ZKŻ.8361.47.2016

Koszalin, dnia 19 grudnia 2016r.

Zachodniopomorski Wojewódzki

Inspektor Inspekcji Handlowej

ul. Wały Chrobrego 4

70-502 Szczecin

............................................................

(pieczęć nagłówkowa organu Inspekcji Handlowej)

Barbara Lisaj

Firma przedsiębiorcy:

Restauracja Hotel „Merkury” S.C. T. Wojtowicz, B. Lisaj Barbara Lisaj

Tadeusz Wojtowicz

Firma przedsiębiorcy:

Restauracja Hotel „Merkury” S.C.

T. Wojtowicz, B. Lisaj Tadeusz Wojtowicz

Wspólnicy spółki cywilnej

ul. Władysława Cieślaka 11

78-400 Szczecinek

DECYZJA nr ZKŻ.8361.47.2016

wymierzająca karę pieniężną

Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wymierza solidarnie przedsiębiorcom - wspólnikom spółki cywilnej: Barbarze Lisaj (firma przedsiębiorcy: Restauracja Hotel „Merkury” S.C. T. Wojtowicz, B. Lisaj Barbara Lisaj) i Tadeuszowi Wojtowiczowi (firma przedsiębiorcy: Restauracja Hotel „Merkury” S.C. T. Wojtowicz, B. Lisaj Tadeusz Wojtowicz) wykonującym działalność gospodarczą w Szczecinku przy ul. Władysława Cieślaka 11 karę pieniężną w wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu 5 rodzajów środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań, tj. wyrobów kulinarnych o wartości 53 zł, nieodpowiadających wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604) w związku z naruszeniem wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29), gdyż w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nie podano wykazu składników.

Uzasadnienie

W dniach 15 i 21.03.2016r. na podstawie art. 3 ust. 1,2,3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.04.2004, str. 1 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno - spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604) oraz art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2016r., poz. 884) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2016r., poz. 1059 ze zm.), działając na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli nr ZKŻ/U-50/2016, inspektorzy reprezentujący Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorców - wspólników spółki cywilnej Barbary Lisaj i Tadeusza Wojtowicza, zwanych dalej również „stronami”, wykonujących działalność gospodarczą w restauracji „Merkury” w Szczecinku przy ul. Władysława Cieślaka 11.

W toku kontroli stwierdzono wprowadzenie do obrotu 5 rodzajów środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań, tj. wyrobów kulinarnych o wartości 53 zł, pod nazwami: placek węgierski z wołowiną, krokiety dwa smaki, pierogi ruskie, pierogi z kapustą i grzybami oraz pierogi z mięsem, wyprodukowanych przez kontrolowanych przedsiębiorców i stwierdzono, że w miejscu sprzedaży, na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nie podano wykazu składników, co stanowiło naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29), dalej również „rozporządzenia w sprawie znakowania”.

W związku z powyższym stwierdzono, że taki stan faktyczny nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016r., poz. 1604), dalej „ustawy o jakości”.

Mając na uwadze ustalenia kontroli, do przedsiębiorców wystosowano wystąpienie pokontrolne. W odpowiedzi na wystąpienie pismem z dnia 11.05.2016r. (data wpływu 13.05.2016r.) kontrolowani poinformowali, że zastosowali się do zaleceń pokontrolnych w całości. Jednakże w nadesłanych pismem z dnia 16.06.2016r. (data wpływu 17.06.2016r.) kartach menu podali tylko składniki alergenne bez pełnego wykazu wszystkich składników użytych do produkcji i obecnych w potrawach, o czym organ kontroli poinformował przedsiębiorców pismem z dnia 22.07.2016r.

W związku z powyższymi ustaleniami, pismem z dnia 01 grudnia 2016r. Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zawiadomił strony Barbarę Lisaj i Tadeusza Wojtowicza o  wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu wprowadzenia do obrotu ww. środków spożywczych niewłaściwej jakości handlowej.

Stronom umożliwiono wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów. Strony skorzystały ze swojego uprawnienia w ten sposób, że uzupełniły swoją odpowiedź na wystąpienie pokontrolne nadsyłając pismem z dnia 05.12.2016r. (data wpływu 06.12.2016r.) brakującą stronę wydruku przesłanego wcześniej wzoru menu zawierającą wykaz składników oferowanych konsumentom wyrobów kulinarnych oraz poinformowały, że uprzedni brak tej strony był spowodowany błędem przy wydruku menu.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poddał powyższe ocenie w toku niniejszego postępowania i stwierdził, że nadesłany wykaz składników w dalszym ciągu nie odpowiada wymaganiom określonym w przepisie § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie znakowania w związku z art. 18 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. L 304 z 22.11.2011, s. 18 ze zm.), zwanego również „rozporządzeniem nr 1169/2011”, gdyż zawiera m.in. składniki złożone bez podania ich wykazu składników (np.: majonez, ketchup, makaron, musztarda, dżem), a także ogólnie nazwane składniki i grupy składników (m.in. mąka, warzywa konserwowe, warzywa okopowe, warzywa zielone, owoce, orzechy, produkty mleczne) bez konkretnego ich dookreślenia. Niemniej jednak Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że podjęte przez strony działania zmierzające do dostosowania oznakowania potraw właściwym wykazem składników spowodowały, że stanowi on pełniejsze źródło wiedzy dla konsumentów o cechach i właściwościach produktów, co uwzględnił przy ocenie przesłanki dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, o czym niżej.

Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ustalił i stwierdził:

W myśl § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U. z 2015r., poz. 29), w przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się  wykaz składników - zgodnie z art. 18-20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia. Zgodnie z § 19 ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku zakwestionowanych 5 rodzajów wyrobów kulinarnych oferowanych do sprzedaży bez opakowań w związku z ustaleniami kontroli stwierdzono, że brak wykazu składników w miejscu sprzedaży dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu stanowił naruszenie § 19 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia w sprawie znakowania.

W myśl przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości, jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. W świetle z kolei przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o jakości wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Niespełniające wymagań rozporządzenia w sprawie znakowania środki spożywcze są artykułami rolno-spożywczymi niewłaściwej jakości handlowej, a stan faktyczny polegający na niespełnieniu tych wymagań stanowi naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy o jakości. Wprowadzenie ich do obrotu skutkuje odpowiedzialnością z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości.

Ustawa o jakości stanowi w art. 40a ust. 1 pkt 3, że każdy, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Jej przepis art. 3 pkt 4 odsyła natomiast w zakresie definicji obrotu do art. 3 pkt 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE. L 2002 Nr 31, str. 1 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 178/2002”, zgodnie z którym „wprowadzenie na rynek” oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania.

Nadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002, podmioty prowadzące przedsiębiorstwo spożywcze i podmioty działające na rynku pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów.

Dodatkowo, w myśl art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1169/2011, podmiotem działającym na rynku spożywczym odpowiedzialnym za informację na temat żywności jest podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy lub - jeżeli ten podmiot nie prowadzi działalności w Unii - importer danego środka na rynek Unii.

W myśl art. 8 ust. 2 tego rozporządzenia, podmiot działający na rynku spożywczym odpowiedzialny za informację na temat żywności zapewnia obecność i rzetelność informacji na temat żywności zgodnie z mającym zastosowanie prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz z wymogami odpowiednich przepisów krajowych.

Przepis art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 1169/2011 stanowi natomiast, że bez uszczerbku dla ust. 2-4 podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają przestrzeganie w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą wymogów prawa dotyczącego informacji na temat żywności i odpowiednich przepisów krajowych mających znaczenie dla ich działalności i upewniają się, że wymogi te są spełnione.

W świetle powyższego przedsiębiorcy - wspólnicy spółki cywilnej Barbara Lisaj i Tadeusz Wojtowicz ponoszą odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej jako podmioty odpowiedzialne za informację na temat żywności.

Mając na względzie powyższe ustalenia, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego zmierzającego do wymierzenia kary pieniężnej Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 40a ust. 5 ustawy o jakości stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, wielkość jego obrotów oraz przychodu, a także wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych, uwzględniając dodatkowo przesłanki zawarte w przepisie art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, zgodnie z którym ustanowione środki i kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Miarkując stopień szkodliwości czynu Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że w przypadku wyrobów oferowanych luzem oznakowanie w miejscu sprzedaży stanowi jedyne źródło bezpośredniej informacji dla nabywcy o rodzaju i właściwościach środka spożywczego. Dlatego też stwierdził, że brak uwidocznienia wykazu składników w miejscu sprzedaży wyrobów kulinarnych narusza prawo konsumentów do informacji, utrudnia porównanie określonych środków spożywczych z innymi znajdującymi się w obrocie i odróżnienie ich od innych, a przez to uniemożliwia konsumentom dokonanie świadomego wyboru produktów zgodnych z ich oczekiwaniami. Zagwarantowanie tego wyboru jest natomiast nadrzędnym celem przepisów prawa żywnościowego. Braki w powyższym zakresie przekładają się na naruszenie zarówno interesów ekonomicznych konsumentów - z uwagi na możliwość zakupu produktu przypadkowego, nieodpowiadającego oczekiwaniom, jak i zdrowotnych - z uwagi na obecność w przedmiotowych wyrobach kulinarnych substancji lub produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji (na co wskazują sporządzone w wyniku kontroli karty menu).

Ustalając zakres naruszenia Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę, że informacja o składzie środków spożywczych, w tym o składnikach alergennych, stanowi jeden z najważniejszych elementów jakości handlowej. Stąd uznał, że stwierdzona nieprawidłowość polegająca na braku wykazu składników w miejscu sprzedaży wyrobów kulinarnych była istotna zarówno z punktu widzenia właściwości produktów, jak i interesów konsumentów, a naruszone wymagania w zakresie oznakowania stanowiły podstawową część wymagań przewidzianych w przepisach prawa żywnościowego dla tego rodzaju produktów (środków spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań).

Przy ocenie dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych organ wziął pod uwagę, że przedsiębiorcy nie byli wcześniej objęci kontrolą w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Dodatkowo uwzględnił podjęte przez nich działania naprawcze zmierzające do udostępnienia konsumentom wykazu składników odpowiadającego wymaganiom prawa żywnościowego.

Biorąc pod uwagę kryterium wielkości obrotów i przychodu przedsiębiorcy, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej na podstawie oświadczenia uzyskanego w toku kontroli stwierdził, że w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016r., poz. 1829) strony należą do kategorii mikroprzedsiębiorców, w związku z czym wzięto pod uwagę okoliczność, że ich udział w obrocie rynkowym jest nieznaczny. Z tego też względu organ odstąpił od ustalania kwotowej wartości obrotów stron, uznając iż informacja w tym zakresie nie będzie miała wpływu na dokonaną ocenę przedmiotowej przesłanki i wynik postępowania administracyjnego. Uznał ponadto, że posiadane dane o kategorii przedsiębiorców są w tym przypadku wystarczające do zakończenia sprawy administracyjnej, co pozostaje w zgodzie z zasadą szybkości postępowania, według której organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

Oceniając z kolei wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych organ uwzględnił wartość 5 rodzajów wyrobów kulinarnych niewłaściwej jakości handlowej, stanowiącą w toku kontroli kwotę w wysokości 53 zł.

Mając na uwadze opisane wyżej okoliczności, a także uwzględniając wysokość najniższego możliwego wymiaru kary za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości handlowej wynoszącą 500 zł, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, że w sprawie uzasadnione jest wymierzenie na podstawie przepisu art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości kary pieniężnej w minimalnej ustawowej wysokości 500 zł (słownie: pięćset złotych).

Przy ustalaniu wysokości kary uwzględniono wymagania art. 17 ust. 2 rozporządzenia 178/2002, w myśl którego kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Zważywszy na stwierdzone nieprawidłowości oraz dokonaną ocenę wszystkich przesłanek wymiaru kary, wymierzona kwota kary spełnia powyższe wymagania.

W myśl art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016r., poz. 23 ze zm.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, natomiast § 2 tego artykułu stanowi, że decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zgodnie z kolei z przepisem art. 40a ust. 4 ustawy o jakości karę pieniężną, o której mowa m.in. w przepisie art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wymierza w drodze decyzji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzania kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. W związku z powyższym Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej orzekł jak w sentencji.

Pouczenia:

1. Informacja o sposobie uiszczenia kary pieniężnej:

Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa przedsiębiorcy powinni wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, nr 02101015990028572231000000 Bank: NBP Oddział Szczecin w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.

Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015r., poz. 613 ze zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej.

W przypadku wniesienia odwołania od niniejszej decyzji nie należy uiszczać kary pieniężnej do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy.

2. Pouczenie o sposobie i trybie wniesienia odwołania:

Na podstawie art. 127 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stronom przysługuje prawo do wniesienia odwołania od niniejszej decyzji, które zgodnie z art. 129 § 1 i 2 Kpa wnosi się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa za pośrednictwem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Z up. Zachodniopomorskiego

Wojewódzkiego Inspektora

Inspekcji Handlowej

Andrzej Kuśpiel

Dyrektor Delegatury

.........................................................................................

(podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji)

6