ZBŻ.8361.189.2013,ZKŻ.8361.1.2014.J.24.2014

Koszalin, dnia 13 czerwca 2014 r.

  ZACHODNIOPOMORSKI                                         

WOJEWÓDZKI INSPEKTOR

  INSPEKCJI HANDLOWEJ

 

                                                                                                                                                                Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus nr 109

91-222 Łódź

 

DECYZJA 

 ZBŻ.8361.189.2013,ZKŻ.8361.1.2014.J.24.2014

wymierzająca kary pieniężne

 

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego wymierza przedsiębiorcy Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi:

 

1. Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2014 r., poz. 669) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013, poz. 267 ze zm.), karę pieniężną w wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu 2 partii artykułów rolno-spożywczych wyprodukowanych dla Rossmann GmbH Isernhägener Str. 16, 30938 Burgwedel, dystrybutor: Rossmann SDP Sp. z o.o. ul. św. Teresy 109, 91-222 Łódź, tj.:

-  partii produktu o nazwie enerBio makaron orkiszowy rurki a`250g niespełniającego wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014, poz. 669) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007 r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz.U. nr 137, poz. 966 ze zm.) z uwagi na podanie w jego oznakowaniu nieprawidłowego wyrażenia poprzedzającego datę minimalnej trwałości, tj. „najlepiej spożyć przed końcem 29.01.2015”, zamiast  „najlepiej spożyć przed 29.01.2015”;

-  partii produktu o nazwie enerBio warzywne tortellini a`250g, oznaczonego m.in. najlepiej spożyć przed: 06.03.14 i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej: 3 65; niespełniającego wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014, poz. 669) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej zadeklarowanych przez producenta na opakowaniu z uwagi na niższą zawartość nadzienia, tj. 23,9%; 24,2% oraz 24,4%, 23,8% i 23,9% zamiast 26%;

oraz

 

1. Napodstawie art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b oraz ust. 3 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. nr 116, poz. 975) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013, poz. 267 ze zm.), karę pieniężną w wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu 9 partii herbat owocowych wyprodukowanych przez BIOFLUID Wojciech Piasecki Sp. j. Górki Małe, ul. Dworska 33, 95-080 Tuszyn, pod nazwami.:

- malina classic  herbatka owocowa ekspresowa a` 50g (25x2g),

- malina z lipą herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

- żurawina herbatka owocowa ekspresowa a`50g (25x2g),

- żurawina z maliną herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

- żurawina z jabłkiem herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

- żurawina z granatem herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

- dzika róża z maliną herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

- melisa z gruszką herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

- miodowo- imbirowa herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g),

nieodpowiadających wymaganiom określonym w art. 23 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. U. L189 z 20.07.2007 r., s.1 ze zm.) z uwagi na to, że były opatrzone terminem odnoszącym się do ekologicznej metody produkcji, podczas gdy nie zostały wyprodukowane zgodnie z wymogami określonymi w tym rozporządzeniu, tj. na ich opakowaniach  pomiędzy wyrazy „BI” a „FIX” wkomponowany został rysunek jabłka, co powoduje, iż termin ten jest odczytywany przez konsumentów jako „BIOFIX”, a tym samym sugeruje, że produkty lub ich składniki spełniają wymogi cytowanego rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91.

 

Uzasadnienie

 

W dniach 10, 11 i 23.10.2013 r. oraz 08.01.2014 r.na podstawie art. 3 ust. 1-3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (aktualnie Dz. U z 2014, po. 669), w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz.U. z 2014 r., poz. 148) oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. nr 116, poz. 975), działając na podstawie upoważnień do przeprowadzenia urzędowej kontroli żywności nr 00012565 i nr 00012627,inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili urzędową kontrolę żywności u przedsiębiorcy Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi, ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus nr 109, zwanego dalej również „stroną”, w sklepie „Rossmann” nr 427 w Koszalinie przy ul. Jana Pawła II 20.

 

W toku kontroli stwierdzono wprowadzenie do obrotu produktu ekologicznego pod nazwą enerBio makaron orkiszowy rurki a`250g w ilości 6 opakowań wartości 35,94 zł, wyprodukowanego dla Rossmann GmbH Isernhägener Str. 16, 30938 Burgwedel, dystrybutor: Rossmann SDP Sp. z o.o. ul. św. Teresy 109, 91-222 Łódź, który nie spełniał wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (aktualnie Dz. U z 2014, po. 669), dalej „ustawy o jakości”, w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007 r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz.U. nr 137, poz. 966 ze zm.) z uwagi na podanie w jego oznakowaniu nieprawidłowego wyrażenia poprzedzającego datę minimalnej trwałości, tj. „najlepiej spożyć przed końcem 29.01.2015”, zamiast  „najlepiej spożyć przed 29.01.2015”.

 

Dodatkowo w toku kontroli w dniu 11.10.2013r. pobrano do badań laboratoryjnych, wg protokołu pobrania próbki nr 001140, z partii liczącej 6 opakowań o wartości 77,94 zł, produkt ekologiczny pn. enerBio warzywne tortellini a`250g, oznaczony m.in. najlepiej spożyć przed: 06.03.14 i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej: 3 65; wyprodukowany dla Rossmann GmbH Isernhägener Str. 16, 30938 Burgwedel, dystrybutor: Rossmann SDP Sp. z o.o. ul. św. Teresy 109, 91-222 Łódź, w celu sprawdzenia jakości handlowej tego artykułu rolno-spożywczego. Jednocześnie za protokołem pobrania próbki nr 001141, z tej samej partii, w ilości odpowiadającej ilości pobranej do badań, pobrano próbkę kontrolną ww. produktu.

 

Badania przeprowadzone przez Laboratorium Kontrolno-Analityczne Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z siedzibą w Poznaniu wykazały, że zawartość nadzienia w ww. produkcie jest niższa od zadeklarowanej przez producenta na opakowaniu – stwierdzono: 23,9 i 24,2 % (niepewność wyniku 1,2), podczas gdy deklaracja podana na opakowaniu wskazywała na 26%.

 

Wyniki badań laboratoryjnych udokumentowano w sprawozdaniu z badań nr  273/2013 z dnia 27.11.2013 r., które doręczono w toku kontroli w dniu 08.01.2014 r. osobie upoważnionej do reprezentowania przedsiębiorcy pouczając jednocześnie o tym, że kontrolowany ma prawo do złożenia wniosku o zbadanie próbki kontrolnej produktu, zgodnie  z art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz.U. z 2014, poz. 148). Kontrolowany przedsiębiorca skorzystał ze swojego uprawnienia i pismem z dnia 06.02.2014r. wniósł o przebadanie próbki kontrolnej zakwestionowanego produktu. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił powyższy wniosek i w dniu 17.02.2014r. od kontrolowanego przedsiębiorcy odebrano zabezpieczoną próbkę kontrolną produktu, co udokumentowano protokołem odbioru próbki kontrolnej. Pismem z dnia 19.02.2014r. poinformowano przedsiębiorcę, że badania próbki kontrolnej przeprowadzone zostaną w Specjalistycznym Laboratorium Kontrolno-Analitycznym UOKiK w Warszawie.

 

Badania przeprowadzone przez Specjalistyczne Laboratorium Kontrolno-Analityczne UOKiK z siedzibą w Warszawie wykazały, że badana próbka wykazuje niższą zawartość nadzienia (farszu) w stosunku do deklarowanej na opakowaniu, tj. stwierdzono 24,4; 23,8 i 23,9% (niepewność wyniku 1,0), deklarowano 26%. Wyniki badań udokumentowano w sprawozdaniu z badań nr 99/2014 z dnia 21.02.2014r., które pismem z dnia 17.03.2014r. przesłano do kontrolowanego przedsiębiorcy.

 

Wyniki przeprowadzonych badań zarówno próbki produktu, jak i próbki kontrolnej produktu dały podstawę do stwierdzenia, że enerBio warzywne tortellini a`250g nie spełnia wymagań określonych w art. 4 ust. 1  ustawy o jakości w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej zadeklarowanych przez producenta na opakowaniu z uwagi na zaniżoną zawartość nadzienia.

 

Ponadto w toku kontroli  w dniu 10.10.2013r. stwierdzono w obrocie 9 partii herbat owocowych o łącznej wartości 169,13 zł, wyprodukowanych  przez BIOFLUID Wojciech Piasecki Sp. j. Górki Małe, ul. Dworska 33, 95-080 Tuszyn, tj.:

- malina classic  herbatka owocowa ekspresowa a` 50g (25x2g), wielkość partii 10 opakowań o wartości 37,90 zł, oznaczone: „Nr partii/najlepiej spożyć przed: 05.08.2015”;

- malina z lipą herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 5 opakowań o wartości 27,45 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 17.06.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 45;

- żurawina herbatka owocowa ekspresowa a`50g (25x2g), wielkość partii 3 opakowania o wartości 11,37 zł, oznaczone: „Nr partii/najlepiej spożyć przed: 21.08.2015”;

- żurawina z maliną herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 2 opakowania o wartości 10,98 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 15.07.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 18;

- żurawina z jabłkiem herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 7 opakowań o wartości 26,53 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 28.05.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 32;

- żurawina z granatem herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 3 opakowania o wartości 16,47 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 25.08.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 28;

- dzika róża z maliną herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 2 opakowania o wartości 10,98 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 28.05.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 18;

- melisa z gruszką herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 3 opakowania o wartości 16,47 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 24.05.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 47;

- miodowo- imbirowa herbatka owocowa ekspresowa a`40g (20x2g), wielkość partii 2 opakowania o wartości 10,98 zł, oznaczone: „najlepiej spożyć przed: 18.02.2015” i kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej 28,

na opakowaniach których w głównym polu widzenia (z przodu opakowań) oraz z boku opakowań umieszczono termin odnoszący się do ekologicznej metody produkcji, podczas gdy ww. produkty nie zostały wyprodukowane ekologicznymi metodami produkcji, co ustalono na podstawie Certyfikatu zgodności nr PL-EKO-01-5192 wydanie nr: 4C, wydanego ww. producentowi. W oznakowaniu opakowań uwidoczniono pomiędzy wyrazami „BI” a „FIX” rysunek (znak graficzny) jabłka, co tworzy termin odczytywany przez konsumentów jako „BIOFIX”, który sugeruje, że produkty lub ich składniki spełniają wymogi rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. U. L189 z 20.07.2007 r., s.1 ze zm.), dalej „rozporządzenia nr 834/2007”. Powyższe dało podstawę do stwierdzenia, że ww. herbaty owocowe nie spełniają wymagań określonych w art. 23 ust.1 i 2 rozporządzenia nr 834/2007.

Ponadto ustalono, że na opakowaniach ww. herbat podana była również firma ww. producenta z wkomponowanym pomiędzy wyrazy „BI” a „FLUID” rysunkiem jabłka, którą konsumenci odczytują jako BIOFLUID i pod taką nazwą firma była na dzień kontroli zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym.

 

W związku z powyższymi nieprawidłowościami, pismem z dnia 16.05.2014 r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kar pieniężnych z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. artykułów rolno-spożywczych niespełniających wymagań w zakresie jakości handlowej oraz określonych w przepisach rozporządzenia 834/2007.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia. Niemniej jednak przeanalizowano w toku niniejszego postępowania odpowiedzi zarówno kontrolowanego jak i producenta herbat owocowych, nie będącego stroną niniejszego postępowania, na wystąpienia pokontrolne. Uwzględniono ponadto stanowisko Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Łodzi otrzymane w odpowiedzi na pisma tut. organu z dnia 22.01.2014r. oraz z dnia 20.03.2014r., a dotyczące możliwości posługiwania się terminem „BI znak graficzny jabłka FIX”.

I tak, kontrolowany w piśmie z dnia 10.02.2014 r. oraz z dnia 02.04.2014r. oświadczył, że nieprawidłowości stwierdzone w toku kontroli zostały usunięte, w tym enerBio warzywne tortellini a`250g zostało wycofane ze sprzedaży w całej sieci sklepów przedsiębiorcy, przekazał także do wiadomości organu stanowisko producenta herbat dotyczące ustaleń kontroli.

Producent kwestionowanych herbat BiFix Wojciech Piasecki sp.j. (dawniej BioFluid Wojciech Piasecki sp.j.) Górki Małe, ul. Dworcowa 33, 95-080 Tuszyn w odpowiedzi z dnia 10.02.2014r. na wystąpienie pokontrolne stwierdził, że oznakowanie herbat nie stanowi naruszenia wymogów art. 23 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 834/2007. Poinformował, że BiFix Wojciech Piasecki posługuje się w obrocie dwoma niezależnymi znakami towarowymi, przy czym jeden z nich - „BioFix” – został stworzony na potrzeby znakowania produktów ekologicznych, drugi zaś – „Bi znak graficzny jabłka Fix” – konwencjonalnych. Na opakowaniach herbat konwencjonalnych poddanych kontroli producent umieścił oznaczenie zawierające znak graficzny jabłka, a także nazwę oraz skład produktu, które zdaniem producenta stanowią wystarczającą informację dla konsumentów pozwalającą na zidentyfikowanie danych produktów jako niepochodzących z upraw ekologicznych.  Podniósł ponadto, że zakwestionowany termin „BI znak graficzny jabłka FIX” nie wywołuje mylnych wyobrażeń u konsumentów, a rozporządzenie nr 834/2007 stanowi, że w obrocie nie można dla produktów konwencjonalnych posługiwać się oznaczeniem „ekologiczny”, jak również jego wersją skróconą, jak np. „bio” czy „eko”. Tak więc zasadnym jest przyjęcie w opinii producenta, iż nie posługuje się on żadnym z zastrzeżonych terminów, a więc działa w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa. Jednocześnie poinformował, że od dnia 22.01.2014r. spółka BioFluid funkcjonuje w obrocie pod firmą BiFix Wojciech Piasecki sp.j., co zostało uwzględnione na opakowaniach wyprodukowanych od tej daty herbat.  W piśmie do kontrolowanego powołał się ponadto na pojęcie „przeciętnego” konsumenta, jako osoby rozsądnej, uważnej i ostrożnej, posiadającej pewien stopień wiedzy i orientacji w rzeczywistości, które umożliwiają właściwą identyfikację produktu i chronią przed ewentualnym wprowadzeniem w błąd.

Powyższe argumenty poddano analizie pod kątem ważności i przydatności dla niniejszego postępowania i uznano, że nie mogą mieć one wpływu na ocenę stanu faktycznego stwierdzonego podczas kontroli i jego kwalifikację prawną.

Kwestionowane oznakowanie przedmiotowych herbat wyprodukowanych metodami konwencjonalnymi, tj. umieszczony na opakowaniach termin „BI znak graficzny jabłka FIX”, jest odczytywany jako BIOFIX, a przez to zasadne jest uznanie, że herbaty opatrzone są terminem odnoszącym się do ekologicznej metody produkcji, zawierającym oznaczenie „Bio”.Przepis art. 23 rozporządzenia 834/2007 zastrzega określone wyrazy, w tym powyższy „Bio” wyłącznie dla produktów ekologicznych spełniających wymogi tego rozporządzenia. Ochroną zostały objęte określone słowa (np. „ekologiczny”), a także pochodne lub wersje skrócone tych słów, jak np. „Bio”, a rozporządzenie nie obejmuje ich zamkniętego katalogu. Przyjąć należy w ślad za tym, że termin użyty na opakowaniach herbat odczytywany jako „BIOFIX” również podlega ochronie i nie może być używany do produktów nieekologicznych, może bowiem sugerować, że ww. herbaty zostały wyprodukowane ekologicznymi metodami produkcji, a przez to wprowadzać konsumentów w błąd. Powyższy pogląd podzielił również Łódzki Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Łodzi, który w piśmie z dnia 26.03.2014r. poinformował tutejszy organ o nałożeniu na ww. producenta w drodze decyzji kary pieniężnej z tytułu naruszenia przepisów art. 23. ust. 1 i 2 rozporządzenia 834/2007, a decyzja ta podtrzymana została przez organ odwoławczy i jest prawomocna. Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych stwierdził w postępowaniu odwoławczym, że bezspornym jest, iż spółka BiFix Wojciech Piasecki sp.j. wprowadziła do obrotu produkty nieekologiczne oznakowane terminem „Bio”, a zamieszczony w oznakowaniu produktów nieekologicznych znak słowno-graficzny, w którym litera „O” została zastąpiona znakiem graficznym jabłka z pewnością może być odczytywany jako termin „Bio” zastrzeżony dla rolnictwa ekologicznego.

Dodatkowo odnosząc się do twierdzeń producenta dotyczących cech przeciętnego konsumenta, organ uznał, że tzw. „przeciętny” konsument jest przez niego niewłaściwie interpretowany. Wskazane cechy takie jak rozsądek, uwaga i ostrożność oraz wiedza i orientacja w rzeczywistości nie oznaczają, że przeciętny konsument posiada wiedzę kompletną i profesjonalną, pozwalającą na ocenę pewnych stanów faktycznych jak profesjonalista. Przeciętny konsument rozumie kierowane do niego informacje i potrafi je wykorzystać do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej produktu, o ile informacje te są rzetelne i jednoznaczne, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca.  W przypadku przedmiotowych herbat uznać należy, że uwaga konsumenta w pierwszej kolejności skierowana jest na najbardziej widoczne elementy oznakowania, a więc nazwę produktu i umieszczone nad nazwą określenie „Bi znak graficzny jabłka Fix”, które na tle całości szaty graficznej opakowania może wywołać mylne przeświadczenie o właściwości i źródle pochodzenia herbat. Stwierdzić można w tym przypadku, że znak graficzny jabłka miał zastąpić literę „o”, a powstały w ten sposób ciąg liter miał utworzyć określenie „BioFix”, co wynika jednoznacznie z takiego samego sposobu podania firmy producenta na opakowaniach kwestionowanych herbat, tj. „Bi znak graficzny jabłka Fluid”, odczytywany jako „BioFluid” i pod taką nazwą zarejestrowany na czas kontroli w Krajowym Rejestrze Sądowym. 

 

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

 

W myśl przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. W świetle z kolei przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o jakości, wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

 

Zgodnie z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10.07.2007 r. w sprawie znakowania środków  spożywczych (Dz.U. nr 137, poz. 966 ze zm.), dalej „rozporządzenia w sprawie znakowania”, datę minimalnej trwałości poprzedza się wyrażeniem „najlepiej spożyć przed ...”, jeżeli jest określona datą dzienną, albo wyrażeniem „najlepiej spożyć przed końcem ...” w innych przypadkach.

 

W toku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że produkt enerBio makaron orkiszowy rurki a`250g, który był oznaczony datą minimalnej trwałości zawierającą dzień, miesiąc i rok, posiadał nieprawidłowe wyrażenie ją poprzedzające, tj. „najlepiej spożyć przed końcem”, co stanowiło naruszenie § 11 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

Przepisy rozporządzenia w sprawie znakowania regulują m.in. zakres informacji podawanych w oznakowaniu opakowanych środków spożywczych. Niespełniający tych przepisów ww. artykuł rolno-spożywczy jest niewłaściwej jakości handlowej i narusza wymagania określone w art. 4 ust. 1 ustawy o jakości.

 

Dodatkowo, przeprowadzone badania laboratoryjne produktu enerBio warzywne tortellini a`250g wykazały, że ilość nadzienia w produkcie jest niższa od zadeklarowanej przez producenta na opakowaniu, w związku z czym stwierdzono, że produkt nie spełnia wymagań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy o jakości. 

 

W świetle art. 23 ust. 1 rozporządzenia 834/2007, do jego celów uznaje się, że produkt opatrzony jest terminem odnoszącym się do ekologicznej metody produkcji, jeżeli przy znakowaniu, w materiałach reklamowych lub dokumentach handlowych taki produkt, jego składniki lub materiały paszowe opisywane są za pomocą terminów sugerujących nabywcy, że produkt ten, jego składniki lub materiały paszowe zostały uzyskane zgodnie z przepisami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. Zwłaszcza terminy wymienione w załączniku, takie jak: ??????????, ecológico, biológico, ekologické, biologické, řkologisk,  ökologisch, biologisch, mahe, ökoloogiline, βιολογικ?, organic, biologique, ekološki, organach, biologico, biolo?isks, ekolo?isks, ekologiškas, biologesch, ökológiai, organiku, biologisch, ekologiczne, biológico, ecologic, ekologické, biologické, ekološki, luonnonmukainen i ekologisk, a także ich pochodne lub wersje skrócone, jak np. „bio” i „eko”, używane samodzielnie lub łącznie, mogą być stosowane na terenie Wspólnoty i we wszystkich językach Wspólnoty w znakowaniu i reklamie produktu, który spełnia wymogi określone na mocy niniejszego rozporządzenia lub zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

Przy znakowaniu i w reklamie żywych lub nieprzetworzonych produktów rolnych można stosować terminy odnoszące się do ekologicznej metody produkcji wyłącznie wtedy, gdy wszystkie składniki tego produktu również zostały wyprodukowane zgodnie z wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu.

Na mocy postanowień art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia terminy, o których mowa w ust. 1, nie są stosowane na terenie Wspólnoty i w żadnym z języków Wspólnoty w znakowaniu, reklamie i dokumentach handlowych produktu, który nie spełnia wymogów wymienionych w niniejszym rozporządzeniu, chyba że nie są używane w odniesieniu do produktów rolnych w żywności lub paszy lub wyraźnie w żaden sposób nie łączą się z produkcją ekologiczną.

Ponadto nie stosuje się żadnych terminów, w tym terminów stosowanych w znakach towarowych, ani praktyk używanych w znakowaniu lub reklamie mogących wprowadzić w błąd konsumenta lub użytkownika poprzez sugerowanie, że produkt lub składniki spełniają wymogi wymienione w niniejszym rozporządzeniu.

 

Zgodnie z art. 2 lit. k rozporządzenia 834/2007 „znakowanie” oznacza wszelkie terminy, słowa, dane szczegółowe, znaki towarowe, nazwy firmowe, ilustracje lub symbole powiązane z wszelkimi opakowaniami i umieszczane na nich, a także na dokumentach, materiałach informacyjnych, etykietach, tabliczkach, pierścieniach lub opaskach towarzyszących produktowi lub odnoszących się do niego.

 

W toku kontroli stwierdzono, ze wprowadzone do obrotu herbaty owocowe były opatrzone terminem odnoszącym się do ekologicznej metody produkcji, tj. określeniem „BIO”, podczas gdy nie zostały wyprodukowane ekologicznymi metodami produkcji, co stanowiło naruszenie art. 23 ust. 1 i 2 rozporządzenia 834/2007.

 

Ustawa o jakości nakłada na wprowadzających artykuły rolno-spożywcze do obrotu obowiązek zachowania wymagań w zakresie ich jakości handlowej, stanowiąc jednocześnie w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł.

 

Z kolei ustawa z dnia 25 czerwca 2009r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 116, poz. 975), dalej „ustawa o rolnictwie ekologicznym” stanowi w art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b, że osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która wprowadza do obrotu produkt, który został oznakowany jako produkt rolnictwa ekologicznego, z naruszeniem art. 23-26 rozporządzenia nr 834/2007 podlega karze pieniężnej w wysokości do 200% korzyści majątkowej uzyskanej lub którą mógłby uzyskać za wprowadzone do obrotu produkty, nie niższej jednak niż 500 złotych.

 

Jednocześnie definiując termin „obrót” czy „wprowadzanie do obrotu” ustawa o jakości w przepisie art. 3 pkt 4, a ustawa o rolnictwie ekologicznym w przepisie art. 2 pkt 8 lit. a, odsyłają do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania. Przytoczona definicja wskazuje krąg podmiotów odpowiedzialnych za jakość artykułów rolno-spożywczych, wliczając do nich obok producentów tych artykułów, również każde następne ogniwo handlu detalicznego.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia nr 178/2002, podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

 

W świetle powyższego przedsiębiorca Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi odpowiada za wprowadzenie do obrotu środków spożywczych naruszających wymagania przepisów prawa żywnościowego.

 

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kar pieniężnych Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej stosownie do konkretnych produktów i stwierdzonych naruszeń wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości oraz zgodnie z przepisem art. 26 ust. 1 ustawy o rolnictwie ekologicznym stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych/ dokonującego naruszenia i wielkość jego obrotów uwzględniając również przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

 

Wykonując dyspozycję przepisów ustawy o jakości w odniesieniu do produktu enerBio warzywne tortellini, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia go do obrotu stwierdził, że zaniżona w stosunku do deklarowanej zawartość nadzienia narusza interes konsumentów w zakresie prawa do otrzymania produktu zgodnego z deklaracją na opakowaniu, jak również podważa zaufanie konsumentów do takiej deklaracji i w takim aspekcie narusza również ich prawo do rzetelnej informacji o produkcie. Godzi więc tym samym w podstawowe uprawnienia konsumentów wynikające z przepisów prawa żywnościowego, a przez to stanowi o społecznej szkodliwości czynu wprowadzenia do obrotu przedmiotowego środka spożywczego. Stwierdzono, że zawartość nadzienia jest cechą przedmiotowego produktu wpływającą na wybór konsumentów oraz pozwalającą odróżnić określony produkt od innych podobnych znajdujących się obrocie, a przez to dokonać wyboru w sposób świadomy. Poprzez nierzetelną informację o ilości nadzienia, konsumenci pozbawienia są wiedzy o jej rzeczywistej ilości i faktycznie otrzymują produkt inny niż wynikało to z jego oznakowania.

Oceniając stopień szkodliwości czynu w odniesieniu do produktu enerBio makaron orkiszowy rurki organ stwierdził, że nieprawidłowe wyrażenie poprzedzające datę minimalnej trwałości, choć jest oznaczeniem niespełniającym ściśle wymogów prawa żywnościowego, nie narusza znacznie interesów konsumentów, gdyż nie pozbawia ich wiedzy do kiedy przedmiotowy środek spożywczy zachowuje swoje właściwości i nadaje się do spożycia przez ludzi.

 

Biorąc pod uwagę dyspozycję przepisów ustawy o rolnictwie ekologicznym w odniesieniu do herbat owocowychZachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej oceniając stopień szkodliwości czynu wprowadzenia ich do obrotu stwierdził, iż ujawniona nieprawidłowość w oznakowaniu narusza w znaczny sposób interes konsumentów, tak w zakresie ich prawa do rzetelnej informacji o produktach, jak iprawa do otrzymania produktów zgodnych z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego. Oceniono, że oznakowanie zawierające termin zastrzeżony dla produktów ekologicznych („Bio”) może wprowadzać konsumentów w błąd poprzez sugerowanie, że przedmiotowe herbatki są produktami ekologicznymi, a więc zostały wyprodukowane ekologicznymi metodami produkcji, podczas gdy są to produkty konwencjonalne. W związku z powyższym stwierdzono, że poprzez takie oznakowanie konsumenci otrzymują mylną informację o produktach, uniemożliwiającą dokonanie świadomego wyboru z uwagi na cechy istotne z punktu widzenia właściwości tych produktów oraz metod ich wytwarzania i produkcji. W przypadku herbatek wyprodukowanych przez BiFix (BioFix) Wojciech Piasecki Sp. J. ma to szczególne znaczenie, gdyż w obrocie znajdują się również herbatki tego producenta będące produktami ekologicznymi, jak wynika z jego wyjaśnień i otrzymanego przez niego Certyfikatu zgodności na produkcję herbat i herbatek ekologicznych, a więc wprowadzenie konsumentów w błąd jest tym bardziej możliwe i prawdopodobne, gdyż konsumenci mogą utożsamiać wszystkie produkty ww. firmy, także i konwencjonalne, z produktami ekologicznymi.

 

Przy ocenie stopnia zawinienia strony w przypadku produktów niespełniających wymagań ustawy o jakości, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że strona jest przedsiębiorcą prowadzącym obrót na etapie detalicznym na bardzo dużą skalę, a przedmiotem tego obrotu są również artykuły rolno-spożywcze, w tym artykuły oznakowane firmą przedsiębiorcy. Z tego też względu, należy strona do kręgu podmiotów odpowiedzialnych za ich jakość handlową i powinna wykazać się szczególną dbałością i starannością przy wprowadzaniu ich do obrotu. Należy podkreślić, iż zapobiegnięcie stwierdzonym nieprawidłowościom w przypadku warzywnego tortellini i makaronu orkiszowego leżało w mocy strony, zarówno poprzez przeprowadzanie badań laboratoryjnych wprowadzanych do obrotu środków spożywczych, które to badania, uwzględniając skalę prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności, winny stanowić jej dobrą praktykę kupiecką, jak również poprzez regularne sprawdzanie oznakowania produktów w oparciu o obowiązujące przepisy prawa żywnościowego, których strona ma obowiązek przestrzegać. Dodatkowo uwzględniono przy ocenie przedmiotowej przesłanki, że strona widnieje w oznakowaniu przedmiotowych artykułów rolno-spożywczych, a więc może być uznana za ich producenta w rozumieniu art. 3 pkt 9 ustawy o jakości, a jako taka ma największy spośród wszystkich profesjonalnych uczestników rynku wpływ na jakość handlową żywności i jest tym bardziej zobowiązana do dbałości o tę jakość.

 

Dokonując oceny stopnia zawinienia strony w stosunku do herbat owocowych wprowadzonych do obrotu z naruszeniem przepisów rozporządzenia 834/2007 organ wziął również pod uwagę,  że strona prowadzi obrót detaliczny na bardzo dużą skalę, a przedmiotem tego obrotu są m.in. artykuły rolno-spożywcze, w tym szczególny ich rodzaj – produkty ekologiczne. Dlatego też jest zobowiązana do przestrzegania przepisów prawa związanych z wykonywaną działalnością, szczególnie w zakresie oznakowania artykułów rolno-spożywczych i dbałością o ich jakość. W opinii organu, ujawnioną nieprawidłowość w oznakowaniu herbat przedsiębiorca był w stanie wykryć w trakcie zwykłych czynności, np. przy odbiorze towaru od dostawcy, o ile wykazałby się znajomością odpowiednich przepisów prawa żywnościowego i dochował należytej staranności polegającej np. na weryfikacji dokumentów związanych z produktami (np. certyfikatu zgodności na produkcję herbat). Stwierdzić należy, że podejmowanie tego typu działań przez stronę powinno być naturalną konsekwencją prowadzenia przez nią profesjonalnego obrotu produktami ekologicznymi, o czym świadczą produkty ekologiczne opatrzone firmą strony. Niezależnie od powyższego uznano jednakże, iż w tym przypadku przedsiębiorca nie przyczynił się do powstania ujawnionej nieprawidłowości, przez co nie przypisano mu zamiaru i woli wprowadzenia do obrotu produktów nieodpowiadających wymaganiom, prowadzącego do naruszenia interesów konsumentów.

Ustalając zakres naruszenia wymagań jakości handlowej organ ocenił, iż stwierdzonanieprawidłowość w odniesieniu do warzywnego tortellini była dość istotna z punktu widzenia właściwości produktu i interesów konsumentów. Uchybienie polegające natomiast na nieprawidłowym oznakowaniu makaronu orkiszowego nie było znaczące w odniesieniu do właściwości produktu, a przez to w mniejszym stopniu naruszało interesy konsumentów i regulacje rynków rolnych.

Oceniając zakres naruszenia w oparciu o ustawę o rolnictwie ekologicznym w przypadku herbat owocowych stwierdzono, że nieprawidłowość polegająca na niewłaściwym ich oznakowaniu sugerującym inne właściwości produktów od rzeczywiście posiadanych jest istotna przede wszystkim z punktu widzenia charakterystyki produktów i ich tożsamości w obrocie, a przez to istotnie wpływa na interesy konsumentów. Dodatkowo narusza podstawowe wymagania przepisów z zakresu rolnictwa ekologicznego.

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych/dokonującego naruszenia organ wziął pod uwagę, że przedsiębiorca nie był dotychczas kontrolowany w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.  

 

Biorąc pod uwagę piąty czynnik wpływający na wymiar kar pieniężnych, tj. kryterium wielkości obrotów, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej w oparciu o przedstawioną przez stronę informację o wielkości obrotu osiągniętego w 2013r. stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013, poz. 672 ze zm.), strona wykracza poza kategorie przedsiębiorców w niej wymienionych, tj.   mikroprzedsiębiorców, małych i średnich, stąd wzięto pod uwagę okoliczność, że udział przedsiębiorcy w obrocie rynkowym jest największy spośród wszystkich innych kategorii przedsiębiorców.

 

Mając na uwadze powyższe, a także uwzględniając fakt, że najniższy możliwy wymiar kary za wprowadzenie do obrotu zarówno artykułów rolno-spożywczych niespełniających wymagań jakości handlowej, tj. makaronu orkiszowego i warzywnego tortellini, jak również produktów oznakowanych jako produkty rolnictwa ekologicznego z naruszeniem art. 23 rozporządzenia nr 834/2007, tj. herbat owocowych wynosi 500 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że stanowią one podstawę do wymierzenia na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych), oraz na podstawie przepisu art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b ustawy o rolnictwie ekologicznym kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych).

Przy ustalaniu wysokości kar uwzględniono jednocześnie postanowienia art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy w szczególności na dokonaną ocenę stopnia szkodliwości czynu, która zarówno w przypadku produktu niespełniającego wymagań ustawy o jakości (warzywnego tortellini), jak i w przypadku produktów naruszających przepisy rozporządzenia 834/2007, wykazała na znaczne naruszenie interesów konsumentów, jak również uwzględniając charakter przedsiębiorcy i dokonaną w związku z tym ocenę stopnia zawinienia, wymierzone kwoty kar spełniają te przesłanki.

 

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

Zgodnie z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości karę pieniężną, o której mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej.

Zgodnie z art. 25 ust. 3 pkt 1 lit. c ustawy o rolnictwie ekologicznym kara pieniężna, o której mowa m.in. w art. 25 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, jest wymierzana przez właściwego ze względu na miejsce przeprowadzania czynności kontrolnych w zakresie wprowadzania do obrotu detalicznego produktów wymienionych w art. 1 ust. 2 lit. a lub b rozporządzenia nr 834/2007 wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej w drodze decyzji.

W związku z powyższym Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej  orzekł jak w sentencji.

 

 

Pouczenia:

 

1.     Informacja o sposobie uiszczenia kar pieniężnych:

Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz na podstawie art. 26 ust. 2 i 3 ustawy o rolnictwie ekologicznym, kary pieniężne stanowiące dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kar stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

 

2.     Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

 

Z up. Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego

Inspektora Inspekcji Handlowej

Kierownik Zespołu

Nadzoru Rynku i Kontroli Paliw

                Joanna Grabias

....................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji) 

 

 

Otrzymują:

1. Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus nr 109,

91-222 Łódź,

1. aa.