DECYZJA nr ZKŻ.8361.75.2015

Koszalin, dnia 30 października 2015 r.

 

Zachodniopomorski Wojewódzki
Inspektor Inspekcji Handlowej
ul. Wały Chrobrego 4
70-502 Szczecin

………………………………………..
(pieczęć nagłówkowa organu Inspekcji Handlowej)

 

 „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców

ul. Pl. Ks. Kard. Wyszyńskiego nr 4

76-100 Sławno

 

 

DECYZJA nr ZKŻ.8361.75.2015
wymierzająca karę pieniężną

 

Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 678) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013, poz. 267 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wymierza przedsiębiorcy „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców z siedzibą w Sławnie, karę pieniężną w wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu 10 partii pieczywa bez opakowań o wartości 140,43 zł, nieodpowiadającego wymaganiom określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 678) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29) z uwagi na niepodanie w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu wykazu składników.

Uzasadnienie

 

W dniach 08 i 14.05.2015r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (aktualnie Dz. U. z 2015 r., poz. 678) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.), działając na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia  urzędowej kontroli żywności nr ZKŻ/U-91/2015, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców z siedzibą w Sławnie,  zwanego dalej również „stroną”, wykonującego działalność gospodarczą w sklepie spożywczo-przemysłowym nr 6 w Sławnie przy ul. Gdańskiej 11.

 

W toku kontroli stwierdzono wprowadzenie do obrotu 10 partii pieczywa oferowanego do sprzedaży bez opakowań, o wartości 140,43 zł i ustalono, że w miejscu sprzedaży tego pieczywa, na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu, nie podano informacji o wykazie składników, co stanowi naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29), dalej „rozporządzenia w sprawie znakowania”, a przez to nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1  ustawy z dnia 21.12.2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych  (Dz. U. z 2015 r., poz. 678), dalej „ustawy o jakości”. Dotyczyło to pieczywa wyprodukowanego przez Zakład Piekarniczo – Ciastkarski, ul. Polanowska 45B, 76-100 Sławno, pod nazwami:

- chleb mieszany Mazowiecki a’500g,

- chlebek razowy a’350g,

- chleb razowy a’500g,

- chleb wieloziarnisty a’450g,

- chleb żytni ze słonecznikiem a’500g,

- bułki wyborowe a’50g,

- bułki poznańskie a’90g,

- bułki poznańskie a’50g,

- bułki grahamki a’50g,

- rogale zwykłe z makiem a’100g.

W miejscu sprzedaży ww. pieczywa podano natomiast informacje dotyczące nazwy środka spożywczego, nazwy producenta oraz masy jednostkowej.

 

Mając na uwadze ustalenia kontroli, do kontrolowanego przedsiębiorcy (strony w niniejszym postępowaniu) wystosowano wystąpienie pokontrolne. W odpowiedzi na wystąpienie pismem z dnia 17.06.2015r. (data doręczenia organowi 22.06.2015r.) kontrolowany poinformował o planowanym sposobie usunięcia uchybień poprzez sporządzenie kart produktów szczegółowo opisujących wykaz składników nieopakowanego pieczywa.

 

W związku z powyższym, pismem z dnia 12.10.2015r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę o  wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. środków spożywczych niewłaściwej jakości handlowej.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów. Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia.

 

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

 

Zgodnie z § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie znakowania, w przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się  wykaz składników - zgodnie z  art. 18-20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia. Zgodnie z § 19 ust. 2 tego rozporządzenia informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu.

 

Mając na uwadze powyższe, w przypadku zakwestionowanych 10 partii pieczywa bez opakowań, w związku z ustaleniami kontroli stwierdzono w niniejszym postępowaniu, że brak w miejscu ich sprzedaży wykazu składników stanowi naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

 

W myśl przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. W świetle z kolei przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o jakości wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

 

Niespełniające wymagań przepisów rozporządzenia w sprawie znakowania środki spożywcze są artykułami rolno-spożywczymi niewłaściwej jakości handlowej, a stan faktyczny polegający na naruszeniu tych przepisów stanowi naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy o jakości.

 

Ustawa o jakości nakłada na wprowadzających artykuły rolno-spożywcze do obrotu obowiązek zachowania wymagań w zakresie ich jakości handlowej, stanowiąc jednocześnie w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania. Przytoczona definicja wskazuje krąg podmiotów odpowiedzialnych za jakość artykułów rolno-spożywczych, wliczając do nich obok producentów tych artykułów, również każde następne ogniwo handlu detalicznego.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

 

Dodatkowo, w myśl art. 8 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004(Dz. U. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.), zwanego również „rozporządzeniem nr 1169/2011”, obowiązującego od 13 grudnia 2014r., podmioty działające na rynku spożywczym, które nie mają wpływu na informacje na temat żywności, nie mogą dostarczać żywności, o której wiedzą lub w stosunku do której mają podejrzenia – w oparciu o informacje posiadane w ramach działalności zawodowej, że jest niezgodna z mającym zastosowaniem prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz wymaganiami odpowiednich przepisów.

 

Przepis art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 1169/2011 stanowi natomiast, że bez uszczerbku dla ust. 2-4 podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają przestrzeganie w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą wymogów prawa dotyczącego informacji na temat żywności i odpowiednich przepisów krajowych mających znaczenie dla ich działalności i upewniają się, że wymogi te są spełnione.

 

W świetle powyższego przedsiębiorca „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców z siedzibą w Sławnie odpowiada za jakość handlową wprowadzanych przez siebie do obrotu artykułów rolno-spożywczych.

 

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych i wielkość jego obrotów, uwzględniając również przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

 

Wykonując dyspozycję ww. przepisów w odniesieniu do zakwestionowanych artykułów rolno-spożywczych, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia ich do obrotu uznał, że w przypadku wyrobów oferowanych luzem oznakowanie w miejscu sprzedaży stanowi praktycznie jedyne źródło informacji dla nabywcy o rodzaju i właściwościach środka spożywczego. W związku z tym uznano, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na braku wykazu składników w miejscu sprzedaży pieczywa narusza interes konsumentów w zakresie prawa do rzetelnej i podstawowej informacji o tego rodzaju produktach, mogącej mieć zasadniczy wpływ na dokonany wybór określonego środka spożywczego oraz na odróżnienie go od podobnych znajdujących się w obrocie. Dodatkowo – nie pozwala na pełne scharakteryzowanie produktów ze względu na wyróżniające je cechy istotne z punktu widzenia zdrowotnego interesu konsumentów z uwagi na możliwą obecność w nich substancji lub produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji.

 

Przy ocenie stopnia zawinienia Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że strona jako przedsiębiorca profesjonalnie i fachowo zajmuje się obrotem artykułami rolno-spożywczymi. Z tego też względu strona powinna wykazać się znajomością przepisów prawa żywnościowego szczególnie w zakresie oznakowania oferowanych przez siebie artykułów rolno-spożywczych i dbałością o przestrzeganie tych przepisów. W przedmiotowej sprawie stwierdzić należy, że na powstanie ujawnionych w trakcie kontroli nieprawidłowości w odniesieniu do zakwestionowanych partii środków spożywczych bez opakowań bezpośredni wpływ miała strona poprzez swoje zaniechanie skutkujące brakiem uwidocznienia właściwych informacji w miejscu sprzedaży. Stwierdzone braki w oznakowaniu były ewidentne, a niedopuszczenie do ich wystąpienia leżało wyłącznie w mocy strony, która powinna przeszkolić podległy sobie personel w zakresie obowiązujących przepisów, wyposażyć w odpowiednie środki do ich przestrzegania oraz upewniać się, że wymogi przewidziane w tych przepisach są spełnione. Z drugiej strony przyjęto przy ocenie przedmiotowej przesłanki, że przedsiębiorca zobowiązał się do uzupełnienia brakujących informacji.   

 

Ustalając z kolei zakres naruszenia wymagań jakości handlowej organ ocenił, że informacja o składzie środków spożywczych stanowi jeden z najważniejszych elementów jakości handlowej. Stąd uznał, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na braku wykazu składników była istotna zarówno z punktu widzenia właściwości produktów, jak i interesów konsumentów, a naruszone wymagania w zakresie oznakowania stanowiły podstawową część wymagań przewidzianych w przepisach prawa żywnościowego dla tego rodzaju produktów (środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań).

 

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych organ wziął pod uwagę, że podczas kontroli przeprowadzonej wcześniej u przedsiębiorcy nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

 

Biorąc pod uwagę piąty czynnik wpływający na wymiar kary pieniężnej, tj. kryterium wielkości obrotów, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej na podstawie oświadczenia uzyskanego w toku kontroli stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015, poz. 584 ze zm.), strona należy do kategorii średnich przedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że jej udział w obrocie rynkowym jest znaczny. Z tego też względu organ odstąpił od ustalania kwotowej wartości obrotów strony, uznając iż informacja w tym zakresie nie będzie miała wpływu na dokonaną ocenę przedmiotowej przesłanki i wymiar kary pieniężnej. Uznano ponadto, że posiadane dane o kategorii przedsiębiorcy są w tym przypadku wystarczające do zakończenia sprawy administracyjnej, co pozostaje w zgodzie z zasadą szybkości postępowania, według której organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

 

Mając na uwadze opisane wyżej okoliczności, a także uwzględniając fakt, że najniższy możliwy wymiar kary za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej wynosi 500 zł, górną granicę stanowi natomiast pięciokrotna wartość korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie do obrotu produktów o niewłaściwej jakości handlowej, która w tym przypadku wynosi 702,15 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że w sprawie uzasadnione jest wymierzenie na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono wymagania art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy na stwierdzone nieprawidłowości, rodzaj i wartość artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej oraz dokonaną ocenę stopnia szkodliwości czynu wskazującą na naruszenie interesów konsumentów, a dalej – ocenę stopnia zawinienia i zakresu naruszenia, wymierzona kwota kary spełnia powyższe wymagania.

 

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zgodnie z kolei z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości karę pieniężną, o której mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W związku z powyższym organ orzekł jak w sentencji.

 

Pouczenia:

1.   Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015r., poz. 613), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

 

W przypadku wniesienia odwołania od niniejszej decyzji nie należy uiszczać kary pieniężnej do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy.

 

2.   Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

 

Z up. Zachodniopomorskiego
Wojewódzkiego Inspektora
Inspekcji Handlowej
Andrzej Kuśpiel
Dyrektor Delegatury
..................................................................
(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska
służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

 

 

Otrzymują:

1. „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców, ul. Pl. Ks. Kard. Wyszyńskiego nr 4, 76-100 Sławno,
2. aa.