ZKŻ.8361.218.2015

Koszalin, dnia 25 października 2016r.

Zachodniopomorski Wojewódzki

Inspektor Inspekcji Handlowej

ul. Wały Chrobrego 4

70-502 Szczecin

............................................................

(pieczęć nagłówkowa organu Inspekcji Handlowej)

Powszechna Spółdzielnia Spożywców

„Pionier” w Koszalinie

ul. Szczecińska nr 32

75-137 Koszalin

DECYZJA nr ZKŻ.8361.218.2015

o odstąpieniu od wymierzenia kary

Na podstawie przepisu art. 40a ust. 5c w związku z art. 40a ust. 5d ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016r., poz. 23 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej odstępuje od wymierzenia przedsiębiorcy Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Pionier” w Koszalinie z siedzibą w Koszalinie przy ul. Szczecińskiej 32 kary pieniężnej, o której mowa w art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, z tytułu wprowadzenia do obrotu wyrobu kulinarnego oferowanego do sprzedaży bez opakowania o wartości 15,75 zł niespełniającego wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ww. ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 19 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29), gdyż w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej tego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nie podano nazwy albo imienia i nazwiska producenta oraz wykazu składników.

Uzasadnienie

W dniach 18 i 21.12.2015r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno - spożywczych (aktualnie Dz. U. z 2016r., poz. 1604), w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz. U. z 2016r., poz. 1059 ze zm.), działając na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia urzędowej kontroli żywności nr ZKŻ/U-262/2015, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy działającego pod firmą Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Pionier” w Koszalinie, zwanego dalej również „stroną”, w sklepie spożywczo-przemysłowym nr 51 w Koszalinie przy ul. Władysława IV 25.

W toku kontroli stwierdzono wprowadzenie do obrotu środka spożywczego oferowanego do sprzedaży bez opakowania, tj. wyrobu kulinarnego pod nazwą paszteciki z kapustą i grzybami, o wartości 15,75 zł, wyprodukowanych przez Zakład Garmażeryjny Kamil Kozłowski, ul. Szczecińska 32, 75-137 Koszalin i ustalono, że w miejscu sprzedaży, na wywieszce dotyczącej tego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu, nie podano imienia i nazwiska producenta oraz wykazu składników, co stanowiło naruszenie § 19 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29), dalej również „rozporządzenia w sprawie znakowania”.

W związku z powyższym stwierdzono, że taki stan faktyczny nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604), dalej „ustawy o jakości”.

Niezwłocznie w toku kontroli brakujące informacje zostały uwidocznione w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom.

W związku z powyższymi ustaleniami, pismem z dnia 07.10.2016r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę Powszechną Spółdzielnię Spożywców „Pionier” w Koszalinie, o  wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. środka spożywczego niewłaściwej jakości handlowej.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów. Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl § 19 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29), w przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się:

• nazwę albo imię i nazwisko producenta (pkt 2)

• wykaz składników - zgodnie z art. 18-20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia (pkt 3).

Zgodnie z § 19 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku zakwestionowanego wyrobu kulinarnego oferowanego do sprzedaży bez opakowania w związku z ustaleniami kontroli stwierdzono, że brak w miejscu sprzedaży imienia i nazwiska producenta oraz wykazu składników stanowi naruszenie § 19 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

W myśl przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. W świetle z kolei przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o jakości wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Niespełniający wymagań przepisów rozporządzenia w sprawie znakowania środek spożywczy jest artykułem rolno-spożywczym niewłaściwej jakości handlowej, a stan faktyczny polegający na niespełnieniu tych wymagań stanowi naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy o jakości. Wprowadzenie go do obrotu skutkuje odpowiedzialnością z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości.

Ustawa o jakości stanowi w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty prowadzące przedsiębiorstwo spożywcze i podmioty działające na rynku pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

Dodatkowo, w myśl art. 8 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.), zwanego również „rozporządzeniem nr 1169/2011”, podmioty działające na rynku spożywczym, które nie mają wpływu na informacje na temat żywności, nie mogą dostarczać żywności, o której wiedzą lub w stosunku do której mają podejrzenia - w oparciu o informacje posiadane w ramach działalności zawodowej - że jest niezgodna z mającym zastosowanie prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz z wymogami odpowiednich przepisów krajowych.

Przepis art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 1169/2011 stanowi natomiast, że bez uszczerbku dla ust. 2-4 podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają przestrzeganie w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą wymogów prawa dotyczącego informacji na temat żywności i odpowiednich przepisów krajowych mających znaczenie dla ich działalności i upewniają się, że wymogi te są spełnione.

W świetle powyższego przedsiębiorca Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Pionier” w Koszalinie ponosi odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu artykułu rolno-spożywczego niewłaściwej jakości handlowej.

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, wielkość jego obrotów oraz przychodu, a także wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych, uwzględniając dodatkowo przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Oceniając stopień szkodliwości czynu Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że brak uwidocznienia nazwy albo imienia i nazwiska producenta oraz wykazu składników w miejscu sprzedaży wyrobu kulinarnego oferowanego do sprzedaży luzem narusza interes konsumentów w zakresie prawa do rzetelnej informacji o produkcie. Utrudnia tym samym porównanie tego środka spożywczego z podobnymi znajdującymi się w obrocie i odróżnienie go od innych, a przez to ogranicza konsumentom dokonanie świadomego wyboru konkretnego produktu zgodnego z ich oczekiwaniami. Dodatkowo - brak wykazu składników może godzić w zdrowotny interes konsumentów z uwagi na możliwą obecność w wyrobie substancji lub produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji, a brak danych identyfikujących producenta może utrudniać konsumentom ustalenie źródła pochodzenia produktu. Z drugiej strony przy ocenie przedmiotowej przesłanki wymiaru kary uwzględniono, że uwidoczniona nazwa ocenianego wyrobu pozwala na zidentyfikowanie jego rodzaju i podstawowych właściwości wpływających na wybór konsumentów, natomiast sam rodzaj produktu powoduje, że konsument może oczekiwać wyrobu o powszechnie znanych charakterystycznych cechach i preferowanym przez siebie składzie. Ponadto uwzględniono przy ocenie przedmiotowej przesłanki, że stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły tylko jednego środka spożywczego. Stąd stopień szkodliwości czynu oceniono jako niski (znikomy).

Ustalając zakres naruszenia Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że informacje o producencie i składzie środków spożywczych stanowią najważniejsze elementy jakości handlowej. Stąd uznał, że stwierdzone nieprawidłowości, w szczególności brak wykazu składników, były znaczące zarówno z punktu widzenia właściwości produktów, jak i regulacji przepisów prawa żywnościowego - naruszone wymagania w zakresie oznakowania stanowiły podstawową część wymagań przewidzianych dla tego rodzaju produktów (środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań). Z drugiej strony uwzględniono, że z uwagi na rodzaj produktu i uwidocznioną nazwę opisującą jego właściwości wpływające na wybór konsumentów, interes konsumenta finalnego został naruszony tylko nieznacznie. Z powyższych względów zakres naruszenia oceniono jako niewielki (znikomy).

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych organ wziął pod uwagę, że przedsiębiorca nie był dotąd kontrolowany w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Dodatkowo uwzględniono, że stwierdzone nieprawidłowości zostały niezwłocznie usunięte.

Biorąc pod uwagę kryterium wielkości obrotów i przychodu przedsiębiorcy, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej na podstawie oświadczenia uzyskanego w toku kontroli stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015r., poz. 584 ze zm.), strona należy do kategorii średnich przedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że jej udział w obrocie rynkowym jest znaczny. Z powyższych względów organ odstąpił od ustalania kwotowej wartości obrotów strony, uznając iż informacja w tym zakresie nie będzie miała wpływu na dokonaną ocenę przedmiotowej przesłanki i wynik postępowania administracyjnego. Uznano ponadto, że posiadane dane o kategorii przedsiębiorcy są w tym przypadku wystarczające do zakończenia sprawy administracyjnej, co pozostaje w zgodzie z zasadą szybkości postępowania, według której organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

Oceniając z kolei wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych organ uwzględnił wartość środka spożywczego pod nazwą paszteciki z kapustą i grzybami zakwestionowanego z powodu niewłaściwego oznakowania w miejscu sprzedaży, stanowiącą w toku kontroli kwotę w wysokości 15,75 zł.

Po analizie wszystkich opisanych wyżej okoliczności stwierdzono, że w sprawie nie ma podstaw do wymierzenia kary pieniężnej z art. 40a ust. 1 pkt. 3 ustawy o jakości. Uwzględniając niewielką wartość zakwestionowanego produktu w stosunku do kary minimalnej przewidzianej w ustawie o jakości, a także dokonaną ocenę stopnia szkodliwości czynu, zakresu naruszenia oraz dotychczasowej działalności podmiotu, wskazującą na znikome naruszenie interesów konsumentów, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że wymierzenie kary choćby w najniższym jej wymiarze naruszyłoby zasadę proporcjonalności określoną w art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002.

W myśl przepisu art. 40a ust. 5c ustawy o jakości w przypadku niskiego stopnia szkodliwości czynu, niewielkiego zakresu naruszenia lub braku stwierdzenia istotnych uchybień w dotychczasowej działalności podmiotu można odstąpić od wymierzenia kar pieniężnych, o których mowa w ust. 1-3a. Zgodnie z art. 40a ust. 5d ustawy o jakości, o odstąpieniu od wymierzenia kar pieniężnych, o którym mowa w ust. 5c, rozstrzyga, w drodze decyzji wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W świetle art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Stąd Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej orzekł jak w sentencji.

Pouczenie:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kpa stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Z up. Zachodniopomorskiego

Wojewódzkiego Inspektora

Inspekcji Handlowej

Andrzej Kuśpiel

Dyrektor Delegatury

.........................................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

5