ZBŻ.8361.240.2013,ZKŻ.8361.9.2014.J-30.2014

Koszalin, dnia 12 czerwca 2014 r.

Zachodniopomorski Wojewódzki

Inspektor Inspekcji Handlowej

ul. Wały Chrobrego 4

70-502 Szczecin

Sklep Osiedlowy

Danuta Kaczmarek, Andrzej Kaczmarek

Spółka jawna

ul. Żeromskiego nr 2

76–032 Mielno

DECYZJA 

 ZBŻ.8361.240.2013,ZKŻ.8361.9.2014.J-30.2014

wymierzająca karę pieniężną

Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014, poz. 669) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013, poz. 267 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wymierza przedsiębiorcy Sklep Osiedlowy Danuta Kaczmarek, Andrzej Kaczmarek Spółka jawnaz siedzibą w Mielnie przy ul. Żeromskiego 2,  karę pieniężną w wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu nieprawidłowo oznakowanych 4 partii jaj kurzych, w tym: 

a)      2 partii jaj kurzych w opakowaniach zawierających po 10 szt. pod nazwą 10 świeżych jaj, klasy jakości „A”, klasy wagowej „M”, producent: JAJPOL, Marcin Materka, Bobrowice 30, 76-100 Sławno, które nie spełniały wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2014, poz. 669) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2014, poz. 669) w związku z art. 48 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2010 r. nr 136, poz. 914 ze zm.)z uwagi na to, żeww. produkty były oznakowane w sposób niezrozumiały dla konsumenta, ponieważ na opakowaniach pod nazwą produktu umieszczono napis: „jaja z chowu klatkowego”, natomiast na etykiecie, dodatkowo naklejonej na opakowaniu, umieszczono napis „jaja z chowu ściółkowego”,

b)       partii jaj kurzych w opakowaniach zawierających po 10 szt. pod nazwą 10 jaj ze wsi klasy jakości „A”, klasy wagowej „M”, producent: JAJPOL, Marcin Materka, Bobrowice 30, 76-100 Sławno, które nie spełniały wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2014, poz. 669) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w§ 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007 r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz.U. nr 137, poz. 966 ze zm.) z uwagi na podanie w ich oznakowaniu nieprawidłowego wyrażenia poprzedzającego datę minimalnej trwałości, tj.: „spożyć przed:…..”, zamiast „najlepiej spożyć przed:.....”,

c)      partii jaj kurzych w opakowaniach, pod nazwą Świeże wiejskie jaja klasy jakości „A”, klasy wagowej „L”, producent: Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o. Kwakowo, ul. Słupska 1, 76-251 Kobylnica, które nie spełniały wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2014, poz. 669) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych wart. 6 ust. 2 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. jw.) w związku z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a cytowanej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. jw.) z uwagi na to, że ich oznakowanie, tj. przede wszystkim nazwa uwidoczniona z przodu opakowania w powiązaniu z elementami graficznymi przedstawiającymi fragment łanu zboża, może wprowadzać konsumentów w błąd co do charakterystyki tych środków spożywczych, w tym m.in. ich właściwości, źródła pochodzenia oraz metod produkcji, tj. człon nazwy „wiejskie jaja” oraz elementy graficzne sugerują, że jaja pochodzą od kur z chowu na wolnym wybiegu, podczas gdy faktycznie są to jaja z chowu klatkowego.

Uzasadnienie

W dniach 18, 23.12.2013 r. oraz 20, 22.01.2014 r.na podstawie art. 3 ust. 1-3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (aktualnie Dz. U z 2014, poz. 669), w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz.U. z 2014 r., poz. 148), działając na podstawie upoważnień do przeprowadzenia urzędowej kontroli żywności nr 00012625, 00012636,inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili urzędowe kontrole żywności u przedsiębiorcy: Sklep Osiedlowy Danuta Kaczmarek, Andrzej Kaczmarek Spółka jawna, z siedzibą w Mienie, ul. Żeromskiego 2, zwanego dalej również „stroną”, w należącym do niego sklepie spożywczo-przemysłowym„Osiedlowy” w Mielnie, ul. Żeromskiego 2.

W toku kontroli stwierdzono, że do obrotu zostały wprowadzone nieprawidłowo oznakowane, a przez to niespełniające wymagań określonych w art. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (aktualnie Dz. U z 2014, po. 669), dalej również „ustawy o jakości”, 4 partie jaj kurzych o łącznej wartości 312,90 zł, w tym: 

-        2 partie jaj kurzych w ilości 37 opakowań (po 10 szt.) o wartości 177,60 zł, pod nazwą 10 świeżych jaj, klasy jakości „A”, klasy wagowej „M”, producent: JAJPOL, Marcin Materka, Bobrowice 30, 76-100 Sławno, oznaczonych m.in.: datą minimalnej trwałości „najlepiej spożyć przed: „30.12.2013” i „13.01.2014” oraz kodem producenta na skorupie: 2 PL 32131302 (oznaczającym m.in., że jaja pochodzą z chowu ściółkowego),

z uwagi na to, że były oznakowane w sposób niezrozumiały dla konsumenta, ponieważ na opakowaniu pod nazwą produktu umieszczono napis: „jaja z chowu klatkowego”, natomiast na dodatkowej etykiecie naklejonej na opakowaniu, umieszczono napis „jaja z chowu ściółkowego”, co stanowiło  naruszenie art. 6 ust. 2 ustawy o jakości w związku z art. 48 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2010 r. nr 136, poz. 914 ze zm.),

-        partia jaj kurzych w ilości 7 opakowań (po 10 szt.) o wartości 55,30 zł, pod nazwą 10 jaj ze wsi klasy jakości „A”, klasy wagowej „M”, producent: JAJPOL, Marcin Materka, Bobrowice 30, 76-100 Sławno, oznaczonych m.in.: datą minimalnej trwałości „30.12.2013” oraz kodem producenta na skorupie: 2 PL 32131302 z uwagi na podanie w ich oznakowaniu nieprawidłowego wyrażenia poprzedzającego datę minimalnej trwałości, tj.: „spożyć przed:…..”, zamiast „najlepiej spożyć przed:.....”, co stanowiło naruszenie§ 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007 r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz.U. nr 137, poz. 966 ze zm.), dalej również „rozporządzenia w sprawie znakowania”,

-        partia jaj kurzych w ilości 16 opakowań (po 10 szt.) o wartości 80 zł, pod nazwą Świeże wiejskie jaja klasy jakości „A”, klasy wagowej „L”, producent: Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o. Kwakowo, ul. Słupska 1, 76-251 Kobylnica, oznaczonych m.in. datą minimalnej trwałości „12.02.2014” oraz kodem producenta na skorupie: 3 PL 22121301 z uwagi na to, że ich oznakowanie, tj. przede wszystkim nazwa uwidoczniona z przodu opakowania w powiązaniu z elementami graficznymi przedstawiającymi fragment łanu zboża, może wprowadzać konsumentów w błąd co do charakterystyki tych środków spożywczych, w tym m.in. ich właściwości, źródła pochodzenia oraz metod produkcji, tj. człon nazwy „wiejskie jaja” oraz elementy graficzne sugerują, że jaja pochodzą od kur z chowu na wolnym wybiegu, podczas gdy faktycznie są to jaja od kur z chowu klatkowego, o czym świadczy oznakowanie zamieszczone na skorupie jaj (kod producenta) „3” oraz informacja o metodzie chowu - „z chowu klatkowego”, zamieszczona  na bocznej powierzchni opakowania, co stanowiło naruszenie art. 6 ust. 2 ustawy o jakości w związku z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a cytowanej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

W związku z powyższymi nieprawidłowościami, pismem z dnia 15.05.2014 r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia. Niemniej jednak przeanalizowano w toku niniejszego postępowania odpowiedzi zarówno kontrolowanego jak i producentów jaj –JAJPOL Marcin Materka, Bobrowice 30, 76-100 Sławno oraz Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o., Kwakowo, ul. Słupska 1, nie będących stronami niniejszego postępowania, na wystąpienia pokontrolne. Uwzględniono ponadto stanowisko Pomorskiego Inspektora Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Gdańsku otrzymane w odpowiedzi na pismo informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach w oznakowaniu Świeżych wiejskich jaj wyprodukowanych przez Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o.

I tak, kontrolowany w piśmie z dnia 22.02.2014 r. oświadczył, że wszystkie nieprawidłowości stwierdzone w trakcie kontroli zostały usunięte oraz zobowiązał się wprowadzać do obrotu produkty prawidłowo oznakowane.

Producent „Jajpol” Marcin Materka w odpowiedzi z dnia 14.03.2014r. wyjaśnił, że stwierdzona nieprawidłowość dotycząca dwóch różnych metod chowu na opakowaniach spowodowana były incydentalnym błędem pracownika, który nie zastosował określonego modelu opakowań przeznaczonych do pakowania jaj z chowu ściółkowego. Ponadto producent poinformował, że nieprawidłowość w zakresie wyrażenia poprzedzającego datę minimalnej trwałości została usunięta poprzez zastosowanie oznaczenia „najlepiej spożyć przed”.

Producent jaj Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o., Kwakowo, ul. Słupska 1 odpowiadając na wystąpienie pokontrolne pismem z dnia 03.03.2014r. podniósł, że organ dokonał całkowicie błędnej oceny oznakowania jaj. Poinformował w rzeczonym piśmie, że sformułowanie „świeże wiejskie jaja” odnosi się do pochodzenia terytorialnego, przy czym „świeże” wskazuje na jaja klasy A o przydatności do spożycia w ciągu 28 dni od zniesienia, a „wiejskie jaja” wskazują na miejsce wytwarzania jaj, czyli wieś. Oświadczył ponadto, że sama hodowla zwierząt jest ściśle związana z rolnictwem, a elementy graficzne umieszczone na opakowaniu przedstawiają obrazy z gospodarstwa producenta. Oznakowanie natomiast zawiera informację o sposobie hodowli, która to informacja umieszczona jest w sposób bardzo widoczny na opakowaniu. Okoliczność, że jaja pochodzą z chowu klatkowego nie jest bowiem dla producenta elementem, który należy ukryć, ponieważ jego zdaniem, jaja z chowu klatkowego mogą być najlepszym i najbezpieczniejszym produktem dla konsumentów z racji hodowli kur w kontrolowanych warunkach i związanym z tym brakiem ryzyka zarażenia się kur chorobami z zewnątrz.

Powyższe argumenty poddano analizie pod kątem ważności i przydatności dla niniejszego postępowania i uznano, że nie mogą mieć one wpływu na ocenę stanu faktycznego stwierdzonego podczas kontroli i jego kwalifikację prawną.

Kwestionowane oznakowanie przedmiotowych jaj, tj. ich nazwa z członem „wiejskie jaja” wyeksponowana na opakowaniu, w powiązaniu z szatą graficzną, przy jednoczesnym podaniu informacji o metodzie chowu z boku opakowania, mniejszą czcionką i w innym polu widzenia niż nazwa, może wprowadzać konsumentów w błąd co do charakterystyki przedmiotowych jaj, w tym ich właściwości, źródła pochodzenia oraz metod produkcji. Jaja są artykułami rolno-spożywczymi, które podlegają obowiązkowi oznaczania metodą chowu i w przypadku konwencjonalnych metod produkcji, zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj (Dz.U.UE.L.2008.163.6 ze zm.) używa się jedynie następujących określeń, tj.: jaja z chowu na wolnym wybiegu, jaja z chowu ściółkowego albo jaja z chowu klatkowego. Wszelkie inne sformułowania mające zbliżone do powyższych określeń znaczenie nie powinny być umieszczane w oznakowaniu, a tym bardziej w sposób wyeksponowany, tj. dużą widoczną czcionką na największej, najbardziej widocznej powierzchni opakowania, z określoną szatą graficzną w tle. Określenie „wiejskie jaja” może wywoływać u przeciętnego konsumenta skojarzenia z tradycyjnymi, bo wiejskimi, metodami pozyskiwania jaj, w których kury mają w ciągu całego dnia stały dostęp do wybiegu na świeżym powietrzu, a przez to sugerować, że jaja pochodzą z chowu na wolnym wybiegu, a nie produkcji w systemie klatkowym. Zauważyć należy, ze artykuły spożywcze jakimi są jaja kurze należą do kategorii produktów codziennego użytku powszechnie i systematycznie nabywanych przez konsumentów. Zasadniczo są to produkty będące przedmiotem zakupów rutynowych i z tego względu przyjąć należy, że konsument dość szybko podejmuje decyzję o zakupie takich produktów. Również zatem i poziom uwagi, jaki przykłada do analizy oznakowania tego rodzaju produktów, nie jest szczególnie wysoki. Dlatego też w pierwszej kolejności konsument zwraca uwagę na najbardziej widoczne i dostępne elementy oznakowania, w tym przypadku nazwę produktu, która wywołując określone sugestie dotyczące metody produkcji i pochodzenia jaj wpływa na wybór dokonany pod kątem jednego z podstawowych kryteriów odróżniających jaja w handlu detalicznym, tj. metody chowu niosek.

Biorąc powyższe pod uwagę należało uznać, że przedsiębiorca Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o. stosując określone oznakowanie „Świeżych wiejskich jaj” naraził konsumentów na wprowadzenie w błąd. Powyższy pogląd podzielił również Pomorski Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Gdańsku, który w piśmie z dnia 07.03.2014r. poinformował tutejszy organ o wszczęciu postępowania administracyjnego w stosunku do ww. producenta.

Niezależnie od powyższego, ustosunkowując się do wszystkich argumentów firmy Adkonis zaznaczyć należy, że przedmiotem kwestionowania w przypadku ww. jaj nie było samo określenie „świeże”, gdyż samo takie określenie w przypadku danego rodzaju środków spożywczych – jaj, nie wywołuje u konsumentów mylnych skojarzeń co do ich właściwości oraz nadmiernych oczekiwań i wyobrażeń o jakości tych produktów – wszystkie bowiem jaja klasy A powinny być „świeże” w znaczeniu przedstawionym przez producenta, tj. o dacie minimalnej trwałości nie dłuższej niż 28 dni od zniesienia. Dyskusyjna pozostaje też kwestia podniesiona przez producenta, a  dotycząca wyższości jaj pochodzących z chowu klatkowego nad jajami z innych metod produkcji i choć nie jest to przedmiotem niniejszego postępowania należy zauważyć, że jaja nie powinny stanowić zagrożenia dla życia i zdrowia konsumentów, niezależnie jakimi metodami były produkowane, a samo pochodzenie jaj z określonego rodzaju chowu, w tym przypadku klatkowego, nie daje bezwarunkowej gwarancji bezpieczeństwa żywności.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. W świetle z kolei przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o jakości, wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 2 ustawy o jakości, do znakowania artykułów rolno-spożywczych stosuje się odpowiednio wymagania określone w art. 45 ust. 2, 46 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2010 r. nr 136, poz. 914 ze zm.), dalej „ustawy o bezpieczeństwie żywności”.

Stosownie do treści art. 45 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności, oznakowanie środka spożywczego obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a tej ustawy, oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

W myśl art. 48 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności środki spożywcze muszą być oznakowane w sposób zrozumiały dla konsumenta, napisy muszą być wyraźne, czytelne i nieusuwalne, umieszczone w widocznym miejscu, a także nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte lub przesłonięte innymi nadrukami lub obrazkami.

Zgodnie z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007 r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz.U. nr 137, poz. 966 ze zm.) datę minimalnej trwałości poprzedza się wyrażeniem "najlepiej spożyć przed ...", jeżeli jest określona datą dzienną, albo wyrażeniem "najlepiej spożyć przed końcem ..." w innych przypadkach.

W toku przeprowadzonych kontroli stwierdzono, że 2 partie jaj pod nazwą „10 świeżych jaj”, pochodzących z chowu ściółkowego, produkcji „Jajpol” Marcin Materka, posiadały w oznakowaniu na opakowaniach dwie różne metody chowu, tj. „jaja z chowu klatkowego” i „jaja z chowu ściółkowego”, w związku z czym uznano, że jaja są oznakowane w sposób niezrozumiały dla konsumenta, a taki stan faktyczny narusza art. 6 ust. 2 ustawy o jakości w związku z art. 48 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności.

Stwierdzono ponadto w obrocie partię jaj pod nazwą „10 jaj ze wsi”, pochodzących z chowu ściółkowego, tego samego producenta, w oznakowaniu których podano nieprawidłowe wyrażenie poprzedzające datę minimalnej trwałości, tj. „spożyć przed” zamiast „najlepiej spożyć przed” i stwierdzono, że taki stan faktyczny stanowi naruszenie § 11 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

Dodatkowo, dokonując oceny oznakowania partii jaj pod nazwą „Świeże wiejskie jaja”, pochodzących z chowu klatkowego, produkcji Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o. stwierdzono, że ich oznakowanie, tj. nazwa zawierająca sformułowanie „wiejskie jaja” umieszczona z przodu opakowania, na jego największej części, w powiązaniu z szatą graficzną przedstawiająca m.in. fragment łanu zboża, przy jednoczesnym podaniu informacji o metodzie chowu z boku opakowania, mniejszą czcionką i w innym polu widzenia niż nazwa i elementy graficzne, może wprowadzać konsumentów w błąd co do ich charakterystyki, w tym m.in. ich właściwości, źródła pochodzenia oraz metod produkcji. Uznano w związku z powyższym, że taki stan faktyczny stanowi naruszenie art. 6 ust. 2 ustawy o jakości w związku z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o bezpieczeństwie żywności.

Przywołane wyżej przepisy, których naruszenie wykazano w toku kontroli, należą do przepisów w zakresie jakości handlowej regulujących wymagania dotyczące oznakowania artykułów rolno-spożywczych. Niespełniające tych przepisów ww. środki spożywcze są artykułami rolno-spożywczymi niewłaściwej jakości handlowej, naruszającymi wymagania określone w art. 4 ust. 1 ustawy o jakości.

Ustawa o jakości nakłada na wprowadzających artykuły rolno-spożywcze do obrotu obowiązek zachowania wymagań w zakresie ich jakości handlowej, stanowiąc jednocześnie w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania. Przytoczona definicja wskazuje krąg podmiotów odpowiedzialnych za jakość artykułów rolno-spożywczych, wliczając do nich obok producentów tych artykułów, również każde następne ogniwo handlu detalicznego.

Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

W świetle powyższego przedsiębiorca Sklep Osiedlowy Danuta Kaczmarek, AndrzejKaczmarek Spółka jawnaodpowiada za jakość wprowadzanych przez siebie do obrotu artykułów rolno-spożywczych.

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych i wielkość jego obrotów, uwzględniając również przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Wykonując dyspozycję ww. przepisów w odniesieniu do zakwestionowanych jaj kurzych, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia ich do obrotu stwierdził, że jaja należą do środków spożywczych powszechnie nabywanych przez konsumentów, a ze względu na swoje bogate wartości odżywcze mają istotne znaczenie dla konsumentów przy prawidłowym bilansowaniu diety. Stąd, biorąc powyższe pod uwagę organ uznał, iż ujawnione nieprawidłowości w oznakowaniu naruszają interes konsumentów w zakresie ich prawa do rzetelnej informacji o produktach orazprawa do otrzymania produktów zgodnych z obowiązującymi przepisami o jakości handlowej. I tak stwierdzono, że z uwagi na wprowadzające w błąd oznakowanie w przypadku Świeżych wiejskich jaj wyprodukowanych przez Adkonis Ferma Kur Sp. z o.o. interes konsumentów został naruszony w znaczny sposób, gdyż otrzymali oni mylną informację o produkcie poprzez jego oznakowanie w postaci nazwy i elementów graficznych, wpływającą na wybór środka spożywczego o określonych właściwościach, źródle pochodzenia i metodzie produkcji.  Oceniono, że nazwa jest podstawowym elementem oznakowania charakteryzującym środki spożywcze, a określenia wchodzące w skład nazwy i ich znaczenie powinny umożliwić konsumentom rozpoznanie rodzaju i właściwości środka spożywczego oraz odróżnienie go od innych produktów, co w powyższym przypadku nie miało miejsca. Dodatkowo uznano, że wszystkie elementy oznakowania przedmiotowych jaj powinny tworzyć jednoznaczną i spójną całość, niezależnie od zamieszczenia na opakowaniach wymaganej informacji o metodzie chowu, tak by w czytelny sposób odzwierciedlać właściwości produktu i nie pozostawiać w tym zakresie żadnych wątpliwości.

Oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia do obrotu 10 świeżych jaj wyprodukowanych przez „Jajpol” Marcin Materka uznano, że i w tym przypadku konsumenci pozbawieni byli jednoznacznej informacji o podstawowych właściwościach nabywanego środka spożywczego wpływającej na dokonywany przez nich wybór, gdyż dopiero po podjęciu dodatkowych czynności, tj. otworzeniu opakowania jaj i zweryfikowaniu oznaczeń dotyczących dwóch różnych metod chowu umieszczonych na opakowaniu, mogli otrzymać niebudzącą wątpliwości informację o metodzie produkcji i pochodzeniu jaj. W odróżnieniu od wyżej dokonanej oceny Świeżych wiejskich jaj Adkonis uwzględniono jednakże w tym przypadku, że pomimo sprzecznych informacji na opakowaniu, mogących budzić wątpliwości konsumentów, otrzymują oni środek spożywczy lepszej jakości, biorąc pod uwagę dwie możliwości wynikające z oznakowania opakowań, bo pochodzący z chowu ściółkowego, a nie klatkowego.

W przypadku natomiast ostatniej zakwestionowanej partii 10 jaj ze wsi produkcji „Jajpol” Marcin Materka uznano, że nieprawidłowe wyrażenie poprzedzające datę minimalnej trwałości, choć jest oznaczeniem niespełniającym ściśle wymogów prawa żywnościowego, nie narusza znacznie interesów konsumentów, gdyż nie pozbawia ich wiedzy do kiedy przedmiotowy środek spożywczy zachowuje swoje właściwości i nadaje się do spożycia przez ludzi.

Przy ocenie stopnia zawinienia Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że strona jako przedsiębiorca, profesjonalnie i fachowo zajmuje się obrotem artykułami rolno-spożywczymi. Z tego też względu powinna wykazać się znajomością prawa żywnościowego związanego z wykonywaną działalnością, szczególnie w zakresie oznakowania artykułów rolno-spożywczych i dbałością o jakość wprowadzanych do obrotu produktów, która w tym przypadku uchroniłaby stronę przed wystąpieniem stwierdzonych nieprawidłowości. W opinii organu, stwierdzone nieprawidłowości w oznakowaniu przedsiębiorca był w stanie wykryć w trakcie zwykłych czynności, np. przy odbiorze towaru od dostawcy, bez podejmowania dodatkowych działań przekraczających należytą staranność w stosunkach handlowych na poziomie dokonywanego przez siebie obrotu.Z drugiej strony uznano, że  przedsiębiorca nie przyczynił się do powstania stwierdzonych nieprawidłowości ani swoim działaniem ani zaniechaniem ponieważ powstały one na etapie produkcji, przez co nie przypisano mu woli i zamiaru wprowadzenia do obrotu produktów nieodpowiadających wymaganiom jakościowym, prowadzącego do naruszenia interesów konsumentów.

Ustalając zakres naruszenia wymagań jakości handlowej organ ocenił, iż stwierdzonenieprawidłowości w oznakowaniu polegające na wprowadzeniu konsumentów w błąd w przypadku Świeżych wiejskich jaj stanowiły naruszenie istotnych wymagań przewidzianych przepisami prawa żywnościowego, były znaczące z punktu widzenia właściwości produktów i interesów konsumentów. W przypadku pozostałych partii kwestionowanych jaj uznano, że nieprawidłowości w ich oznakowaniu nie były znaczące w odniesieniu do właściwości produktów, a przez to w mniejszym stopniu naruszały interesy konsumentów i regulacje rynków rolnych.

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych organ wziął pod uwagę, że przedsiębiorca w ciągu okresu uwzględnionego przy ocenie przedmiotowej przesłanki, tj. ostatnich 24 miesięcy przed dniem rozpoczęcia opisanych kontroli, nie był objęty kontrolą w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Biorąc pod uwagę piąty czynnik wpływający na wymiar kary pieniężnej, tj. kryterium wielkości obrotów, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej w oparciu o przedstawione przez stronę zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2013 (PIT-36L) stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013, poz. 672 ze zm.), strona należy do kategorii tzw. „mikroprzedsiębiorców”, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że jej udział w obrocie rynkowym jest najmniejszy spośród wszystkich innych kategorii przedsiębiorców, o których mowa w ww. ustawie.

Mając na uwadze dokonaną ocenę wyżej opisanych przesłanek, a także uwzględniając fakt, że najniższy możliwy wymiar kary wynosi 500 zł, górną granicę stanowi natomiast pięciokrotna wartość korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie do obrotu produktów o niewłaściwej jakości handlowej, która w tym przypadku wynosi 1564,50 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że stanowią one podstawę do wymierzenia na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono jednocześnie postanowienia art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy w szczególności na dokonaną ocenę stopnia szkodliwości czynu, która tylko w jednym przypadku wykazała znaczne naruszenie interesów konsumentów uznano, że cel zarówno ustawy o jakości, jak i przepisów rozporządzenia 178/2002 zostanie osiągnięty poprzez wymierzenie kary w minimalnej wysokości.

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zgodnie z kolei z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości kary pieniężne, o których mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W związku z powyższym organ orzekł jak w sentencji.

Pouczenia:

1.     Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

2.     Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

  Z up. Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego

Inspektora Inspekcji Handlowej

Andrzej Kuśpiel

Dyrektor Delegatury

                                                                       ...................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

Otrzymują:

1.   Sklep Osiedlowy Danuta Kaczmarek,

Andrzej Kaczmarek Spółka jawna

ul. Żeromskiego 2

76–032 Mielno,

2.   aa.