Informacja o wynikach kontroli prawidłowości działania zakładów świadczących usługi cateringowe dla szpitali

Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie wraz z Delegaturą

w Koszalinie przeprowadził łącznie na terenie województwa zachodniopomorskiego
9 kontroli u 8 przedsiębiorców w zakresie kontroli prawidłowości funkcjonowania zakładów świadczących usługi cateringowe dla szpitali zgodnie z wytycznymi Prezesa UOKiK.

Przedsiębiorców do kontroli urzędowych wytypowano w oparciu o sporządzoną przez Państwową Inspekcję Sanitarną listę firm oraz zgłoszenie Zachodniopomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.

Nieprawidłowości stwierdzono u 2 przedsiębiorców (w trzech kontrolach).

Ogółem skontrolowano 66 partii produktów, w tym 9 partii materiałów do kontaktu
z żywnością, z czego zakwestionowano 3 partie produktów po upływie terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej trwałości.

 

IDENTYFIKOWALNOŚĆ  PRODUKTÓW         

U wszystkich przedsiębiorców sprawdzono przestrzeganie przepisu art. 18 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28.01.2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U.UE. L.02.31.1 ze zm.).

Badaniem objęto 37 partii poprzez sprawdzenie dokumentów dostaw umożliwiających łatwą identyfikację dostawców produktów będących na stanie magazynowych, jak i gotowych posiłków.

Okazano faktury zakupu na produkty będące na stanie magazynowym u przedsiębiorcy służące do przygotowania posiłku, za wyjątkiem 1 partii, na którą wydano żądanie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 1 i 12 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.) w celu okazania faktur zakupu.

W toku kontroli wydano również 4 żądania w celu okazania faktur na sprzedaż posiłków (zestawów obiadowych pobranych do badań laboratoryjnych).

Do dnia sporządzenia informacji nie otrzymano  od trzech przedsiębiorców faktur sprzedaży.

 

OCENA JAKOŚCIOWA SUROWCÓW, PÓŁPRODUKTÓW I POTRAW

Badania próbek produktów przeprowadzono w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Poznaniu, gdzie dokonano sprawdzenia cech organoleptycznych, fizykochemicznych, w zakresie masy/objętości oraz identyfikacji gatunkowej w odniesieniu do deklaracji producentów oraz obowiązujących przepisów.

W powyższym zakresie zbadano 8 partii wyrobów kulinarnych, w tym 3 partie w zakresie identyfikacji gatunkowej.

Dokonano również oceny organoleptycznej przeprowadzonej na miejscu w toku kontroli, gdzie badaniu poddano 9 partii wyrobów. Nieprawidłowości nie stwierdzono.

 

III. WERYFIKACJA MASY NETTO LUB OBJĘTOŚCI NETTO, LICZBY PORCJI

W trakcie kontroli dokonano przeważenia poporcjowanych przetworów mięsnych (wędlin) przygotowanych na śniadania lub kolację, kotletów pożarskich przygotowanych na obiad, zestawu obiadowego (zupa, drugie danie z surówką) oraz w jednym przypadku dodatkowo masła.
W wyniku przeprowadzonych czynności nieprawidłowości nie stwierdzono. Badaniem objęto 9 partii wyrobów.

 

IV. LEGALIZACJA NARZĘDZI POMIAROWYCH

Nieprawidłowości w powyższym zakresie stwierdzono u  1 przedsiębiorcy, gdzie znajdowały się w użytkowaniu 2 wagi elektroniczne z nieważnym dowodem kontroli metrologicznej „CE 10”.

W związku z powyższym :

• osobę odpowiedzialną ukarano mandatem karnym za wykroczenie z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o miarach,
• skierowano wystąpienie pokontrolne do kontrolowanego przedsiębiorcy z  wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień,

Do dnia sporządzenia informacji kontrolowany nie udzielił odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne.

 

V. PRAWIDŁOWOŚĆ  OZNAKOWANIA ŻYWNOŚCI

Prawidłowość oznakowania sprawdzono w oparciu o niżej wymienione przepisy:

• - rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U.UE. L.2011. 304.18. ze zm.),
• - ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. 2015 r.  poz. 678 ze zm.);
• - rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L.2002.31.1 ze zm.),
• - rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz.29),
• - rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej (Dz. U. nr 83, poz. 772);
• - rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. UE L.2008. 354. 16, z poźn.zm).

Ogółem kontrolą objęto 32 partie żywności, nie kwestionując badanych partii.

 

VI. PRAWIDOWOŚĆ STOSOWANIA MATERIAŁÓW I WYROBÓW DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ

W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Badaniem objęto 9 partii wyrobów.

Naczynia  jednorazowego użytku  w zakresie oznakowania spełniały wymagania dla materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością określone w art. 15  rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylające dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG (Dz. U.UE.L.2004. 338.4 ze zm.).

Wyroby te były oznaczone symbolem graficznym, którego wzór określa załącznik II do ww. rozporządzenia.

Ustalono również, że zachowane były wymogi dotyczące możliwości „śledzenia” ww. wyrobów zgodnie z art. 17 cytowanego wyżej rozporządzenia, co stwierdzono na podstawie ich oznakowania  i okazanych dokumentów dostawy.

 

VII. PRZESTRZEGANIE WARUNKÓW MAGAZYNOWANIA ORAZ OKRESÓW WAŻNOŚCI

Przestrzeganie przepisów rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U.UE.L2004. 139.1 ze zm.) sprawdzono u wszystkich przedsiębiorców i nie stwierdzono nieprawidłowości.

U jednego przedsiębiorcy stwierdzono w obrocie 3 partie towarów po upływie terminu przydatności do spożycia i daty minimalnej trwałości o łącznej wartości 46,00 zł .

Powyższe stanowi naruszenie przepisów art. 52 ustawy z dnia 25.08.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015, poz. 594 ze zm.).

 W związku z powyższym:

• osobę odpowiedzialną ukarano mandatem karnym za wykroczenie z art. 100 ust.1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia;
• skierowano informację do właściwego terytorialnie  organu Inspekcji Sanitarnej;

Produkty zakwestionowane zostały wycofane z obrotu w toku kontroli.

 

VIII.   IDENTYFIKACJA  PRZEDSIĘBIORCY

W trakcie przeprowadzonych kontroli u wszystkich kontrolowanych przedsiębiorców dokonano identyfikacji przedsiębiorcy zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.). Identyfikacji kontrolowanych przedsiębiorców dokonano w oparciu o odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego i w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji
o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Nieprawidłowości w badanym zakresie nie stwierdzono.

 

IX.  PRZESTRZEGANIE  PRZEPISÓW USTAWY  O BEZPIECZEŃSTWIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA

Sprawdzono przestrzeganie postanowienia art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia ( Dz. U. z 2015 r., poz. 594 ze zm.) dotyczącego przechowywania i udostępniania na żądanie organów urzędowej kontroli żywności orzeczeń lekarskich wydawanych osobom bezpośrednio stykającym się z żywnością. Wszyscy kontrolowani przedsiębiorcy przechowywali aktualne orzeczenia lekarskie osób bezpośrednio stykających się z żywnością.

 

INNE ZAGADNIENIA

 

Wszyscy kontrolowani przedsiębiorcy prowadzący działalność gastronomiczną w formie cateringu sporządzają i dostarczają całodzienne wyżywienie dla pacjentów hospitalizowanych
zgodnie z  zapisami w umowach.

Z treści umów wprost wynika szczegółowy zakres wymagań stawianych wykonawcy
i system świadczenia usług. W każdej umowie przewidziane są kary umowne za niewykonanie danej, przewidzianej w umowie usługi, czy nienależyte wykonywanie przedmiotu umowy.

Posiłki sporządzane są pod nadzorem dietetyka przedsiębiorcy, jak również osoby wytypowanej przez Szpital. Jadłospis dekadowy przedkłada przedsiębiorca w zależności od zapisu w umowie co najmniej 5 lub 2 dni przed jego realizacją w celu zatwierdzenia go przez osobę wyznaczoną przez Szpital. Posiłki wydawane są w ustalonych porach, ilość wydawanych posiłków każdego dnia jest ustalana i sprawdzana przez obie strony umowy. Jadłospisy wraz
 z wykazem alergenów dostarczane są na oddziały Szpitala. Serwowane posiłki powinny posiadać określoną temperaturę, która jest monitorowana i opisywana na specjalnych formularzach arkuszy monitorowania. Posiłki dostarczane są na poszczególne oddziały Szpitali środkiem transportu, na który przedsiębiorcy posiadają decyzje PPIS. Placówki są pod stałym nadzorem Inspekcji Sanitarnej.

Przedsiębiorcy zobowiązani są do odpowiedzialności za stan sanitarno-epidemiologiczny pomieszczeń służących do przygotowywania posiłków i przechowywania żywności, maszyn i urządzeń stanowiących wyposażenie kuchni, i kuchenek oddziałowych, jak również do zagwarantowania posiłków pełnowartościowych o odpowiedniej wartości energetycznej
i odżywczej, o odpowiednich walorach smakowych, zgodnych z umowami i normami obowiązującymi w ochronie zdrowia.

Kontrola ze strony szpitala (zgodnie z zapisem w umowach) dokumentuje nienależyte wykonanie usługi w odpowiednich protokołach. Wszelkie uwagi pochodzące ze strony Szpitala usuwane są na bieżąco. W toku kontroli nie okazano zapisów zgłaszanych przez Szpitale odnośnie uchybień ze strony przedsiębiorców. Kontrole ze strony Szpitali kształtują się różnie.
W przypadku niektórych przedsiębiorców ich częstotliwość zapisana jest w umowie natomiast
u innych w zależności od zapotrzebowania ze strony szpitali.

Reklamacje w zakresie jakości usług zgłaszane przez oddziały szpitalne oraz chorych usuwane są natychmiast. Ustalono, że skargi mogą być przyjmowane ustnie bądź w formie odpowiednich arkuszy ustalonych przez Szpitale. W trakcie kontroli nie odnotowano reklamacji, bądź zwrotów żywności ze strony zleceniodawców.

Szkolenia personelu odbywają się w zależności od zajmowanego stanowiska różnie
u każdego z kontrolowanych przedsiębiorców, przeważnie na bieżąco.

Podmioty działające na rynku spożywczym w obszarze cateringu przeważnie wywiązują się z warunków zawartych w umowach. Jednakże zdarzają się nieprawidłowości w tym obszarze, które w miarę możliwości starają się natychmiast usuwać, zwiększając przy tym nadzór nad realizacją postanowień umowy.

 

NIEPRAWIDŁOWOŚCI ODNOTOWANO U DWÓCH PRZEDSIĘBIORCÓW (W TRZECH KONTROLACH):

 

U  jednego przedsiębiorcy  zweryfikowano umowę, w której zgodnie z treścią  załącznika do ww. umowy był  m.in. zapis :

• - „zamawiający nie wyraża zgody na zastosowanie w posiłkach produktów seropodobnych”, podczas, gdy w magazynie stwierdzono:

produkt seropodobny w ilości 14 kg,

produkt seropodobny topiony kremowy w ilości 8kg,

• -  „zamawiający nie wyraża zgody na planowanie potraw oraz produktów w skład, których wchodzi mięso oddzielanie mechanicznie MOM (z uwagi na niską wartość odżywczą oraz dużą zawartość tłuszczu)”, podczas, gdy w magazynie stwierdzono:

parówki w ilości 6,440 kg, które w swoim składzie zawierały między innymi „mięso oddzielone mechanicznie z kurcząt 27%” i „mięso oddzielone mechanicznie z kaczki 13%”,

gulasz w ilości 10,320 kg, który zawierał w swoim składzie między innymi „mięso oddzielone mechanicznie z kaczki 7%” i „mięso oddzielone mechanicznie z kurczaka 7%”.

W toku kontroli osoba upoważniona zobowiązała się dołożyć większej staranności przy przyjmowaniu towarów w celu wyeliminowania ww. nieprawidłowości.

U tegoż samego przedsiębiorcy świadczącego usługi całodobowego żywienia pacjentów przebywających w innym szpitalu.

W trakcie kontroli ustalono, że pomimo zapisu w załączniku do umowy który stanowił, iż „każdy posiłek podstawowy (śniadanie, obiad i kolacja) z tzw. diety normalnej, oraz innej diety musi zawierać między innymi dodatek warzyw i owoców”,  w przypadku wyrywkowo sprawdzonej diety normalnej warzywa serwowane były tylko 3 razy w przypadku śniadań i 3 razy w przypadku  kolacji (powyższe ustalono na podstawie okazanego jadłospisu dekadowego).

W związku z powyższym:

• - skierowano wystąpienie pokontrolne  do przedsiębiorcy łączne z dwóch kontroli z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień;
• - skierowano  2 pisma do dyrektorów szpitali informujące o ustaleniach kontroli;
• - poinformowano właściwy PPIS.

Do dnia sporządzenia informacji kontrolowany jeszcze nie udzielił odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne.

 U  drugiego przedsiębiorcy, świadczącego usługi w zakresie żywienia pacjentów Szpitala

W trakcie kontroli zweryfikowano prawidłowość serwowania wymaganych przez zamawiającego  posiłków i minimalne wymagania ilościowe ujęte w umowie w oparciu
o przedłożony dekadowy jadłospis  i ustalono, że pomimo zapisu w załączniku umowy „ w jadłospisie należy zawrzeć zupę mleczną: 400ml”, w przedłożonym w trakcie kontroli jadłospisie dekadowym zupa mleczna była w ilości 350ml, a mimo zapisu, że „warzywa  i owoce dla każdej diety do śniadania i kolacji”, produkty te były zastosowane tylko 3 razy.

Ustalono również, że pojemniki do transportu żywności nie były oznakowane dodatkowo: rodzajem diety, opisem zawartości oraz ilości porcji, co było niezgodne z paragrafem  załącznika do umowy.

W związku z powyższym:

• - skierowano wystąpienie pokontrolne do przedsiębiorcy z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych uchybień;
• - nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 400,00zł,
• - skierowano pismo do dyrektora szpitala informujące o ustaleniach kontroli;
• - poinformowano właściwy PPIS.

Do dnia sporządzenia informacji kontrolowany nie udzielił odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne.

Dyrektor Szpitala w odpowiedzi na otrzymane pismo poinformował, iż objętość zupy mlecznej zwiększono do 400 ml, zwiększono ilość surowych dodatków warzywnych i owocowych do śniadań i kolacji oraz oznakowano dodatkowo pojemniki do transportu żywności. Ponadto podjęto działania zwiększające nadzór nad realizacją postanowień umowy.

Podsumowanie

Materiały z kontroli wykazały nieprawidłowości  u 2 skontrolowanych przedsiębiorców w toku trzech kontroli.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: stosowania w obrocie narzędzi pomiarowych
z nieważnymi dowodami kontroli metrologicznej, używania towarów przeterminowanych, nieprzestrzegania postanowień zawartych w umowach.

Mając na uwadze ujawnione nieprawidłowości i dobro pacjentów- konsumentów zasadne jest kontynuowanie kontroli zakładów świadczących usługi cateringowe dla szpitali.     

Materiały z przeprowadzonych kontroli dały podstawę do :

• skierowania wystąpień pokontrolnych do 2 przedsiębiorców (z trzech spraw).
• skierowania 3 pism informacyjnych do dyrektorów szpitali,
• skierowania3 informacji o wynikach kontroli do właściwych  terytorialnie organów Inspekcji Sanitarnej.

 

Beata Manios- rzecznik Inspekcji Handlowej  w Szczecinie
tel. 0-91 4225239 wew. 36