DECYZJA nr ZKŻ.8361.135.2015

Koszalin, dn. 23 maja 2016r.

Zachodniopomorski Wojewódzki
Inspektor Inspekcji Handlowej
ul. Wały Chrobrego 4
70-502 Szczecin

Joanna Burak-Kubińska
Firma przedsiębiorcy:
Novatim Ośrodek Wypoczynkowy Nemo Joanna Burak-Kubińska
ul. Lotnicza 1
78-111 Sianożęty

DECYZJA nr ZKŻ.8361.135.2015
o odstąpieniu od wymierzenia kary

Na podstawie przepisu art. 40a ust. 5c w związku z art. 40a ust. 5d ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016r., poz. 23), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej odstępuje od wymierzenia przedsiębiorcy Joannie Burak-Kubińskiej wykonującej działalność gospodarczą pod firmą Novatim Ośrodek Wypoczynkowy Nemo Joanna Burak-Kubińska w Sianożętach przy ul. Lotniczej 1  kary pieniężnej, o której mowa w art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, z tytułu wprowadzenia do obrotu zestawu obiadowego o wartości 40 zł, w skład którego wchodziły – zupa pomidorowa z ryżem, gulasz wieprzowy z kaszą jęczmienną oraz surówka z ogórków kiszonych,  niespełniającego wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ww. ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29 ze zm.), gdyż w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nie podano wykazu składników.

Uzasadnienie

W dniach 24 i 31.08.2015r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.), art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013r., poz. 1069 ze zm.) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.), działając na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia  kontroli nr ZKŻ/U-171/2015, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy Joanny Burak-Kubińskiej, zwanej dalej również „stroną”, w stołówce w ośrodku wczasowym NEMO w Sianożętach przy ul. Lotniczej 1.

W toku kontroli stwierdzono wprowadzenie do obrotu zestawu obiadowego oferowanego do sprzedaży bez opakowania, o wartości 40 zł,  wyprodukowanego przez kontrolowanego przedsiębiorcę, na który składały się następujące potrawy: zupa pomidorowa z ryżem, gulasz wieprzowy z kaszą jęczmienną oraz surówka z ogórków kiszonych i stwierdzono, że w miejscu  sprzedaży, na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu, nie podano wykazu składników, co stanowiło naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29 ze zm.), dalej również „rozporządzenia w sprawie znakowania”.

W związku z powyższym stwierdzono, że taki stan faktyczny nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 678 ze zm.), dalej „ustawy o jakości”.  

Ujawnione w toku kontroli uchybienie zostało usunięte niezwłocznie w toku kontroli poprzez uwidocznienie w ogólnodostępnym cenniku m.in. wykazu składników oferowanych wyrobów kulinarnych.

W związku z powyższymi ustaleniami, pismem z dnia 29.04.2016r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę Joannę Burak-Kubińską, o  wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. środków spożywczych niewłaściwej jakości handlowej.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów. Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29 ze zm.), w przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się  wykaz składników - zgodnie z  art. 18-20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia. Zgodnie z § 19 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku zakwestionowanego zestawu obiadowego zawierającego zupę pomidorową z ryżem, gulasz wieprzowy z kaszą jęczmienną oraz surówkę z ogórków kiszonych, oferowanego do sprzedaży bez opakowania w związku z ustaleniami kontroli stwierdzono, że brak w miejscu jego sprzedaży wykazu składników stanowi naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

W myśl przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. W świetle z kolei przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o jakości wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Niespełniające wymagań przepisów rozporządzenia w sprawie znakowania środki spożywcze są artykułami rolno-spożywczymi niewłaściwej jakości handlowej, a stan faktyczny polegający na naruszeniu tych przepisów stanowi naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy o jakości. Wprowadzenie ich do obrotu skutkuje odpowiedzialnością z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości.

Ustawa o jakości stanowi w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty prowadzące przedsiębiorstwo spożywcze i podmioty działające na rynku pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

Dodatkowo, w myśl art. 8 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.), zwanego również „rozporządzeniem nr 1169/2011”, podmiotem działającym na rynku spożywczym odpowiedzialnym za informację na temat żywności jest podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy lub - jeżeli ten podmiot nie prowadzi działalności w Unii - importer danego środka na rynek Unii.

W myśl art. 8 ust. 2 tego rozporządzenia, podmiot działający na rynku spożywczym odpowiedzialny za informację na temat żywności zapewnia obecność i rzetelność informacji na temat żywności zgodnie z mającym zastosowanie prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz z wymogami odpowiednich przepisów krajowych.

Przepis art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 1169/2011 stanowi natomiast, że bez uszczerbku dla ust. 2-4 podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają przestrzeganie w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą wymogów prawa dotyczącego informacji na temat żywności i odpowiednich przepisów krajowych mających znaczenie dla ich działalności i upewniają się, że wymogi te są spełnione.

W świetle powyższego przedsiębiorca Joanna Burak-Kubińska ponosi odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej jako podmiot odpowiedzialny za informacje na temat żywności.

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, wielkość jego obrotów oraz przychodu, a także wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych, uwzględniając dodatkowo przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Wykonując dyspozycję ww. przepisów w odniesieniu do zakwestionowanego zestawu obiadowego, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia go do obrotu uznał, że brak uwidocznienia wykazu składników w miejscu sprzedaży wyrobów kulinarnych narusza interes konsumentów w zakresie prawa do informacji, gdyż pozbawia ich istotnej i podstawowej wiedzy o nabywanych środkach spożywczych, tj. o wszystkich składnikach wykorzystanych do produkcji tych środków spożywczych i obecnych w nich w momencie oferowania konsumentowi finalnemu. Uniemożliwia tym samym porównanie tych środków spożywczych z innymi znajdującymi się w obrocie i odróżnienie ich od innych, a przez to ogranicza konsumentom dokonanie świadomego wyboru określonych produktów zgodnych z ich oczekiwaniami. Dodatkowo – brak wykazu składników może godzić w zdrowotny interes konsumentów z uwagi na możliwą obecność w potrawach substancji lub produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji. Z drugiej strony przy ocenie przedmiotowej przesłanki wymiaru kary uwzględniono, że nazwy potraw wchodzących w skład zestawu obiadowego pozwalają na identyfikację rodzaju oferowanych środków spożywczych i charakteryzują ogólnie ich właściwości.

Ustalając zakres naruszenia Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że informacja o składzie środków spożywczych stanowi jeden z najważniejszych elementów jakości handlowej. Stąd uznał, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na braku wykazu składników była znacząca zarówno z punktu widzenia właściwości produktów, jak i interesów konsumentów, a naruszone wymagania w zakresie oznakowania stanowiły podstawową część wymagań przewidzianych w przepisach prawa żywnościowego dla tego rodzaju produktów (środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań). Z drugiej strony uwzględniono, że brak wykazu składników był jedyną nieprawidłowością dotyczącą przedmiotowego zestawu obiadowego. Przeprowadzone w toku kontroli badania organoleptyczne poszczególnych potraw wchodzących w jego skład nie wykazały niezgodności z deklaracją producenta.

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych organ wziął pod uwagę, że przedsiębiorca nie był dotąd kontrolowany w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Dodatkowo uwzględniono, że przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą polegającą na przygotowywaniu i podawaniu posiłków w stołówce przez krótki okres czasu, tj. od czerwca 2015r. – jak wynika ze złożonego oświadczenia, a stwierdzone nieprawidłowości usunął niezwłocznie w toku kontroli.

Biorąc pod uwagę kryterium wielkości obrotów i przychodu przedsiębiorcy, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej na podstawie oświadczenia uzyskanego w toku kontroli stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015r., poz. 584 ze zm.), strona należy do kategorii mikroprzedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że jej udział w obrocie rynkowym jest najmniejszy spośród wszystkich innych kategorii przedsiębiorców, o których mowa w ww. ustawie. Z tego też względu organ odstąpił od ustalania kwotowej wartości obrotów strony, uznając iż informacja w tym zakresie nie będzie miała wpływu na dokonaną ocenę przedmiotowej przesłanki i wynik postępowania administracyjnego. Uznano ponadto, że posiadane dane o kategorii przedsiębiorcy są w tym przypadku wystarczające do zakończenia sprawy administracyjnej, co pozostaje w zgodzie z zasadą szybkości postępowania, według której organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

Oceniając z kolei wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych organ uwzględnił wartość zestawu obiadowego niewłaściwej jakości handlowej, stanowiącą w toku kontroli kwotę w wysokości 40 zł.

Po analizie wszystkich opisanych wyżej okoliczności stwierdzono, że w sprawie nie ma podstaw do wymierzenia kary pieniężnej z art. 40a ust. 1 pkt. 3 ustawy o jakości. Uwzględniając niewielką wartość zakwestionowanego produktu w stosunku do kary minimalnej przewidzianej w ustawie o jakości, a także dokonaną ocenę dotychczasowej działalności podmiotu, wskazującą na znikome naruszenie interesów konsumentów, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że wymierzenie kary choćby w najniższym jej wymiarze naruszyłoby zasadę proporcjonalności określoną w art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002.

W myśl przepisu art. 40a ust. 5c ustawy o jakości w przypadku niskiego stopnia szkodliwości czynu, niewielkiego zakresu naruszenia lub braku stwierdzenia istotnych uchybień w dotychczasowej działalności podmiotu można odstąpić od wymierzenia kar pieniężnych, o których mowa w ust. 1-3a. Zgodnie z art. 40a ust. 5d ustawy o jakości, o odstąpieniu od wymierzenia kar pieniężnych, o którym mowa w ust. 5c, rozstrzyga, w drodze decyzji wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W świetle art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Stąd Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, biorąc pod uwagę ocenę dotychczasowej działalności podmiotu, orzekł jak w sentencji.

Pouczenie:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kpa stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Z up. Zachodniopomorskiego
Wojewódzkiego Inspektora
Inspekcji Handlowej
Andrzej Kuśpiel
Dyrektor Delegatury