ZBŻ.8361.124,142.2013.J-9.2014

Koszalin, dnia 24 kwietnia 2014 r.

Zachodniopomorski Wojewódzki

Inspektor Inspekcji Handlowej

ul. Wały Chrobrego 4

70-502 Szczecin

............................................................

(pieczęć nagłówkowa organu Inspekcji Handlowej)

                                                                                   Pani

Maria Błądek

Maria Błądek „Marysia”

ul. B. Chrobrego 30E

76-032 Mielno

DECYZJA 

 ZBŻ.8361.124,142.2013.J-9.2014

wymierzająca karę pieniężną

Na podstawie przepisu art. 40a ust. 1 pkt 4 i ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wymierza przedsiębiorcy Marii Błądek wykonującej działalność gospodarczą w smażalni ryb „Marysia” ul. B. Chrobrego 30E w Mielnie, karę pieniężną w wysokości 1000,00 złotych (słownie: jeden tysiąc złotych) w związku z wprowadzeniem do obrotu artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego w rozumieniu art. 3 pkt 10 lit. b i c ustawy z dnia 21.12.2000r. o jakości handlowej artykułów rolno–spożywczych (Dz. U. z 2005r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) pod nazwą smażony filet z morszczuka, z uwagi na nieobecność w ww. produkcie DNA morszczuka.

Uzasadnienie

W dniach 10, 11, 12. 07.2013 r. oraz 31.07.2013 r. na podstawie art. 3 ust. 1-3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 z późn. zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 z późn. zm.), w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2  ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz. U. z 2014, poz. 148), działając na podstawie upoważnień do przeprowadzenia urzędowej kontroli żywności nr 00012075 i 00012098, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili urzędowe kontrole żywności u przedsiębiorcy Marii Błądek, wykonującej działalność gospodarczą pod nazwą Maria Błądek „Marysia”, zwaną dalej również stroną, w smażalni ryb „MARYSIA”, ul. B. Chrobrego 30E, 76-032 Mielno.

W toku kontroli w dniu 10.07.2013 r., w celu sprawdzenia jakości handlowej artykułu rolno-spożywczego, za protokołem pobrania próbki Nr 000817 pobrano do badań laboratoryjnych  produkt o nazwie smażony filet z morszczuka, o wadze 0,144 kg, o wartości 5,30 zł, będący przedmiotem zakupu kontrolnego.

Jednocześnie, za protokołem pobrania próbki Nr 000818, z tej samej partii, w ilości zbliżonej do ilości pobranej do badań (0,120 kg), pobrano próbkę kontrolną ww. artykułu.

Badania przeprowadzone przez Laboratorium Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii Stosowanej wykazały, że w dostarczonej do badań próbie nie jest obecne DNA morszczuka.

Powyższe udokumentowano w sprawozdaniu z badań (ekspertyzie) z dnia 15 lipca 2013 r., które przekazano przedsiębiorcy w toku kontroli w dniu 31.07.2013 r. pouczając jednocześnie o tym, że kontrolowany ma prawo do złożenia wniosku o zbadanie próbki kontrolnej produktu, zgodnie  z art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (aktualnie Dz. U. z 2014, poz. 148). Kontrolowany przedsiębiorca nie skorzystał ze swojego uprawnienia.

Mając na względzie wyniki badań stwierdzono, iż wprowadzony do obrotu produkt pod nazwą smażony filet z morszczuka o wadze 0,144 kg, wyczerpuje definicję artykułu rolno- spożywczego zafałszowanego, o którym mowa w art. 3 pkt 10 lit. b i c ustawy z dnia 21.12.2000r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U. z 2005r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.), dalej również „ustawy o jakości”.

W związku z powyższym, pismem z dnia 31.03.2014r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił stronę – Marię Błądek, o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego w rozumieniu art. 3 pkt 10 lit. b i c ustawy o jakości.

Stronie umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Strona nie skorzystała ze swojego uprawnienia. Niemniej jednak przeanalizowano w toku niniejszego postępowania wyjaśnienia kontrolowanego, jakich udzielił po otrzymaniu wyników badań oraz w odpowiedzi na skierowane do niego wystąpienie pokontrolne. I tak w wyjaśnieniach złożonych w dniu 31.07.2013 r. oraz w piśmie z dnia 29.10.2013 r. kontrolowany przedsiębiorca podniósł, iż nie było jego zamiarem oszukanie klienta, a zamiana ryby była wynikiem pomyłki niedoświadczonego pracownika, który zamiast filetu z morszczuka przyrządził filet z mintaja. Obie te ryby należą do dorszowatych,  ich filety są do siebie bardzo podobne, a przed smażeniem  znajdują się rozmrożone w solance, co prawda w różnych pojemnikach, ale w jednym urządzeniu chłodniczym. Ponadto cena mintaja w zakupie przez przedsiębiorcę jest wyższa niż morszczuka,  natomiast w cenniku dla klientów obie ryby mają cenę taką samą.

Powyższe poddano ocenie pod kątem przydatności dla niniejszego postępowania i stwierdzono, że argumenty przedsiębiorcy nie pozwalają na zmianę dokonanej na podstawie wyników badań kwalifikacji prawnej. Dodatkowo wskazać należy, że Inspekcja Handlowa jest organem powołanym przede wszystkim do ochrony interesów i praw konsumentów i to właśnie w celu takiej ochrony zobowiązana jest zapobiegać m.in. fałszowaniu żywności oraz wszelkim innym praktykom mogącym wprowadzać konsumentów w błąd.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl przepisu art. 3 pkt 10 ustawy o jakości, artykułem rolno-spożywczym zafałszowanym jest produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych, albo produkt, w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące oznakowania, mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości, jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów, w szczególności jeżeli:

a)  dokonano zabiegów, które zmieniły lub ukryły jego rzeczywisty skład lub nadały mu wygląd produktu zgodnego z przepisami dotyczącymi jakości handlowej,

b)  w oznakowaniu podano nazwę niezgodną z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych albo niezgodną z prawdą,

c)      w oznakowaniu podano niezgodne z prawdą dane w zakresie składu, pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowej.

Ustawa o jakości stanowi w art. 4 ust. 1, że wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. W myśl przepisu art. 3 pkt 5 tej ustawy, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.

W przedmiotowej sprawie ujawniono, że artykuł rolno-spożywczy wprowadzony do obrotu jako smażony filet z morszczuka, który występował w cenniku pod nazwą gatunku ryby (morszczuk), nie posiada DNA morszczuka. W związku z powyższym stwierdzono, że wyczerpuje on definicję artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego w rozumieniu art. 3 pkt 10 lit. b i c ustawy o jakości z uwagi na to, że w jego oznakowaniu (cennik) podano nazwę niezgodną z prawdą oraz niezgodne z prawdą dane w zakresie składu, a niezgodności te w sposób istotny naruszają interesy konsumentów.

Ustawa o jakości stanowi w art. 40a ust.1 pkt 4, że każdy kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze zafałszowane, podlega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej jednak niż 1000 zł.

Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.Urz.UE. L 2002 Nr 31, str. 1 z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania. Przytoczona definicja jednoznacznie zakreśla krąg podmiotów odpowiedzialnych za jakość (w tym zafałszowanie) artykułów rolno-spożywczych, wliczając do nich zarówno producentów tych artykułów, jak również każde następne ogniwo handlu detalicznego. W świetle powyższych definicji przedsiębiorca Maria Błądek odpowiada za wprowadzenie do obrotu artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego.

Nadto,w myśl art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002 podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych i wielkość jego obrotów, uwzględniając również przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Wykonując zatem dyspozycje tegoż przepisu w odniesieniu do zakwestionowanego artykułu rolno-spożywczego, tj. smażonego filetu z morszczuka, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej oceniając stopień szkodliwości czynu uznał, iż wprowadzenie do obrotu ww. produktu jako produktu zafałszowanego jest czynem najwyższej rangi szkodliwym. Ryby są jednym z podstawowych produktów żywnościowych i są traktowane przez konsumentów jako element zbilansowanej diety. Przy tym w miejscowościach nadmorskich smażone ryby są główną atrakcją kulinarną, przez co należą do najczęściej nabywanych środków spożywczych. Konsumenci dokonując wyboru konkretnego gatunku ryby mają prawo spodziewać się, że otrzymają produkt zgodny z zamówieniem i deklaracją w jego oznakowaniu. Jednocześnie mając na uwadze różnorodność gatunkową ryb szczególnie istotne z punktu widzenia interesów konsumentów jest to, aby wybrany produkt był tym, który preferuje konsument w zakresie jego smaku, zapachu i konsystencji. W ocenie organu świadomy konsument mając wiedzę co do asortymentu rybnego podejmuje określony wybór ze względu na określone właściwości konkretnego gatunku ryby. W związku z powyższym oceniono, że stwierdzony brak w filecie z morszczuka DNA morszczuka narusza w sposób rażący interesy konsumentów, gdyż zmienia właściwości i wpływa na tożsamość produktu funkcjonującego w obrocie pod nazwą określonego gatunku ryby, a sama nazwa i wynikający z niej skład pozbawiają konsumentów wiedzy o rzeczywistej charakterystyce produktu.

Przy ocenie stopnia zawinienia strony Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że strona jako przedsiębiorca profesjonalnie i fachowo zajmuje się obrotem artykułami rolno-spożywczymi. Punkt sprzedaży należący do strony (smażalnia) jest punktem specjalistycznym ze względu na przedmiot obrotu (ryby). Strona jest nie tylko dystrybutorem artykułów rolno-spożywczych, ale i ich producentem, a więc ma największy spośród wszystkich profesjonalnych uczestników rynku wpływ na ich jakość handlową. Z tego też względu strona powinna wykazać się szczególną dbałością o wprowadzane do obrotu produkty. W przedmiotowej sprawie stwierdzić należy, że na powstanie ujawnionej w trakcie kontroli nieprawidłowości bezpośredni wpływ miały strona – nie zorganizowała miejsca sprzedaży tak, aby nie dochodziło do pomyłek w przyrządzanych i serwowanych potrawach oraz nie sprawowała właściwego nadzoru nad zatrudnionymi pracownikami, a co za tym idzie mogła przewidzieć możliwość wystąpienia określonych nieprawidłowości.  Z drugiej strony, biorąc pod uwagę złożone przez stronę w toku postępowania pokontrolnego wyjaśnienia, nie przypisano jej woli świadomego działania prowadzącego do naruszenia interesów konsumentów.

Ustalając zakres naruszenia wymagań jakości handlowej organ ocenił, że stwierdzona w wyniku badań nieprawidłowość świadcząca o zafałszowaniu środka spożywczego była istotna z punktu widzenia właściwości produktu, interesów konsumentów oraz z punktu widzenia regulacji rynków rolnych. Stanowiła o tożsamości środka spożywczego funkcjonującego w obrocie pod nazwą określonego gatunku ryby.  

Przy ocenie dotychczasowej działalności strony Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił okoliczność, że przedsiębiorca nie był dotychczas kontrolowany w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Biorąc nadto pod uwagę piąty z czynników mających wpływ na wysokość kary pieniężnej, tj. wielkość obrotów przedsiębiorcy wprowadzającego do obrotu artykuły rolno-spożywcze zafałszowane, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej w oparciu o przedstawioną przez stronę informację o wielkości obrotów w 2013r. (PIT-28) stwierdził, że strona w świetle kryteriów wprowadzonych w rozdziale 7 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013r. poz. 672 ze zm.) należy do grupy tzw. mikroprzedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę fakt, że jej udział w obrocie rynkowym jest najmniejszy spośród wszystkich innych kategorii przedsiębiorców określonych w ww. ustawie.

Mając na uwadze opisane wyżej okoliczności, w tym dokonaną ocenę przesłanek wymiaru kary, a także uwzględniając fakt, że najniższy możliwy wymiar kary za czyn wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych wynosi 1000 zł, górną granicę stanowi natomiast 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary,Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że stanowią one podstawę do wymierzenia na podstawie przepisu  art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości kary pieniężnej w wysokości 1000,00 zł (słownie: jeden tysiąc złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono jednocześnie postanowienia art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zdaniem organu wymierzona kwota kary, choć najniższa przewidziana za wprowadzenie do obrotu artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego, spełnia powyższe kryteria.

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zgodnie z kolei z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości kary pieniężne, o których mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W związku z powyższym organ orzekł jak w sentencji.

Pouczenia:

1)         Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie przepisu art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa przedsiębiorca powinien wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, Nr konta: 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin, w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.),  od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

2)         Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kpa stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Z up. Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego

Inspektora Inspekcji Handlowej

Kierownik Zespołu

Nadzoru Rynku i Kontroli Paliw

                Joanna Grabias

....................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

Otrzymują:

1.     Maria Błądek

Wrzosowo 52 lok. 4

78-114 Wrzosowo,

2.     aa.