowanie przeliczenia na cenę jednostkową za sztukę lub za dziesiętną wielokrotność liczby sztuk (§ 4 ust. 3).

Odstępstwa od uwidaczniania cen jednostkowych przewidziane są w § 7 rozporządzenia, który stanowi, że wymogu uwidaczniania cen jednostkowych nie stosuje się do:

1) towarów, których cena jednostkowa jest identyczna z ceną sprzedaży;

2) towarów sprzedawanych ze względu na ich przeznaczenie w zestawach (kompletach);

3) towarów nieżywnościowych sprzedawanych ze względu na ich przeznaczenie lub właściwości wyłącznie w parach;

4) produktów leczniczych w rozumieniu art. 2 pkt 32 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze zm.).

Ustawa w art. 6 ust. 1 stanowi, że jeżeli przedsiębiorca nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 4, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej nakłada na niego, w drodze decyzji, karę pieniężną do wysokości 20 000 zł.

Jednocześnie w myśl art. 6 ust. 3 tej ustawy, przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej uwzględnia się stopień naruszenia obowiązków oraz dotychczasową działalność przedsiębiorcy, a także wielkość jego obrotów i przychodu.

Mając na względzie powyższe, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do nałożenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 6 ust. 3 ustawy, wszystkie przewidziane w nim kryteria wymiaru kary. Uwzględnił dodatkowo przesłanki określone w art. 8 dyrektywy 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom (Dz.U.UE.L.1998.80.27, Dz.U.UE-sp.15-4-32), w myśl którego nałożone kary pieniężne powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Dokonując zatem oceny stopnia naruszenia obowiązków przedsiębiorcy stwierdzono, że przedsiębiorca nie uwidaczniając cen jednostkowych towarów w jakiejkolwiek formie dostępnej dla kupującego naruszyła bardzo poważnie obowiązek określony w art. 4 ust. 1 ustawy. Cena jednostkowa jest bowiem podstawowym kryterium obiektywnej informacji o wartości towaru wyrażonej w jednostkach pieniężnych, szczególnie w kontekście porównania jej z takimi wartościami innych towarów - podobnych pod względem przeznaczenia, ale o odmiennych cechach np. co do marki, producenta, ilości, wzornictwa, poziomu technicznego, itp. Brak zatem uwidocznienia cen jednostkowych przy towarach uniemożliwia kupującym porównanie cen towarów z cenami towarów podobnych, o innej masie czy objętości, a przez to utrudnia kupującym dokonanie optymalnego i właściwego dla nich wyboru towaru, naruszając ich interesy ekonomiczne oraz prawo do rzetelnej informacji o cenie. Same uwidocznione przy towarach ceny, bez uwidocznienia cen jednostkowych tych towarów, nie zapewniają jednoznacznej oraz niebudzącej wątpliwości informacji o wysokości tych cen. Przy ocenie przedmiotowej przesłanki uwzględniono okoliczność, że brak cen jednostkowych dotyczył wszystkich sprawdzonych w toku kontroli towarów, to jest 24 asortymentów.

Przy ocenie dotychczasowej działalności przedsiębiorcy Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że przedsiębiorca nie była wcześniej objęta kontrolą organu w zakresie przestrzegania przepisów ustawy. Uwzględniono również fakt usunięcia przez przedsiębiorcę stwierdzonych nieprawidłowości - jak wynika z odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne przy odpowiednich towarach uwidoczniono ceny jednostkowe. Z drugiej strony przyjęto, że przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na sprzedaży detalicznej towarów przez stosunkowo długi okres czasu, tj. od sierpnia 2007 r., więc powinna wykazać się znajomością przepisów dotyczących prowadzonej działalności istotnych z punktu widzenia interesów i praw konsumentów oraz dbałością o ich przestrzeganie. Wskazać należy w tym miejscu, że powszechny obowiązek uwidaczniania cen jednostkowych towarów istnieje w polskim prawie od 12 grudnia 2001 r., a więc przez cały okres funkcjonowania przedsiębiorcy na rynku (przed wejściem w życie ustawy wymóg ten wynikał z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. z 2013 r., poz. 385).

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poddał także wyjaśnienia przedsiębiorcy zawarte w piśmie stanowiącym odpowiedź na wystąpienie pokontrolne analizie pod kątem przydatności dla celów niniejszego postępowania i stwierdził, iż argumentacja w nich zawarta nie wpływa w żaden sposób na zmianę oceny stanu faktycznego stwierdzonego w toku kontroli oraz jego kwalifikacji prawnej i w takim zakresie nie zasługuje na uwzględnienie. Konkretne warunki wykonywania działalności gospodarczej każdego przedsiębiorcy stanowią oczywiście indywidualne cechy takiej działalności, nie mniej jednak cechy te nie wpływają i nie mogą wpływać na ocenę faktu przestrzegania bądź nie przestrzegania przez przedsiębiorcę obowiązków związanych z wykonywaną działalnością wynikających z przepisów prawnych. Innymi słowy obowiązków tych należy przestrzegać bez względu na warunki wykonywania takiej działalności niezależnie od ich charakteru, czy to geograficzne, społeczne czy też ekonomiczne. Niekorzystanie z obsługi prawnej przy wykonywaniu działalności - niezależnie od przyczyn - również nie zwalnia z obowiązku działania zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa. Natomiast co do wniosku przedsiębiorcy o niewymierzanie kary grzywny stwierdzić należy, iż brak jest w przepisach będących podstawą do zastosowania w przedmiotowej sprawie sankcji administracyjnej, podstawy prawnej do odstąpienia przez organ od jej wymierzenia, o czym szczegółowo poniżej. Zastosowany w ramach tej sankcji wymiar kary spełnia natomiast wszystkie ustawowe kryteria jej wymierzenia i uwzględnia także warunki wykonywania przez stronę działalności gospodarczej przewidziane przez przepisy prawa, na co wskazuje organ w niniejszej decyzji.

Biorąc pod uwagę trzeci czynnik wpływający na wymiar kary pieniężnej, tj. wielkość obrotów i przychodu przedsiębiorcy, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej na podstawie przedłożonej przez stronę informacji stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.) strona należy do kategorii mikroprzedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że jej udział w obrocie rynkowym jest nieznaczny.

Mając na uwadze ustalenia kontroli i dokonaną ocenę wyżej opisanych kryteriów, a także uwzględniając fakt, że górna granica wymiaru kary w przypadku naruszenia obowiązków, o których mowa w art. 4 ustawy wynosi 20 000 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że w sprawie uzasadnione jest nałożenie na przedsiębiorcę na podstawie przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług kary pieniężnej w wysokości 300 zł (słownie: trzysta złotych).

Wskazać w tym miejscu należy, że cechą charakterystyczną sankcji administracyjnej, a taką właśnie jest kara pieniężna nakładana na podstawie przepisów ustawy, jest jej automatyczne stosowanie wobec podmiotu ponoszącego przypisaną mu obiektywną odpowiedzialność za naruszenie ciążących na nim obowiązków. Samo zaś stwierdzenie - udowodnienie faktu braku właściwej informacji w zakresie m.in. ceny jednostkowej towaru, jest wystarczającą przesłanką do nałożenia kary pieniężnej. Nie ma przy tym znaczenia czy niedopełnienie obowiązku uwidocznienia cen w określony sposób nastąpiło z winy (umyślnej czy nieumyślnej) danego podmiotu, czy też nie. Dodatkowo wskazać należy, że ustawa nie przewiduje możliwości badania przez organ Inspekcji Handlowej istnienia winy, bądź jej braku po stronie podmiotu, u którego ujawniono nieprawidłowości. Zatem samo stwierdzenie w wyniku kontroli, że określony podmiot nie zrealizował ciążącego na nim obowiązku ustawowego powoduje konieczność nałożenia kary pieniężnej, która jest karą administracyjną. Organ nie ma możliwości, na gruncie przepisów ustawy, odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, choćby naruszenie obowiązku miało charakter jednostkowy, a stwierdzone uchybienie zostało niezwłocznie usunięte.

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono wymagania art. 8 dyrektywy 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom (Dz.U.UE.L.1998.80.27, Dz.U.UE-sp.15-4-32), w myśl którego nałożone kary pieniężne powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy na stwierdzone naruszenie, wymierzona kwota kary spełnia te wymagania.

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. W związku z powyższym organ orzekł jak w sentencji.

Pouczenia:

1. Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie art. 7 ust. 1 i 3 ustawy o informowaniu o cenach karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna. Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

W przypadku wniesienia odwołania od niniejszej decyzji nie należy uiszczać kary pieniężnej do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy.

2. Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Z up. Zachodniopomorskiego

Wojewódzkiego Inspektora

Inspekcji Handlowej

Andrzej Kuśpiel

Dyrektor Delegatury

.........................................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

5